Kawaleria kozacka
Z Wikipedii
Kawaleria kozacka była terminem używanym do określania średniej i lekkiej jazdy, używanej do pomocy husarii. Początkowo była to kawaleria rzeczywiście kozacka, ale później określano tym mianem każdą tego typu kawalerie z całej Rzeczpospolitej Obojga Narodów. W połowie XVII w. kawaleria kozacka została zastąpiona przez pancernych, czyli średniej lub lekkiej kawalerii. Było tak, żeby nie mylić ich z Kozakami zaproskimi, od ich buntów w 1648.
Pod koniec XVI w. kawaleria kozacka stanowiła mały odsetek całości kawalerii w I Rzeczpospolitej, około 10%. Byli znacznie tańsi w rekrutacji i utrzymaniu, dlatego w drugiej połowie XVII stanowili już więcej niż 60 procent całej jazdy.
Kozacka kawaleria była bardzo elastyczną i mobilną siłą, zdolna była dostarczać ogniowe wsparcie jak i, jeśli zaszła tak potrzeba, zaszarżować na wroga w pełnym galopie. Nosili oni żelazne kolczugi, żelazne hełmy i często tarcze. Byli uzbrojeni w szable, pistolety, często łuk, arkebuzy oraz karabiny z zamkiem kołowym (XVII wiek). W niektórych oddziałach używano też krótkich kopii. Bronią, która polska szlachta lubiła szczególnie były młoty bojowe. Z czasem rozwinęły się one w trzy typy - nadziaki, obuchy i czekany i były niebezpieczne, dlatego sejm zakazał ich używania przy wszystkich okazjach, oprócz "wojny z wrogiem kraju".