Jasień (Gdańsk)

Z Wikipedii

Jasień (kaszb. Nënczi, Nënkòwë, niem. Nenkau) - część Gdańska w granicach administracyjnych dzielnicy Chełm i Gdańsk Południe.

Spis treści 1 Położenie 2 Historia 3 Rozbudowa 4 Zabytki 5 Transport 6 Komunikacja miejska 7 Wykaz ulic osiedla 8 Bibliografia 9 Przypisy 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Jasień oddalony jest o 6 km od centrum Gdańska w kierunku zachodnim. Znajduje się na skraju Pojezierza Kaszubskiego, na wysoczyźnie morenowej. Jasień sąsiaduje od północy z dzielnicą Migowo, od wschodu - Ujeścisko, od południa Szadółki, od zachodu - Kiełpinek i Kiełpino Górne.

Jasień znajduje się w granicach administracyjnych miasta Gdańska od 1973 roku, należy do okręgu historycznego Wyżyny.

[edytuj] Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Gnanowo (pierwotna nazwa Jasienia) dotyczy nadania przez Mściwoja II, 13 września 1284 roku, rycerzowi pomorskiemu Piotrowi Glabunie wolnych od podatków dóbr. Później dobra te noszą już nazwę Ninechow (1289). W początkach XIV wieku powstała przy założonym folwarku rycerskim niewielka wieś chłopska, występująca pod nazwą Nynechow. W 1400 roku wymienia się dobra te jako niemiecką wieś rycerską. Pojawiają się kolejno nazwy: Nynykaw (1402 r., 1415 r.), Nynnekow (1438 r.). W XVI wieku jasieński folwark staje się królewszczyzną i występuje pod różnymi nazwami: Nynkow, Nynkowo (1509 r.), Ninnekaw (1538 r.), Minkowe (1539 r.), Minkow (1570 r.), Nuniekaw (1579 r.), Nenkaw (1615 r.), Ninkowy (1664 r.). Nenkowy (1665 r.), Nenkau (1790 r. i później).

Od roku 1648 wieś należy do dóbr królewskich Kiełpino. W 1704 roku dobra te nabywa Jasiński, sędzia ziemi puckiej. Pod koniec XVIII wieku dobra wraz ośmioma zagrodami nabywa na własność polski szlachcic Feliks Łebiński. Odbudowuje on folwark i zakłada park - powstaje wówczas okazały kompleks dworsko-parkowy. W 1792 roku powstaje dokładny plan użytkowania majątku wykonany przez Weicherta.

Kilka lat po wycofaniu się wojsk francuskich z miasta Gdańska, majątek w Nenkau wraz z posiadłościami w Kiełpinie, Sulminie, Rębowie i Otominie przeszedł w ręce zamożnego patrycjusza gdańskiego Stanisława Karola von Gralatha. 1 grudnia 1871 roku w Nenkau istnieje folwark oraz 23 zagrody, które zamieszkiwało 261 mieszkańców (35 ewangelików, 218 katolików oraz 8 mennonitów). Od 1874 roku ziemie te należą do powiatu gdańskiego jako obszar dworski w okręgu urzędowym Kiełpino. W 1891 roku grunty majątku liczą 440 ha.

Po I wojnie światowej obszar dworski w Nenkau stał się częścią powiatu Gdańskie Wyżyny. Do 1945 roku w Nenkau istnieje folwark z dworkiem i okazałym parkiem oraz 27 budynków mieszkalnych (w większości były to gospodarstwa ze stodołami i stajniami), funkcjonuje szkoła, działa kuźnia, rzeźnia. Po II wojnie światowej niemiecko brzmiące Nenkau przyjęło spolszczoną nazwę Nenkowo^[1], które zasiedlili napływowi Kaszubi i górale. W roku 1954 Nenkowo stało się wsią gromadzką powiatu gdańskiego i wówczas nadano jej nazwę Jasień. W 1973 roku Jasień został włączony do miasta Gdańska i jest częścią dzielnicy Gdańsk Południe.

