Jerzy Wilhelm Legnicki

Z Wikipedii

Jerzy IV Wilhelm

Zamek Piastowski w Legnicy w XVIII w.

Zamek Piastów Śląskich w Brzegu

Jerzy IV Wilhelm, niem. Georg Wilhelm I (ur. 29 września 1660, zm. 21 listopada 1675) – książę brzesko-legnicko-wołowski. Był ostatnim księciem z linii śląskiej Piastów i całej dynastii, synem księcia Chrystiana i jego żony Ludwiki Anhalckiej. Nie był jednak ostatnim Piastem brzesko-legnickim, ten honor przypada jego stryjowi, Augustowi hrabiemu Legnickiemu, zmarłemu 14 maja 1679 w swym majątku Prieborn (Przeworno) w księstwie brzeskim (któremu jednak jako pochodzącemu z morganatycznego związku nie przysługiwało prawo do nazwiska i dziedzictwa).

Jerzy Wilhelm urodził się w Oławie 29 września 1660. Jego ojciec, który spędził wiele lat na emigracji w Rzeczypospolitej podczas wojny trzydziestoletniej, a po abdykacji Jana Kazimierza myślał o ubieganiu się o tron Polski, chciał początkowo nadać synowi imię Piast, jednak sprzeciwiło się temu duchowieństwo kalwińskie utrzymując, że odczytano by to jako nawrót do pogaństwa. Ojciec jednak dbał o to, aby syn mówił po polsku i nosił polskie szaty.

Jerzy Wilhelm wobec śmierci w 1663 i 1664 r. swoich stryjów Jerzego III Brzeskiego i Ludwika IV Legnickiego został jedynym spadkobiercą ojca w rozległym w dalszym ciągu księstwie legnicko-brzeskim. W związku z czym od młodych lat odbierać zaczął staranne wykształcenie. Nad jego wychowaniem czuwali marszałek legnickiego dworu Fryderyk Bohme, oraz lekarz Henryk Martini. Młody książę wyniósł z tego pierwszego okresu edukacji doskonałą znajomość języków: niemieckiego, francuskiego i łaciny (potrafił jednak porozumieć się także po włosku, hiszpańsku i po polsku), próbowano też zainteresować ostatniego Piasta teologią, filozofią i retoryką.

W roku śmierci ojca (1672) Jerzy Wilhelm został wysłany przez matkę na studia do Frankfurtu nad Odrą. Nauki jednak nie ukończył. Przeszkodą stała się tutaj niechęć protestanckich stanów legnicko-brzeskich do przedłużającej się regencji matki księcia, Ludwiki, wspierającej coraz bardziej otwarcie przybywających na dwór katolików (prawdziwym skandalem stała się sprawa poślubienia przez starszą siostrę księcia Karolinę katolickiego arystokraty z rodu Holstein-Sonderburg-Wiesenburg).

Do formalnego przejęcia władzy doszło 14 marca 1675. Miesiąc wcześniej Jerzy Wilhelm był obecny na dworze cesarza rzymsko-niemieckiego Leopolda I w Wiedniu, gdzie złożył uroczysty hołd lenny. Ludwika Anhalcka zmuszona przez niechętnych jej poddanych usunęła się do otrzymanej po mężu oprawy wdowiej w Wołowie. Dobrze zapowiadające się rządy Jerzego Wilhelma przerwał nagły zgon księcia. Powodem śmierci piętnastoletniego Piasta była silna gorączka, jakiej nabawił się na polowaniu, na które udał się pomimo niewyleczonej ospy. Stało się to w Brzegu 21 listopada 1675. Książę został pochowany w kościele Świętego Jana w Legnicy. Księstwo legnicko-brzeskie wobec śmierci ostatniego Piastowicza stało się częścią domeny cesarskiej i to pomimo zgłoszenia pretensji do spadku ze strony stryja Jerzego Wilhelma – Augusta hrabiego Legnickiego. Wołów do 1680 r. pozostał w rękach Ludwiki Anhalckiej. W 1707 r. zmarła jej córka Karolina, ostatnia Piastówna.