Ku Klux Klan
Z Wikipedii
Ku Klux Klan - organizacja rasistowska w Stanach Zjednoczonych, częściowo zakonspirowana, walcząca o utrzymanie supremacji białych w USA i dążąca do ograniczenia praw afroamerykanów, katolików (mimo iż jego członkowie uważali się za stowarzyszenie chrześcijańskie) i Żydów, zorganizowane na wzór tajnego stowarzyszenia. Powstała w XIX wieku (po wojnie secesyjnej), odrodziła się w 1915 roku. Została zdelegalizowana z powodu dopuszczania się przemocy na tle rasowym i religijnym i była zwalczana przez Kongres USA i władze federalne. Nazwa pochodzi od kombinacji greckiego słowa "kyklos" (okrąg, koło) ze słowem klan. Według innej wersji jest to onomatopeja, oddająca dźwięk przeładowania broni palnej.
Można mówić o co najmniej trzech Ku-Klux-Klanach, niezależnych i nie zachowujących ciągłości swojej historii.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Ku Klux Klan - po wojnie secesyjnej
Ku Klux Klan to organizacja, która powstała wkrótce po zakończeniu wojny secesyjnej (pierwsza grupa zawiązała się w maju 1866 roku, w Pulaski, w stanie Tennessee, a w kwietniu 1867 roku lokalne organizacje zorganizowano na szczeblu centralnym w Nashville); jej założycielami było 6 weteranów armii Południa - kpt. J. Lester, mjr J.R. Crow, J. Kennedy, C. Jones, R. Reed i F. Mc Cord. Początkowo niosła pomoc wdowom i sierotom po zabitych żołnierzach Konfederacji. Jej członkowie zakładali białe ubrania, symbolizujące dusze poległych Konfederatów, choć wg innych szata i kaptur mają nawiązywać do strojów wykorzystywanych w trakcie hiszpańskich Pastas i procesji. Od samego początku Ku-Klux-Klan przybrał charakter organizacji klanowej; zadecydowało o tym pochodzenie narodowe kilku jego założycieli; co najmniej dwóch wywodziło się z tradycji celtyckiej (byli Iroszkotami), w której były praktykowane struktury klanowe; rozwój Ku-Klux-Klanu ułatwiło upodobanie Amerykanów do tajnych organizacji, fascynacja masonerią i wiara we własne posłannictwo dziejowe.
Z czasem KKK przekształcił się w organizację rasistowską, głoszącą wyższość białego człowieka, zwłaszcza anglojęzycznego protestanta. Metodami terrorystycznymi zwalczał równouprawnienie Murzynów, a także przychylnych im białych ludzi. W styczniu 1877 roku został formalnie rozwiązany przez jego przywódcę, gen. konfederatów Nathana Bedforda Forresta. Część organizacji lokalnych działała jednak nielegalnie nadal, niektóre przez wiele lat.
Liczebność Ku-Klux-Klanu w 1869 roku oceniano na 550 tysięcy członków (w 1861 na Południu mieszkało łącznie 15 mln ludzi); była to więc organizacja masowa
[edytuj] KKK- 1915 i później
Ku Klux Klan narodził się po raz wtóry w 1915 roku w Atlancie (stan Georgia). Założył go wędrowny kramarz, kaznodzieja i fanatyk William Joseph Simmons. Hasłami były: "hegemonia białych", "prawdziwy patriotyzm", "czysty amerykanizm". Jego siłą i głównym napędem była nostalgia za "południowym" trybem życia, a wreszcie reakcja na rosnącą falę imigracji oraz nietolerancja religijna w stosunku do Żydów, katolików i innych. Nowy klan przyjął ceremoniały i tytuły pierwszego: terytorium Stanów było Niewidzialnym Cesarstwem Ku Klux Klanu, z Wielkim Czarownikiem na czele. Każdy stan był królestwem z Wielkim Tytanem na czele. Dalej szli Wielcy Olbrzymi, Wielcy Cyklopi.
Drugi Ku Klux Klan w latach 20. osiągnął liczbę 4-5 mln członków, organizował marsze, jego członkowie przebierali się w białe, charakterystyczne stroje i palili krzyże, dopuszczając się licznych aktów gwałtu, jak za dawnych czasów rozpraw z Murzynami. Aż do roku 1927 Ku Klux Klan był w życiu Stanów realną siłą, z którą musiał się liczyć nawet rząd. Jednakże gorszące niesnaski wewnętrzne, korupcja i przemoc spowodowały szybki upadek ruchu. "Świątynia" Ku Klux Klanu w Fort Worth została przez przeciwników organizacji wysadzona w powietrze. Wielki Czarownik Clarke, który już od roku 1929 cierpiał na megalomanię (uważał się za wcielenie Juliusza Cezara i Dalaj Lamę), popadł w obłęd, który sprawił, że w roku 1932 został zamknięty w nowojorskim szpitalu dla obłąkanych.