[edytuj] Rozbudowa

Na wykupionych od rolników gruntach (26 ha) wybudowano w ciągu siedmiu lat, począwszy od 1991 r., osiedle mieszkaniowe "Jasień" (1476 mieszkań - w blokach, domkach jednorodzinnych oraz bliźniakach). Obsługą mieszkańców zajmuje się Własnościowa Spółdzielnia Mieszkaniowa "Jasień". We wschodniej części osiedla między ulicami Damroki i Kartuską firma deweloperska Ekolan planuje zbudować trzy wielorodzinne bloki, pod nazwą "Gardenia". Termin oddania to przełom II/III kwartału 2009.

W 1979 roku powstała parafia w Jasieniu pod wezwaniem Błogosławionej Doroty z Mątów (Mątowów), a w 1988 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła. Dnia 1 lipca 2007 roku arcybiskup Tadeusz Gocłowski dokonał uroczystej konsekracji kościoła. Od roku 1988 proboszczem parafii jest ksiądz kanonik Bronisław Kabat. Parafia liczy około 6100 wiernych.

Obecnie (od 2001 roku) w Jasieniu funkcjonuje Szkoła Podstawowa nr 85 im. Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz Gimnazjum nr 48 im. Lecha Bądkowskiego. Do obu szkół uczęszcza około 1400 uczniów. W centralnej części osiedla znajduje się Przedszkole nr 65.

Osiedle jest bogate w szereg sklepów osiedlowych spożywczych, wielobranżowych i usługowych. Znajduje się tu także bankomat, kantor, przychodnia weterynaryjna, biura rachunkowe i inne. W zachodniej części Jasienia przy skrzyżowaniu ulic Kartuskiej i Źródlanej znajduje się Przychodnia Lekarska "Jasień".

[edytuj] Zabytki

• Dwór pochodzący z I poł. XIX wieku
• Park dworski o pow. 1,2 ha przy ul. Zwierzynieckiej
• Dom (dawne czworaki) z początku XX w. przy ul. Kartuskiej 359

[edytuj] Transport

Przez południowe krańce Jasienia przebiega Trasa W-Z (ul. Armii Krajowej), docelowo mająca połączyć centrum miasta z obwodnicą trójmiejską. Obecnie trasa kończy się na Jasieniu w okolicy ulicy Gronostajowej, wpadając w ulicę Kartuską. Właśnie tą drogą biegnie droga krajowa nr 7E28 . Z Jasienia do obwodnicy dojazd jest możliwy jest przez Szadółki lub ulicą Kartuską.

Kolejną planowaną inwestycją jest budowa drogi tzw. Nowej Bulońskiej będącej przedłużeniem ul. Bulońskiej na osiedlu Morena aż do węzła Jabłoniowa Trasy W-Z. Pozwoli ona mieszkańcom na dogodniejszy dojazd do Wrzeszcza.

[edytuj] Komunikacja miejska

Na Jasień można dojechać obecnie autobusami nr 161, 167, 168, 367, 525 (ZKM) i 801 (P.A. Gryf) ze Śródmieścia oraz 164, 264 z Wrzeszcza i 574 z Szadółek i Otomina. Na przystankach ZKM zatrzymują się także autobusy podmiejskie jadące w kierunku Żukowa. Planowane jest zbudowanie na Jasień linii tramwajowej będącej przedłużeniem tras na Chełm i Ujeścisko oraz Morenę.

[edytuj] Wykaz ulic osiedla

Na podstawie danych ze strony internetowej miasta

Borsucza Brzoskwiniowa Cedrowa Cisowa Cyprysowa Damroki Gabrysiak Aleksandry Gronostajowa

Jabłoniowa (część) Jasieńska Jaworowa Jeziorowa Kartuska (część) Kraśnięta Kuszników Leszczynowa

Limbowa Łabędzia Łosia Łowców Orzechowa Pólnicy Remusa Rycerza Blizbora

Rysia Stolema Szczytników Szynszylowa Wiewiórcza Włóczników Zwierzyniecka Źródlana

[edytuj] Bibliografia

• Magdalena Nowicka, Dzieje gdańskiego Jasienia, ISBN 83-87293-38-5, Gdańsk 2004.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Właściwa polska nazwa Nynkowy była stosowana także przed 1945 r.przez miejscową ludność polskojęzyczną, a także, jako nazwa alternatywna na polskich międzywojennych mapach.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• internetowa wersja miesięcznika "Dzwonek jasieński"