Kultura mykeńska
Z Wikipedii
Kultura mykeńska (1600-1100 p.n.e. lub 1400-1200 p.n.e.) – najstarsza kultura Grecji kontynentalnej na półwyspie Peloponeskim.
Nazwa pochodzi od ważnego ośrodka cywilizacji Achajów – miasta Mykeny, znajdującego się w centrum Kotliny Argolidzkiej.
Kultura ta poznana dokładniej dopiero pod koniec XIX wieku dzięki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Heinricha Schliemanna z 1874 roku, a później przez jego następców.
Kultura mykeńska to ostatnia faza rozwoju kultury helladzkiej.
Spis treści |
[edytuj] Zarys historyczny
Achajowie podbili w połowie XV w. p.n.e. Kretę i przejęli zdobycze cywilizacji minojskiej – m.in. pismo.
Pismo linearne B zdradza podobieństwo do pisma linearnego A. Zapisywanie języka Achajów w sylabicznym systemie (samogłoski i sylaby otwarte) pisma linearnego B sprawiło spore kłopoty, co jest dodatkowym dowodem na to, że zostało ono zapożyczone od ludu nieposługującego się językiem greckim. Jego użycie było związane z gospodarką zarządzaną przez pałac.
Mykeny przez wiele wieków były najważniejszym ośrodkiem władzy, wywierającym wpływ na Beocję, Attykę i Tesalię. Dzięki dostępowi do morza utrzymywały szerokie kontakty handlowe.
Do upadku cywilizacji mykeńskiej doprowadziła inwazja tzw. ludów morza (ok. 1200 r. p.n.e.), a następnie najazdy plemienia Dorów (ok. 1100 r. p.n.e.). Po tych wydarzeniach nastąpił okres nazywany wiekami ciemnymi. Był to okres kryzysu w rolnictwie i zmniejszenia się areału upraw winorośli i oliwki. W wielu przypadkach nastąpił nawrót do pasterstwa. Wyposażenie grobów z tej epoki było skromne i pozbawione cennych kruszców.
Jednak nie wszędzie nastąpił zupełny upadek. Wykopaliska z Attyki i wyspy Eubei wskazują na dość dobrą sytuację ekonomiczną i utrzymanie wymiany handlowej z Egiptem, Syrią i Cyprem. Wkrótce pojawia się ceramika "geometryczna", a pochówki wskazują na wzrost bogactwa miast. To właśnie ceramika wykonywana na obrotowym kole garncarskim była poszukiwanym produktem eksportowym Grecji w okresie "wieków ciemnych". W tym także okresie dokonał się jeszcze jeden pozytywny zwrot w cywilizacji technicznej Greków – upowszechnienie żelaza.
W okresie "wieków ciemnych" zaczęła się kształtować religia właściwa dla późniejszej Grecji klasycznej.
[edytuj] Gospodarka Grecji mykeńskiej
Głównym centrum był pałac, który kierował produkcją i handlem. Ważne miejsce w gospodarce zajmowało rolnictwo; na istnienie pewnych nadwyżek wskazuje obecność spichlerzy. Obok rolnictwa rozwijało się również rzemiosło nastawione na eksport. Odkrycie w Barbati na Peloponezie wielkiego centrum produkcji ceramiki, w Mykenach ośrodka, w którym koncentrował się eksport oliwy oraz produkcja mebli, daje wyobrażenie o możliwościach ekonomicznych Grecji mykeńskiej. Zasięg handlu wytyczony jest znaleziskami zabytków kultury materialnej Myken, które znajdują się dzisiaj od Sycylii po Egipt i Syrię.
[edytuj] Społeczeństwo epoki mykeńskiej
W społeczeństwie mykeńskim władza i ziemia należała do króla z tytułem wanaks, obok zaś niego stał lawagetas (choć jego funkcja nie jest znana). Wanaks nadawał działki ziemi arystokracji i wojownikom, w zamian za co zobowiązani byli oni do służby wojskowej. Ważną grupę stanowili heketai tworzący najbliższą świtę wanaksa. Lud, damos, zależał w pełni od wanaksa i arystokracji. Zobowiązany był dostarczać do magazynów pałacowych produkty rolnicze i rzemieślnicze. Najniżej w społeczeństwie stali niewolnicy, douloi, ale byli oni nieliczni i trudno zauważyć większe różnice między ich statusem a statusem zależnego ludu.
[edytuj] Zobacz też:
[edytuj] Literatura
- Krzysztof Polek, Marek Wilczyński: Historia. Ludzie i epoki. Klasa 1, SIW Znak, Kraków 2002, ISBN 83-240-0176-X
- Józef Wolski: Historia Powszechna. Starożytność, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13835-1
