Jan Thurzo (burmistrz)

Z Wikipedii

Jan Thurzo (ur. 30 kwietnia 1437 w Lewoczy, zm. 10 października 1508 w Baia Mare) - kupiec, przedsiębiorca i patrycjusz z węgierskiego rodu von Bethlemfalva (z Betlanovców).

Najstarszy syn Jerzego Thurzo (zm. przed 1458), również kupca i przedsiębiorcy, który wydając swą córkę Martę za olkuskiego żupnika Jana Tesznara wydobywającego rudę ołowiu położył podwaliny pod przyszłą potęgę rodu. Jan Thurzo wysłany został przez ojca do Wenecji i Padwy, gdzie pogłębiał swą wiedzę o hutnictwie i gdzie nawiązał kontakty z bankierskim rodem Fuggerów.

Po powrocie z Włoch nadal rozwijał rodzinny interes, doglądając wydobycia rud ołowiu, srebra, złota i miedzi w Olkuszu w Polsce, Kutnej Horze w Czechach oraz na Węgrzech, a także w Górach Złotych na Dolnym Śląsku. Opracowana przez niego oryginalna metoda pozyskiwania srebra z rud miedzi przy pomocy ołowiu przynosiła mu ogromne dochody. W 1463 osiadł w Krakowie; jako administrator węgierskiego króla Macieja Korwina doglądał kopalni rud miedzi na terenach dzisiejszej Słowacji, m.in. w Szpaniej Dolinie w rejonie Bańskiej Bystrzycy, w Bańskiej Szczawnicy, Novej Bani oraz Kremnicy i sprowadzał surowiec do Krakowa. W 1469 r. założył hutę miedzi i srebra w podkrakowskiej Mogile. 14 września 1478 kupił kopalnię srebra w Rammelsbergu koło Goslaru w Górach Harzu.

Żenił się dwukrotnie, oba razy z córkami wpływowych patrycjuszy krakowskich: z Urszulą, córką Jana Bema oraz z Barbarą, córką Jana Becka; małżeństwa te oraz zamożność postawiła go bardzo wysoko w hierarchii krakowskiego patrycjatu. W roku 1477^[1], Jan sięgnął po urząd burmistrza Krakowa; od tego też roku aż do śmierci w 1508 pełnił funkcję rajcy miejskiego.

Jego pierworodny syn Jan V Thurzo (ur. 1466) studiował w Akademii Krakowskiej i później na akademii papieskiej we Włoszech; wybrał powołanie duszpasterskie i został biskupem wrocławskim. Burmistrz Jan Thurzo na dziedzica wybrał innego swego syna - Jerzego (ur. 1467). Doprowadził do jego małżeństwa z córką rodu Ulryka Fuggera, Anną, a także do małżeństwa swojej córki Katarzyny z Rajmundem Fuggerem. Związki rodów Thurzo i Fuggerów przypieczętowała w roku 1495 umowa, na mocy której Jan i Jerzy Thurzo stworzyli z Jakubem Fuggerem spółkę wydobywczo-handlową Ungarische Handel, która w błyskawicznym tempie zmonopolizowała niemal cały przemysł związany z wydobyciem i wytopem miedzi oraz handel tym metalem w całej ówczesnej Europie.

Inny z synów Jana, Stanisław (ur. 1470), został biskupem Ołomuńca; kolejny, Aleksy (ur. 1490) był sędzią na dworze węgierskim, natomiast urodzony w 1492 Jan - kupiwszy od Kazimierza II cieszyńskiego Księstwo Pszczyńskie - został panem Pszczyńskiego Wolnego Państwa Stanowego.

Przypisy