Kakapo

Z Wikipedii

Przeprowadzana jest gruntowna przebudowa tego artykułu. Pomoc jest mile widziana. Wikipedysta D kuba.

Kakapo
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugowate
Podrodzina	papugi
Gatunek	kakapo
Nazwa systematyczna
Strigops habroptila
G. R. Gray, 1845
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: krytycznie zagrożony
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Kakapo (Strigops habroptila, syn. Strigops habroptilus) - duży, nielotny ptak z rodziny papugowatych (Psittacidae). Niegdyś zamieszkiwał Wyspę Południową, Wyspę Północną i wyspę Stewart (wszystkie należą do Nowej Zelandii), lecz jego zasięg ograniczył się do rozproszonych stanowisk na Wyspie Południowej. Obecnie wszystkie ocalałe osobniki znajdują się na kilku niewielkich wyspach u wybrzeży Nowej Zelandii. Kakapo to jedyna nielotna, a zarazem największa papuga na świecie.

Według starszej klasyfikacji Wetmore'a (1960) kakapo zaliczano do osobnej podrodziny kakapo (Strigopinae) w ramach rodziny papugowatych.

[edytuj] Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Pióra wokół oczu tworzą szlarę, przez co może przypominać sowę. Wierzch ciała zielony z podłużnymi, białymi kreskami na grzbiecie, spód zielonożółty, a podgardle żółtobiałe. Ogon zielony z poprzecznymi, jaśniejszymi pasami. Skrzydła krótkie, częściowo zredukowane. Wokół dzioba delikatne pióra czuciowe, używane podczas żerowania na ziemi. Ma mocne szpony, dzięki którym wspina się na drzewa.

Kakapo mają dobrze rozwinięty zmysł węchu. Ponadto, ich ciała wydzielają dość silny zapach, przyjemny dla człowieka.

Rozmiary

dł. ciała ok. 60 cm

Waga

ok. 2-4 kg

Zachowanie

Jest aktywna nocą, w dzień przebywając w ukryciu na ziemi lub w koronach drzew. Prowadzi naziemny tryb życia, dzięki mocnym nogom potrafi przejść kilka kilometrów i wspinać się na 300-metrowe wzgórza. Może szybko biegać, ale tylko na krótkich dystansach. Porusza się po utartych ścieżkach. Przy pomocy dzioba, szponów i uderzeń skrzydeł wspina się na drzewa, z których potrafi szybować.Tzw. "krzyk" kakapo w nocy słyszalny jest z odległości ok. 1 kilometra.

W sytuacji zagrożenia kakapo przywiera nieruchomo do ziemi, starając się wtopić w roślinność. Ta strategia była skuteczna w przypadku pierwotnego wroga - orła Haasta, natomiast zupełnie zawiodła w zetknięciu z przywleczonymi przez człowieka drapieżnikami, posługującymi się węchem.

Długość życia

Kakapo jest ptakiem długowiecznym, dożywa ponad 60 lat. Samce zaczynają rozmnażać się w wieku 5 lat, a samice dopiero po osiągnięciu 9 - 11 roku życia.

[edytuj] Środowisko

Lasy bukanowe i zakrzewienia, od poziomu morza po górną granicę lasu. Preferowały skraje lasów.

[edytuj] Pożywienie

Zielone części roślin, nektar kwiatów, owoce, a także sporadycznie bezkręgowce. Dziób kakapo jest dobrze przystosowany do miażdżenia pokarmu.

[edytuj] Lęgi

Mapa historycznego zasięgu występowania kakapo (kolor zielony - maksymalny zasięg notowany od 1840 r., kolor żółty - zasięg oznaczony na podstawie skamieniałości)

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg począwszy od grudnia.

Zachowania godowe

Samce na początku grudnia urządzają gromadne toki. Stając na urwiskach porosłych niską roślinnością wydają bardzo niskie, przenikliwe pohukiwania słyszalne w promieniu kilku kilometrów. Samica następnie dołącza do wybranego samca. Po zapłodnieniu oddala się i buduje gniazdo, podczas gdy samiec tokuje dalej, starając się przyciągnąć kolejną partnerkę.

