Izaak Babel

Z Wikipedii

Izaak Emanuiłowicz Babel ros. Исаак Эммануилович Бабель (ur. 13 lipca 1894 w Odessie, zm. 27 stycznia 1940 w Moskwie), rosyjski dziennikarz, prozaik specjalizujący się w krótkich formach (opowiadania, nowele), dramaturg.

Babel pochodził z żydowskiej rodziny mieszkającej w położonej nad Morzem Czarnym Odessie. Wspomnienia dzieciństwa, jak i samo miasto, wielokrotnie będą powracać w jego twórczości, choćby w cyklu Opowiadania odeskie, poświęconym na wpół legendarnym żydowskim bandytom. Po skończeniu nauki podróżował po ówczesnej carskiej Rosji, w 1915 docierając do Petersburga. W 1916, dzięki protekcji Maksyma Gorkiego, zadebiutował na łamach czasopisma Letopis.

Brał udział w wojnie domowej po stronie komunistów, służąc choćby w Czeka. Jako oficer polityczny i redaktor przyfrontowej gazety uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w szeregach 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego. Kampanię 1920 roku Babel opisał we wstrząsającym Dzienniku 1920 oraz w cyklu zwięzłych opowiadań ukazujących okrucieństwo i bezmyślność wojny - Armia konna (ros. Konarmia), uchodzącym za najwybitniejsze osiągnięcie Babla. Wydanie Armii konnej w 1926 spotkało się z protestami Budionnego.

Po wojennej zawierusze wrócił do Odessy, a w następnych latach pracował jako reporter, jeżdżąc po całym ZSRR. Był świadkiem wielkiego głodu na Ukrainie na początku lat 30. oraz innych zbrodni powstającego robotniczego imperium.

Podczas Wielkiej Czystki, 16 maja 1939 został aresztowany i oskarżony o działalność trockistowską. W czasie przeszukania Bablowi skonfiskowano wiele rękopisów. 27 stycznia 1940 został rozstrzelany. Zrehabilitowano go po piętnastu latach w 1954, równocześnie jednak informując oficjalnie, iż zmarł w trakcie odbywania kary 17 marca 1941 roku. Rękopisów nigdy nie odnaleziono, zaginęły w archiwach NKWD.

[edytuj] Dzieła

• Конармия, Armia konna (1926)
• Одесские рассказы', Opowiadania odeskie
• Закат, Zmierzch (sztuka, 1926)

[edytuj] Źródła

• Izaak Babel Portret własny, Bydgoszcz 1994 (ze wstępem i w tłumaczeniu Jerzego Pomianowskiego)