Kult Che

Z Wikipedii

Niemal wszystkie wizerunki Che oparte są na jednej fotografii Alberto Kordy z 1960 roku, zatytułowanej Guerrillero Heroico.

Pomnik Che w Hawanie

Pomnik Che w Boliwii, na miejscu jego śmierci

Kult Che - określenie mody na umieszczanie uproszczonego wizerunku Ernesto Guevary, mającego przydomek Che na elementach ubioru, plakatach, w formie graffiti na ścianach budynków, a także w licznych filmach, książkach, a nawet grach komputerowych i pomnikach.

[edytuj] Portret

Symboliczny portret Che ma zwykle postać długowłosego, brodatego mężczyzny z charakterystycznym, obcisłym beretem z gwiazdą pięcioramienną. Che Guevara malowany jest tradycyjnie czarną farbą na czerwonym tle, z charakterystycznymi uproszczonymi, kanciastymi plamami. Postać jest przedstawiana od frontu z "błyskiem nieprzejednanej rewolucyjności w oku" lub w półprofilu z wyrazem "zapatrzenia w przyszłości".

Zdjęcie zrobiono, gdy Amerykanie zestrzelili statek dostarczający broń przez Sowietów, zginęło wtedy wiele osób. Na miejsce katastrofy przyjechali dygnitarze, także Fidel Castro. Che był schowany w ich tłumie, potem wyszedł na chwilę, popatrzył na zgromadzony tłum a potem na miejsce katastrofy. Wtedy Korda zrobił mu dwa zdjęcia, bardzo podobne. Sam Alberto Korda powiedział że nie ma nic przeciwko wykorzystywaniu jego zdjęcia do celów promujących ideały o które Che Guevara walczył.

W niektórych portretach Che jest też stylizowany na Jezusa Chrystusa. Często też określa się go mianem czerwonego Chrystusa.

[edytuj] Narodziny kultu

Ernesto Guevara w wielu, choć nie wszystkich środowiskach lewicowych stał się jeszcze za swojego życia swojego rodzaju ikoną, symbolem bezkompromisowego i nieprzekupnego rewolucjonisty. Jego kult został pierwotnie rozpowszechniony na Kubie po jego śmierci pod koniec lat 60. XX w. by zostać podchwycony przez liczne środowiska lewicowe na całym świecie. Szczyt popularności tego kultu w USA i Europie Zachodniej miał miejsce w połowie lat 70. XX w. po czym został on po części zapomniany. Jego ponowne odrodzenie nastąpiło w drugiej połowie lat 90. XX w., wraz z pojawieniem się ruchu alterglobalizmu.

Paradoksalnie, kult Che został zaadaptowany szybko przez showbiznes. Koszulki i inne gadżety z wizerunkiem Che stały się w wielu krajach dochodową produkcją, sama zaś postać pojawiła się w licznych filmach, grach komputerowych, piosenkach i książkach, podnosząc zwykle ich sprzedaż. Ta forma kultu Che wyraźnie odbiega od jego pierwotnej wersji i przekształca tę postać w rodzaj pół-mitycznego idola kultury pop.

Wykreowana przez obie formy kultu (zarówno w wersji popowej, jak i "lewackiej") postać Ernesto Guevary ma bardzo luźny związek z jego faktyczną działalnością i życiem. Olbrzymia większość osób noszących ubrania z wizerunkiem Che lub malująca na ścianach graffiti ma zazwyczaj bardzo ograniczoną wiedzę historyczną na jego temat. W wielu filmach i grach komputerowych jego postać jest przedstawiana w sposób kompletnie ignorujący znane fakty historyczne. Klasycznym przykładem jest tutaj musical Evita autorstwa Andrew Lloyd Webbera i Tima Rice'a, w którym Che pełni rolę narratora upominającego tytułową Evitę Peron, za to, że schodzi ona ze ścieżki rewolucji peronistowskiej. Rzeczywisty Ernesto Guevara uważał, że ruch peronistowski od samego początku miał charakter prawicowy.

[edytuj] Przykłady kultu Che w sztuce

[edytuj] Filmy i aktorzy portretujący Che

• El 'Che' Guevara – Francisco Rabal (1968)
• Che! – Omar Sharif (1969)
• Evita - Antonio Banderas (1996)
• "El Día Que Me Quieras" ("Dzień w którym mnie pokochasz" - piosenka śpiewana przez Carlos Gardela) – reż. Leandro Katz (1997)
• "Hasta la victoria siempre" – Alfredo Vasco (1999)
• "Fidel" – Gael García Bernal (2002)
• Diarios de motocicleta (Dzienniki motocyklowe) – Gael García Bernal (2004)
• Hawana - Miasto utracone - Jsu Garcia (2005)
• "Guerrilla" – Benicio Del Toro (2006)
• Guevara został także sportretowany w skeczu Monty Pythona "World Forum", gdzie Eric Idle odgrywa fikcyjny talk-show między Guevara, Mao Zedongiem, Leninem i Karolem Marksem.
• Kuba Wojewódzki - Program Publicystyczny (W INTRO programu zawarty był wizerunek Che)

[edytuj] W grach komputerowych i wideo

• Guevara, prod. SNK (Japonia, 1986)
• Counter-Strike: Source, mapa "CS_Havana" przedstawia ikony Che na ścianach wioski.
• Boiling Point: Road to Hell, Na ścianie przed bazą rewolucjonistów w jednym z miast widnieje wizerunek Che.
• Tom Clancy's Splinter Cell: Pandora Tomorrow - w czasie jednej ze scen wideo dziewczyna w Paryżu ma na sobie koszulkę ze zdjęciem Sadono, głównej postaci tego odcinka, stylizowanego na Che.
• The Boondocks - Huey, główny bohater ma na ścianach swojego mieszkania plakaty z podobizną Che.
• Just Cause - wygląd głównego bohatera gry, Rico Rodrigueza, jest stylizowany na wyglądzie "Che" Guevary.

[edytuj] W muzyce

• Immortal Technique w piosence internally bleeding nawiązuje do Che
• Hasta siempre, Comandante (Na zawsze, Komendancie), popularna piosenka napisana w 1965 r. przez Carlosa Pueblę
• Carta al Che (List do Che), piosenka napisana w 1969 przez Carlosa Pueblę
• Tom Morello - gitarzysta z Rage Against the Machine i Audioslave posiada kolumnę z obiciem z wizerunkiem Che.
• Cliche Guevara, piosenka wydana przez Against Me! w 2003 r.
• Okładka American Life, dziewiątego studyjnego albumu Madonny z 2003 roku stylizowana jest na ikoniczny wizerunek Che.
• Comandante Che Guevara (Komendant Che Guevara) - operetkowa pieśń Nueva Trova wykonana przez Silvio Rodrígueza.
• Piosenka List do Che z płyty Grabaża i Strachy na Lachy, Piła Tango
• Piosenka Hasta Siempre Comandante Che Guevara zespołu Buena Vista Social Club
• Piosenka Comandante Che Guevara kubańskiego zespołu punkowego Boikot

[edytuj] Inne

• L.A.X. - Tag Team pracujący dla TNA posiada gimmick Latynosów. W ich entrance video widnieje kilka razy transparent z Che Guevara. Można tam zobaczyć również kilka scen z życia Che. Jeden z członków L.A.X. posiada na spodenkach wizerunek Argentyńczyka.