Jan V Thurzo

Z Wikipedii

Jan V Thurzo, w pisowni węgierskiej Thurzó, w słowackiej Turzo, czasem także Turzon (ur. 16 kwietnia 1466 w Krakowie, zm. 2 sierpnia 1520 we Nysie), biskup wrocławski.

Pierworodny syn szlachcica węgierskiego Jana Thurzo, osiadłego w Polsce burmistrza miasta Krakowa. Nauki pobierał w krakowskiej Akademii (w 1484 uzyskał stopień bakałarza, a w 1487 -magistra), potem pojechał do Włoch, gdzie studiował prawo kanoniczne. Po uzyskaniu tytułu doktora praw (doctor decretorum) powrócił do Krakowa, gdzie był profesorem, a później w 1498 - rektorem Akademii Krakowskiej. Nadto był - przy poparciu wpływowej rodziny Fuggerów, z którą był skoligacony - scholastykiem gnieźnieńskim i kanonikiem krakowskim, potem dziekanem wrocławskim, od 1502 lub 1503 - koadiutorem, a od 1506, po śmierci Jana IV Rotha, biskupem wrocławskim. Na stanowisku tym odbył 2 synody diecezjalne^[1] i wspólnie z bratem swym Stanisławem, biskupem ołomunieckim, koronował trzyletniego Ludwika Władysławowicza Jagiellończyka na króla czeskiego. Król polski Jan I Olbracht korzystał z usług Jana Thurzo w misjach dyplomatycznych. Jako biskup dbał we wrocławskiej diecezji o kult św. Anny, pozostawał wierny tradycjom i przepisom kościelnym. Biegły w naukach i wysokich cnót pasterz, otwarty na nowe idee i prądy w kulturze i w teologii, utrzymywał kontakty z Erazmem z Rotterdamu, Marcinem Lutrem i Filipem Melanchtonem. Nie był luteraninem, ale tolerował wydawanie już w 1518 we Wrocławiu, na terenie jego diecezji, pierwszych kazań Lutra o odpustach i łasce, a w 1519 - jego następnych kazań i dysputy lipskiej. Ta tolerancyjność była przyczyną zwrócenia się wrocławskiej kapituły katedralnej do biskupa Thurzo z prośbą, by w porozumieniu z radą miejską wydał zakaz druku "pism heretyckich". Do wydania takiego zakazu jednak nie doszło, Jan Thurzo zmarł w sierpniu roku następnego; z drugiej strony Melanchton i Luter nazwali go "najlepszym biskupem stulecia".

Jan Thurzo był wielkim miłośnikiem sztuki i nauki, mecenasem artystów (m.in. kupował obrazy Albrechta Dürera i Lucasa Cranacha, katedrę zaopatrywał w wyroby jubilerskie), poetów, i utalentowanej młodzieży, którą kierował nierzadko do nowo powstałego uniwersytetu w Wittenberdze. Z jego polecenia wybudowany został w 1509 renesansowy zamek w Javorníku (późniejsza rezydencja wrocławskich biskupów); samą Katedrę Wrocławską kazał pokryć miedzianą blachą, w 1517 ufundował nowy portal zakrystii, uważany za pierwsze dzieło renesansu na Śląsku; w 1520 ukończono dom kapitulny z archiwum i biblioteką. Jan Thurzo pochowany jest w ufundowanej przez siebie kaplicy w północno-wschodnim narożniku Katedry, gdzie częściowo zachował się jego nagrobek.

Oprócz mszału, wydanego dla diecezji wrocławskiej (Kraków, 1505), ogłosił "Statuta synodia antiqua Dioecesis Vratislaviensis" (Norymberga, 1512).

Przypisy

↑ ustawodawstwem synodalnym z lat 1509 i 1511 Jan Thurzo starał się podnieść poziom duchowieństwa śląskiego mając samemu świadomość własnych zaniedbań w religijnej gorliwości