Gniazdo

W norze lub ukryte w gęstej roślinności.

Jaja

Samica składa 1 do 4 jaj.

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są przez okres około 30 dni wyłącznie przez samicę. Nocą, gdy samica pożywia się, jaja pozostają bez opieki.

Pisklęta

Pisklęta opuszczają gniazdo po 10-12 tygodniach, jednak mogą pozostawać z matką aż do 6 miesięcy.

[edytuj] Status i ochrona

Ta nielotna papuga nieomal wyginęła wskutek polowań oraz wprowadzenia przez człowieka do ekosystemu Nowej Zelandii drapieżnych ssaków, m.in. gronostajów, kotów i szczurów. Pierwsze działania ochronne rozpoczęto już w 1890, ale były one nieskuteczne. Od początku lat 50. XX wieku działa program, zainicjowany i wspierany przez New Zealand Wildlife Service (nowozelandzką organizację rządową, która zajmuje się ochroną rodzimej przyrody), mający na celu przywrócić populację zagrożonej wymarciem kakapo. Z czasem przerodził się on w Program przywrócenia kakapo (ang. Kakapo Recovery Programme).

W roku 1976 znana była tylko jedna populacja, w Parku Narodowym Fiordland na Wyspie Południowej, licząca zaledwie 18 osobników. W roku 1977 na wyspie Stewart odkryto drastycznie zmniejszającą się populację liczącą około 150 osobników. W latach 1980 - 1992 przeniesiono 61 ocalałych ptaków na przybrzeżne wyspy: Maud, Inner Chetwode, Codfish oraz Pearl. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN z 1994 r. kakapo opisana została jako gatunek wymarły na wolności (EW - Extinct in the Wild).

W 1995 r. liczba kakapo spadła do 50 osobników, jednak już w 1999 r. doliczono się 26 samic i 36 samców, z czego 50 osobników znajdowało się w wieku rozrodczym, a 12 stanowiły młode. Populacja ustabilizowała się i zaczęła stopniowo rosnąć, między innymi dzięki trzem z rzędu udanym sezonom rozrodczym jednej samicy, odkrytej w 1997 r. na wyspie Stewart.

W roku 2005 populacja kakapo liczyła 86 osobników (wszystkie miały swoje imiona), z czego 56 stanowiły osobniki dorosłe, a 30 młode. Wciąż jednak populacja tego gatunku znajduje się na granicy wymarcia, a IUCN ocenia jej trend jako spadkowy, być może zachowawczo.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Program ochrony i reintrodukcji kakapo (po angielsku)

[edytuj] Bibliografia

• BirdLife International (2007) Species factsheet: Strigops habroptila. Pobrano z http://www.birdlife.org 26 czerwca 2007.
• Blattman, L.K., eds. Procedings 7th world conference on breeding endangered species. Cincinnati: Cincinnati Zoo and Botanical Garden.
• Higgins, P.J., 1999; Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic birds: parrots to dollarbirds. Oxford, U.K.: Oxford University Press
• Merton, D., 1997; Kakapo update. Psittascene 9: 3-4.
• Merton, D. and Clout, M., 1998; Red Data Bird: Kakapo Strigops habroptilus. World Birdwatch 20: 20-21.
• Merton, D. and Clout, M., 1999; Kakapo: back from the brink. Wingspan 9: 14-17
• Merton, D., Reed, C. and Crouchley, D., 1999; Recovery strategies and techniques for three free-living, critically-endangered New Zealand birds: Kakapo Strigops habroptilus, Black Stilt Himantopus novaezelandiae and Takahe Porphyrio mantelli. Pp. 151-162 in Roth, T.L., Swanson, W.F. and Blattman, L.K., eds. Procedings 7th world conference on breeding endangered species. Cincinnati: Cincinnati Zoo and Botanical Garden.