Kolędziany
Z Wikipedii
Kolędziany (al. Kolendziany, ukr. Колиндяни, łacińska transliteracja: Kolyndiany, z Łopatówką) – miejscowość na Ukrainie położona nad rzeczką Niczławą, w rejonie czortkowskim, obwodzie tarnopolskim.
Spis treści |
[edytuj] Dane statystyczne
- Liczba mieszkańców: 1759 (spis z r. 2001)
- Powierzchnia: 0,333 km².
- Gęstość zaludnienia: 5282.280 osób/km².
- Kod pocztowy: 48552
- Kod AMTS: 8 – 03552
[edytuj] Historia
W II Rzeczypospolitej do 1939 r. w powiecie czortkowskim, woj. tarnopolskim. W I Rzeczypospolitej w woj. podolskim. Położona 15 km na pd. wsch. od Czortkowa przy drodze do Borszczowa nad rzeczką Niczławą (lewy dopływ Dniestru) w żyznej okolicy Podola.
Przed r. 1883[1] Kolędziany liczyły 1254 katolickich mieszkańców w tym:
- (wg religii)
- greko-katolików – 997 (79,5%)
- rzymskich katolików – 257 (20,5%)
Posiadały na miejscu parafie greko-katolicką z kościołem św. Mikołaja oraz kaplicę rzymsko-katolicką podlegającą odległej o 8 km w kierunku pd. parafii w Jezierzanach. W kaplicy nabożeństwa były odprawiana okazyjnie (taka sama sytuacja istniała w okresie międzywojennym oraz w latach np. 70. XX w.). Wg spisu austro-węgierskiego na 31 grudnia 1900 roku (Gemeindelexikon Der Im Reichsrate Vertretenen Konigreiche und Lander) Kolędziany zajmowały powierzchnie 637 ha, i były zamieszkałe przez 1461 osób (w 247 domostwach) w tym:
- (wg płci) kobiety 737 (50,44%), mężczyźni 724 (49,56%),
- (wg religii)
- greko-katolicy – 1267 (86,72%)
- rzymscy katolicy – 181 (12,39%)
- żydzi – 13 (0,89%)
- (wg używanego języka)
- rusiński – 1277 (87,41%)
- polski – 184 (12,59%)
- inne – 0 (0,00%)
Miejscowość została pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach z 1661 r. Pierwotnie według miejscowych przekazów (legend) nosiła nazwę Rajgródek (Rajhorodok) i była siedzibą Wołodyjowskich, którzy później ją odstąpili Dominikanom. W tym czasie zaczęto używać nazwy Kolędziany pochodzącej od słowa "kolęda" (zukrainizowana forma: "kolenda "коленда"). Wg Geografii Królestw Galicyi i Lodomeryi z 1786 r.[2] Kolędziany były miastem. Istniał tam stary zamek – forteca. W pierwszej połowie XIX w. Kolędziany były własnością rodziny Albinowskich, h. Jastrzębiec, którzy szerzej są znani dopiero od II poł. XVIII w. Ruiny zamku zostały ok. 1840 r. przebudowane na pałac przez Kornela Horodyskiego, h. Korczak, (zm. 1898), który odziedziczył posiadłość. Pałac uległ zniszczeniu w czasie I wojny światowej[3].
W XIX w. najbliższy urząd pocztowy znajdował się w Dawidkowicach a stacja kolejowa linii Tarnopol – Borszczów w odl. 6 km na pn.-zach. Szmańkowszczykach. Wieś posiadała szkołę filialną, gminną kasę pożyczkową, gorzelnię i młyn wodny. Około pół wieku później, przed 1929 r. miejscowość zamieszkiwało 1681 osób. Oprócz w/w kooperatywy, gorzelni i młyna funkcjonowała także cegielnia, fabryka drożdży (istnieje do dziś) oraz kamieniołomy. Koledziany podlegały sądowi powiatowemu i okręgowemu w Czortkowie[4].
[edytuj] Nazwiska występujące w Kolędzianach do 1939 r.
Albinowski, Basiurski, Bednarz, Bodnar, Brottschneider, Cymbała, Hefter, Horodyski, Kopczyński, Krasicki, Kohn, Kuźnik, Olejnik, Ostapij, Pszenyczny, Romaniuk, Sigall, Sołomynka, Somenklar, Stachów, Stodoła, Szemłej, Świetkowska, Topolnicki, Twardochleb, Wojtyszyn, Wołodyjowski, i inne.
[edytuj] Osoby pochodzące z Kolędzian
[edytuj] Pobliskie miejscowości
- Dawidkowce
- Jezierzany
- Słobódka
- Szmańkowszczyki
- Zalesie
[edytuj] Przypisy
- ↑ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 4, s.262, 1883
- ↑ Eweryst Andrzej hr. Kuropatnicki, Geografia Królestw Galicyi i Lodomeryi z 1786 r.
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, 1996
- ↑ Księga Adresowa Polski z 1929 r.
