Jan Ewangelista

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Św. Jan Ewangelista (św. Jan Apostoł) (grec. Ιωάννης) (zm. ok. 103 w Efezie), rybak znad jeziora Genezaret, uczeń Jezusa Chrystusa i najmłodszy apostoł, według tradycji chrześcijańskiej autor Ewangelii wg Jana i innych fragmentów Nowego Testamentu.

Urodzony prawdopodobnie w Betsaidzie syn Zebedeusza i wg tradycji Salome, młodszy brat Jakuba Starszego. Według ewangelii był rybakiem nad jeziorem Genezaret, powołany został przez Jezusa na ucznia wraz z Piotrem i Andrzejem w czasie wspólnego połowu ryb. Uważany jest za najmłodszego z apostołów i umiłowanego ucznia Chrystusa. Tradycja chrześcijańska, zarówno w kościołach wschodnich jak zachodnich przypisuje mu autorstwo Ewangelii wg Jana, Objawienia św. Jana (Apokalipsy) i trzech listów. Niektóre współczesne badania wskazują, że te fragmenty Biblii mogą być dziełem dwóch lub trzech różnych autorów, określanych jako Jan Ewangelista, Jan z Patmos i Jan Prezbiter.

Spis treści 1 Jan Ewangelista w Biblii 2 Informacje kronikarskie o dalszych losach Jana Ewangelisty 3 Jan Ewangelista w tradycji kościoła katolickiego 4 Jan Ewangelista w sztuce i architekturze 5 Ciekawostka 6 Przypisy

[edytuj] Jan Ewangelista w Biblii

Św. Jan należał do trzech wybranych uczniów Jezusa. Nie tylko bowiem św. Jan poszedł pierwszy za Jezusem, ale zostawił po nim najpiękniejsze świadectwo: w Ewangelii, w trzech Listach i w Apokalipsie.

• Św. Jan Apostoł był uczniem św. Jana Chrzciciela. Za zezwoleniem mistrza został uczniem Jezusa:

"Nazajutrz Jan (Chrzciciel) znowu stał w tym miejscu wraz z dwoma swoimi uczniami i gdy zobaczył przechodzącego Jezusa, rzekł: Oto Baranek Boży. Dwaj uczniowie usłyszeli, jak mówił, i poszli za Jezusem. Jezus zaś odwróciwszy się i ujrzawszy, że oni idą za Nim, rzekł do nich: Czego szukacie? Oni odpowiedzieli do Niego: Rabbi! – to znaczy Nauczycielu – gdzie mieszkasz? Odpowiedział im Chodźcie, a zobaczycie. Poszli więc i zobaczyli, gdzie mieszka, i od tego dnia pozostali u Niego. Było to około godziny dziesiątej" (J 1,35-39).

• Św. Jan stał się świadkiem wskrzeszenia córki Jaira, tajemnicy przemienienia na Górze Tabor i konania w Ogrójcu. Kiedy św. Jan wyraził zgorszenie, że ktoś obcy ma odwagę wyrzucać z ludzi szatanów w imię Jezusa, otrzymał od Pana Jezusa odpowiedź: "Nie zabraniajcie mu, bo nikt, kto czyni cuda w imię Moje, nie będzie mógł zaraz źle mówić o Mnie. Kto bowiem nie jest przeciwko nam, ten jest z nami" (Mk 9,37-38).
• Łagodny i pełen miłości św. Jan nie był zawsze takim. Potrafił być także człowiekiem niecierpliwym i gwałtownym. Dlatego otrzymał nawet od Jezusa przydomek "syna gromu". Być może że do tego epizodu nawiązuje św. Marek, kiedy w spisie apostołów do imion św. Jana i Jakuba dodał przydomek "Boanerges" – czyli synowie gromu (Mk 3,17).
• Św. Janowi wraz ze św. Piotrem wyznaczył Chrystus Pan misję przygotowania ostatniej Paschy (Łk 22,7-13). Kiedy zaś z Góry Oliwnej patrzyli Apostołowie na Jerozolimę i podziwiali jej budowle, Pan Jezus przepowiedział zgubę miasta. "Wtedy na osobności pytali Go: Piotr, Jakub, Jan i Andrzej: [Powiedz nam, kiedy to nastąpi? I jaki będzie znak, gdy to wszystko zacznie się spełniać?]" (Mk 13,3-4)

