Jerzy Kuryłowicz

Z Wikipedii

Jerzy Kuryłowicz (ur. 26 sierpnia 1895 w Stanisławowie, zm. 28 stycznia 1978 w Krakowie), jeden z najwybitniejszych polskich językoznawców. Zajmował się przede wszystkim językoznawstwem diachronicznym, językami indoeuropejskimi.

Był synem Romana (urzędnika) i Flory z Kleczyńskich, starszym bratem Włodzimierza (wybitnego mikrobiologa). Uczęszczał do niemieckich szkół we Lwowie (1901 - 1913) w tym do gimnazjum klasycznego (jego nauczycielem był m.in. językoznawca Gerson Blatt). Po zakończeniu nauki szkolnej wyjechał na studia do Hochschule für Welthandel we Wiedniu uczęszczając na zajęcia z ekonomii, handlu, języków obcych oraz dodatkowo prawa i języków orientalnych (1913 - 1914). Gdy wybuchła I wojna światowa został wysłany na front w stopniu porucznika armii austriackiej. Po wojnie studiował romanistykę i germanistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie oraz równocześnie indologię i semitystykę, jednak m.in. wybitny językoznawca Andrzej Gawroński zwrócił uwagę na ogromne zdolności językowe Kuryłowicza i postarano mu się o stypendium w Paryżu, gdzie studiował u Meilleta, Vendryesa, Blocha oraz Cohena i Roquesa. W 1929 został mianowany profesorem na Uniwersytecie Lwowskim. Pełnił tam funkcję kierownika Zakładu Językoznawstwa Indoeuropejskiego i Zakładu Filologii Romańskiej. Po wojnie na krótko (1946-1948) objął Katedrę Językoznawstwa Ogólnego na Uniwersytecie Wrocławskim, ale trudne warunki życia w mieście sprawiły, że przeniósł się do Krakowa, na Uniwersytet Jagielloński, w którym pełnił funkcję kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego aż do przejścia na emeryturę w 1965 roku. Przez kilkanaście lat pełnił też funkcję opiekuna katedr anglistyki, romanistyki i germanistyki. Był członkiem wielu akademii naukowych (1931 członek-korespondent, 1938 członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności; 1952 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk).

Jego prace stanowią podstawową lekturę z zakresu językoznawstwa indoeuropejskiego. Przyczynił się także do rozwoju metodologii językoznawstwa diachronicznego, m.in. rekonstrukcji wewnętrznej. Wiele pisywał ogólnie o języku, opierając się na poglądach Hjelmsleva, ale swoich poglądów nie zebrał w spójną syntetyczną teorię. Do ważniejszych publikacji należą: L'Apophonie en indo-européen (1956) i The Inflectional Categories of Indo-European (1964).

[edytuj] Dalsze publikacje

• Kuryłowicz, J., 1936. Derivation lexicale et derivation syntaxique. Kuryłowicz, J.,1960, 41-50.
• Kuryłowicz, J., 1938. Struktura morfemu. Kuryłowicz, J., 51-65.
• Kuryłowicz, J., 1949a. La nature des proces dits ’analogiques’. Acta Linguistica 5:121-38.
• Kuryłowicz, J., 1949b. La notion de l’isomorphisme. Kuryłowicz, J., 1960, 16-26.
• Kuryłowicz, J., 1949c. Le probleme du classement des cas. Kuryłowicz, J., 1960, 131-154.
• Kuryłowcz, J., 1960. Esquisses linguistiques. Wrocław – Kraków, Polska Akademia Nauk.
• Przedruki pięciu najważniejszych artykułów Kuryłowicza w przekładzie A. Holvoeta na język angielski zostały wydane przez W. Smoczyńskiego jako The Young Kuryłowicz, Kraków 2004.

[edytuj] Literatura biograficzna

Cztery artykuły biograficzne i bibliografia Kuryłowicza ukazały się w tomie pod red. W. Smoczyńskiego Kuryłowicz Memorial Volume, Part One, Kraków 1995.