Jerzy Pomianowski (pisarz)

Z Wikipedii

---

Jerzy Pomianowski (pseud. Dyonizy Aczkolwiek, Michał Kaniowski, ur. 13 stycznia 1921 r. w Łodzi), polski prozaik, eseista, ekspert do spraw historii Europy Wschodniej, krytyk teatralny, scenarzysta filmowy, tłumacz literatury pięknej z języka rosyjskiego i niemieckiego.

Debiutował w 1937 r. (pod pseud. Dyonizy Aczkolwiek) w "Próbach", pierwsze fraszki i przekłady literackie zamieszczał w "Szpilkach", był także felietonistą pisma "Młodzi idą" (organ Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego OM TUR). W 1938 r. zdał maturę w Polskim Społecznym Gimnazjum Społecznym w Łodzi. Student Uniwersytetu Warszawskiego (seminarium Tadeusza Kotarbińskiego). W październiku 1939 r. po kampanii wrześniowej wysłany do kopalni Krasnopole w Donbasie; ładowacz węgla. Po napaści Niemiec na ZSRR wyjazd do Tadżykistanu; studium medycyny w Stalinabadzie, pracował w prosektorium. Publikował m. in. w "Nowych Widnokręgach", organie Związku Patriotów Polskich. W 1944 r. został wezwany do Polskiej Agencji Prasowej (ówczesny "Polpress") w Moskwie. Ukończył medycynę w I Moskiewskim Instytucie Lekarskim w 1947 r.

Po powrocie do Polski w 1948 r. pracował w Ministerstwie Zdrowia. Od 1951 r. był kierownikiem działu teatru tygodnika "Nowa Kultura", Po zakazie druku (1953) po artykule w obronie teatru Bertolta Brechta został wykładowcą teatrologii na Uniwersytetu Warszawskiego (do 1957 r.). Publikował m.in. w tygodniku "Świat". W latach 1958-1961 kierownik literacki Teatru Narodowego za dyrekcji Wilama Horzycy. W latach 1961-1968 kierownik literacki zespołu filmowego "Syrena". W lutym 1969 r. pozbawiony pracy i możliwości druku wyjechał do Włoch.

Wykładał w rzymskiej Akademii Teatralnej "Silvio D'Amico". W drodze konkursu został profesorem polonistyki Uniwersytetu w Bari, następnie Florencji i Pizie. Wykształcił kilkudziesięciu magistrów i doktorów polonistyki włoskiej. Był współpracownikiem pism francuskich i włoskich, oraz doradcą oficyny "E/O", wydawcy wielu polskich dzieł. Współpracował z paryską "Kulturą", tłumacząc dla Instytutu Literackiego w Paryżu (pod pseud. Michał Kaniowski) dzieła dysydentów rosyjskich, takich jak Andriej Sacharow i Aleksander Sołżenicyn (m.in. trzytomowy Archipelag Gułag, nadawany też przez Rozgłośnię Polską Radia Wolna Europa). Tłumaczył także inne utwory literatury rosyjskiej i radzieckiej: Izaaka Babla, Michała Bułhakowa, Antoniego Czechowa, Jewgienija Szwarca, Lwa Tołstoja, Anny Achmatowej, Osipa Mandelsztama, Leonida Martynowa, a także języka niemieckiego: m.in. Ericha Kästnera, Klabunda, Ericha Mühsama.

Wrócił do Polski w 1994 r. Współpracuje z "Tygodnikiem Powszechnym", "Gazetą Wyborczą", "Rzeczpospolitą". Z inspiracji Jerzego Giedroycia założył w 1999 r. i redaguje miesięcznik "Nowaja Polsza", jedyne pismo polskie docierające do inteligencji rosyjskiej w najdalszych zakątkach jej kraju.

Dwukrotnie żonaty (z Anną Rembacz, obecnie z Aleksandrą Kurczab). Obecnie mieszka w Krakowie i Warszawie.

Członek PZPR (od 1946 r.), z której wystąpił po proteście przeciwko wyrzuceniu z niej prof.Leszka Kołakowskiego, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego PEN-Clubu (od 1999 r. członek Zarządu).

[edytuj] Odznaczenia i wyróżnienia

• Nagroda państwowa II stopnia za scenariusz filmu pt. Godziny nadziei (1955);
• Nagroda ministra kultury i sztuki (1962, za przygotowanie i wystawienie sztuki Mikołaja Pogodina pt. Kremlowskie kuranty);
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1998);
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2005; W latach 1998-2008 członek kapituły).

Ponadto laureat nagród literackich ZAiKS-u, Polskiego PEN-Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, "Literatury na świecie", Nagrody Przeglądu Wschodniego im. Aleksandra Gieysztora (2004), Nagrody "Rzeczpospolitej" im. Dariusza Fikusa (2005), Nagrody im. Juliusza Mieroszewskiego (przyznawanej przez paryską "Kulturę"), Nagrody im. Jerzego Giedroycia (2006).

[edytuj] Twórczość

• Faryzeusze i grzesznik (komedia; wespół z Małgorzatą Woliną; Czytelnik 1950)
• Z widowni. Seria I (szkice teatralne; Czytelnik 1953, 1955)
• Koniec i początek (powieść; Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 1958, 1961, 1965) (ekranizacja Jana Rybkowskiego 1955).
• Więcej kurażu. Z widowni. Seria II (szkice teatralne; Czytelnik 1956)
• Sezon w czyśćcu. Z widowni. Seria III (szkice teatralne; Czytelnik 1960)
• Antrakt. Z widowni. Seria IV (szkice teatralne; Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1963)
• Doktor Antoni Czechow przyjmuje (widowisko; uwagi inscenizacyjne Andrzej Konic, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965)
• BABEL una monografia (La nuova Italia, Firenze 1973)
• Guida alla moderna letteratura polacca: con annessa Antologia di poeti polacchi contemporanei (przekł. Paolo Statuti; Roma, Bulzoni 1973)
• Sodoma i Odessa: wariacje, domysły i piosenki na temat "Opowiadań odeskich" Izaaka Babla (Czytelnik 1993, ISBN 83-07-02177-4)
• Biegun magnetyczny (eseje; przedmowa Stefan Bratkowski; Krąg 1995)
• Ruski miesiąc z hakiem (wstęp: Jerzy Giedroyc, posłowie: Janusz Drzewucki; Wydawnictwo Dolnośląskie 1997, ISBN 83-7023-582-4)
• Na wschód od Zachodu: jak być z Rosją? (przedmowa Leopold Unger; Rosner & Wspólnicy 2004, ISBN 83-89217-58-9)
• Wybór wrażeń (wstęp abp Józef Życiński; Wydawnictwo UMCS 2006)
• K Boctoky ot Zapada oczerki (wstęp Natalia Gorbaniewska, Moskwa, Wydawnictwo MIG 2006)