• Tylko św. Jan pozostał do końca wierny Jezusowi. Dlatego w nagrodę Jezus powierzył mu opiekę nad swoją matką Marią: "Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: [Niewiasto, oto syn Twój]. Następnie rzekł do ucznia: [Oto Matka twoja]. Od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie" (J 19,26-27). Po zmartwychwstaniu Jezusa św. Jan był pierwszym z mężczyzn, który znalazł się przy grobie Jezusa. Powiadomiony bowiem przez Marię Magdalenę, że zabrano ciało Chrystusa Pana, pobiegł natychmiast. Pozwolił jednak wejść do grobu najpierw Piotrowi (J 20,1-10). Kiedy Chrystus Pan przepowiedział Piotrowi jego przyszłość, ten ciekawie zapytał o przyszłość św. Jana. Jezus dał wszakże na to wymijającą odpowiedź (J 21,20-25).
• Nieznany jest rok urodzenia św. Jana, jak i żadnego z apostołów. Można wszakże przypuszczać, że był w kolegium apostolskim najmłodszym i dlatego umiłowanym wśród dwunastu, jak Józef przez Jakuba patriarchę i dlatego umiłowanym wśród dwunastu jego synów. Nie znamy również miejsca urodzenia, ale przypuszcza się powszechnie, że była nią Betsaida, miasto rodzinne również św. Piotra i Andrzeja. Jezus bowiem powołał ich wtedy, gdy w pobliżu wspólnie łowili ryby. Rodzicami Jana byli: Zebedeusz i Salome. W Apokalipsie św. Jan wyznaje, że został zesłany na wyspę Patmos i tam mu Jezus objawił losy Kościoła.
• Ewangelię napisał św. Jan prawdopodobnie po roku 70, kiedy powrócił z Pelli do Efezu. Miał w ręku Ewangelie synoptyków (Mateusza, Marka i Łukasza), dlatego jako naoczny świadek nauk Jezusa i wydarzeń z nim związanych, nie powtarza, co już napisano a za to uzupełnia wypadki szczegółami bliższymi i wypadkami opuszczonymi.

[edytuj] Informacje kronikarskie o dalszych losach Jana Ewangelisty

Według Tertulliana (w Opisie Heretyków) Jan został zesłany (przypuszczalnie na Patmos) po tym jak zanurzono go we wrzącym oleju i jak nic z tego powodu nie ucierpiał. Niektórzy wierzą, że jego grób znajduje się w miasteczku Selçuk w okolicach Efezu.

Gdy Jan był już stary, przygotował Polikarpa, który później został biskupem Smyrny i który mógł przekazać przesłanie Jana kolejnemu stuleciu.

[edytuj] Jan Ewangelista w tradycji kościoła katolickiego

Jan jest patronem Albanii i Azji Mniejszej; ponadto aptekarzy, bednarzy, dziewic, zawodów związanych z pisaniem i przepisywaniem: introligatorów, kopistów, kreślarzy, litografów, papierników, pisarzy oraz owczarzy, płatnerzy, skrybów, ślusarzy, teologów, uprawiających winorośl oraz wdów. Kult św. Jana Apostoła należał w Kościele Chrystusa zawsze do eksponowanych wśród świętych Pańskich. Był bardzo żywy. Do św. Jana Apostoła miały szczególne nabożeństwo św. Gertruda i św. Małgorzata Alacoque. Szczególnym nabożeństwem do św. Jana Apostoła wyróżniali się kiedyś Krzyżacy. Wystawili oni szereg kościołów ku jego czci znajdujących się obecnie na obszarze Pomorza, Warmii i Mazur.

[edytuj] Jan Ewangelista w sztuce i architekturze

Ikonografia najczęściej przedstawia św. Jana Apostoła jako Ewangelistę z symbolem orła. Symbol ten nawiązuje do wizji proroka Ezechiela o "Synu Człowieczym" (Ez 1), o której wspomina również św. Jan (Ap 4,6-9). Przypisano mu go podobno z powodu wyżyny na jaką się wzniósł tworząc pierwszy rozdział Ewangelii Jana^[1]. Bywa również przedstawiany św. Jan z kielichem zatrutego wina w ręku, które mu nie wyrządziło żadnej krzywdy. Kult św. Jana Apostoła należał w Kościele Chrystusa zawsze do eksponowanych wśród świętych Pańskich. Najwspanialszą świątynię wystawiono mu w Rzymie. Jest nią bazylika na Lateranie pw. Św. Jana Chrzciciela i św. Jana Apostoła. Na obecnym obszarze Polski na pierwsze miejsce wysuwa się kościół w Kwidzynie z wieku XIV, w cieniu którego bł. Dorota z Mątowów spędziła ostatnie lata swojego życia i gdzie zmarła jako rekuza. Nie mniej okazały kościół wystawili Krzyżacy św. Janowi przy zamku wielkiego mistrza w Malborku. Postać św. Jana figuruje w herbie miast: Biskupic, Kisielic i Lipinek.

Symbolem św. Jana jest orzeł.

[edytuj] Ciekawostka

Jan, jako jedyny z dwunastu Apostołów, nie zginął śmiercią męczeńską. Umarł śmiercią naturalną, ponieważ tylko on za życia doznał męki, tzn. widział jak cierpi Jezus i nigdy się Go nie wyparł^{[potrzebne źródło]}.

Przypisy