W latach 30. liczba członków klanu spadła, a w 1944 roku został on czasowo rozwiązany. W 1945 roku wznowił działalność w stanie Georgia serią linczów, morderstw i podpaleń, tym razem nie wytworzył zwartej struktury, lecz działał w formie luźno powiązanych grupek i frakcji. Zdelegalizowany w 1958 roku odrodził się nielegalnie w latach sześćdziesiątych, w reakcji na wdrażanie w życie Ustawy o Prawach Obywatelskich (Civil Rights Act). Klan nigdy jednak nie odzyskał swej siły, obecnie składa się z kilku faszyzujących odłamów i nie liczy prawdopodobnie więcej niż kilka tysięcy członków.
KKK złączył się później z innymi, mniejszymi organizacjami rasistowskimi, tworząc Zjednoczone Klany Ameryki, którymi dowodził William Simmons. Głównymi wrogami Klanu byli między innymi Martin Luther King, ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Lyndon B. Johnson i wszyscy inni, którzy nie zgadzali się z "zasadami" ruchu. Popierali jednak politykę osób zgadzających się z nimi (np. George Wallace).
Za najbardziej niesławne grupy KKK uważa się Białych Rycerzy z Missisipi i grupę Klanu z miasteczka Birmingham, nazywane Bombingham od serii zamachów bombowych. Osoby popierające Ku Klux Klan wystawiały liczne "parady" na ulicach swoich miast z propagandowymi transparentami takimi jak np. "KKKK" (Knights of Ku Klux Klan - Rycerze Ku Klux Klanu), czy karykaturalnym wizerunkiem Martina Luthera Kinga z obraźliwymi tekstami. FBI utrzymywało swoich szpiegów pośród członków KKK, co w dużej mierze pomagało w rozprawianiu sie ze złoczyńcami. Wielu z nich brało udział w przestępczych skokach. Osoby należące do Ku Klux Klanu posługiwały się najczęściej sznurem i bronią palną (zazwyczaj pistoletami). Zdarzały się przypadki powieszenia, pobicia, postrzelenia, zastrzelenia, itp. Ku Klux Klan wolał raczej zabijać swoich przeciwników innego wyznania i koloru skóry, niż prowadzić segregację rasową.
Kiedyś, mniej lub bardziej jawnie, do szeregów KKK przynależało wielu wpływowych polityków amerykańskich (niektórzy nawet w czasie piastowania wysokich funkcji), m.in
- James Eli Watson (republikanin z Indiany), lider większości Senatu w latach 1925-1933
- Bibb Graves (demokrata), gubernator Alabamy
- Hugo Black (demokrata), senator z Alabamy i długoletni (1937-1971) sędzia Sądu Najwyższego
- Edward D. White (republikanin), prezes Sądu Najwyższego w latach 1910-1921
- Ed Jackson (republikanin), gubernator Indiany w latach 1925-1929
- Arthur Raymond Robinson (republikanin), senator z Indiany w latach 1925-1935
- Clifford Walker (demokrata), gubernator, pózniej senator Georgii w latach 1923-1927
- Clarence Morley (republikanin), gubernator Kolorado w latach 1925-1927
- Rice W. Means (republikanin), senator z Kolorado w latach 1924-1927
- Robert Byrd (demokrata), senator z Wirginii Zachodniej od 1959
[edytuj] Język
Członkowie Ku-Klux-Klanu stworzyli sekretny język klanquaqe, dzięki któremu mogli porozumiewać się między sobą, chroniąc się przed osobami z zewnątrz. Hasło pytające czy jest się członkiem bractwa brzmiało "ayak" (Are you a Klansman?) co można tłumaczyć jako "Jesteś człowiekiem Klanu? , a odpowiedź twierdząca "akia" (A Klansman I am.) "Ja jestem człowiekiem Klanu".
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Literatura
- Ku Klux Klan w USA 1915-1944, Krzysztof Kasiński, Szczecin: Wydawnictwo MyBook, 2007.
- Ku Klux Klan, Jerzy Sobieraj, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2004.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Strażnicy białej rasy Artykuł o północnoamerykańskich ruchach supremacyjnych
- Ku Klux Klan Bractwo śmierci Artykuł o narodzinach Ku Klux Klanu w Stanach Zjednoczonych Ameryki
