Heinrich Schliemann
Z Wikipedii
Johann Ludwig Heinrich Julius Schliemann (ur. 6 stycznia 1822 w Neubukow, Meklemburgia, zm. 26 grudnia 1890 w Neapolu, Włochy) – niemiecki archeolog amator, odkrywca Troi, Myken i Tirynsu.
Spis treści |
[edytuj] Dzieciństwo
Był piątym dzieckiem i drugim synem (pierwszy umarł jednak w wieku 8 lat) pastora Ernesta Schliemanna i jego żony Luizy Teresy Zofii. Miał jeszcze czworo młodszego rodzeństwa. Jak pisał później sam Schliemann, to w tym okresie narodziło się jego zainteresowanie Troją i jej bohaterami – w wieku 7 lat otrzymał od ojca w podarunku na Boże Narodzenie „Ilustrowaną historię świata” Jerrera, w której największe wrażenie wywarła na nim rycina przedstawiająca pożar Troi. To wówczas postanowił kiedyś odnaleźć to miasto.
Matka Heinricha, Luiza Schliemann zmarła wkrótce po urodzeniu dziewiątego dziecka, w 1831. Ojciec, będący w trudnej sytuacji finansowej, oddał młodego Heinricha na wychowanie swojemu bratu , pastorowi z Antershagen. Heinrich początkowo uczył się w gimnazjum w Neustrelitz, gdy jednak ojcu zabrakło pieniędzy na czesne, a stryj również nie chciał płacić, musiał kontynuować naukę w szkole miejskiej.
[edytuj] Kariera zawodowa
W 1836, mając 14 lat, był zmuszony podjąć pracę. Pracował jako praktykant sklepowy w Fürstenbergu i Hamburgu, a w 1841 zaciągnął się na statek w charakterze chłopca okrętowego. Jednak statek, w pierwszym swoim rejsie ze Schliemannem na pokładzie, zatonął, a morze wyrzuciło rozbitka na wybrzeże holenderskie. Po opuszczeniu szpitala Schliemann postanowił pozostać w Holandii. Zatrudnił się w kantorze, a następnie w firmie handlowej, wolny czas poświęcając jednocześnie nauce języków obcych. W 1846, w trakcie służbowej podróży do Rosji, zawarł szereg korzystnych kontraktów dla firmy i awansował na prokurenta. Jednak niskie zarobki skłoniły go do decyzji rezygnacji z tej pracy i podjęcia samodzielnej działalności handlowej. Wyjechał do Rosji, a później do USA, gdzie prowadził bank w Sacramento w Kalifornii. Działalność kupiecka w Rosji i Stanach Zjednoczonych przysporzyła mu wielką fortunę.
Po powrocie z Ameryki do Rosji w 1852 ożenił się z Jekateriną Pietrowną Łysziną. Małżonkom urodziło się troje dzieci, ale ich związek nie był szczęśliwy.
[edytuj] Realizacja marzeń
W 1864 Schliemann, będąc u szczytu kariery zawodowej, postanowił zrealizować swoje marzenia. Zlikwidował firmę, pieniądze ulokował w Paryżu, Londynie i Amsterdamie i wyruszył w podróż dookoła świata, trwającą 2 lata. Odwiedził w tym czasie Egipt, Wyspy Sundajskie, Chiny, Japonię, Kubę, Meksyk oraz Amerykę Północną i Środkową, a następnie osiadł w Paryżu. W l. 1866-1870 studiował na paryskiej Sorbonie literaturę i języki obce. W 1868 wyjechał po raz pierwszy do Grecji – przez Peloponez i Troadę dotarł do Itaki.
W 1869 doprowadził do rozwodu z pierwszą żoną i ożenił się z Greczynką Zofią Engastromenos, która od tego czasu towarzyszyła mężowi we wszystkich wyprawach i poszukiwaniach.
[edytuj] Troja
W 1870 Schliemannowie udali się do północno-zachodniej części Azji Mniejszej. Rekonesans wzgórza koło miejscowości Bunarbaszi, które było dotychczas uważane za miejsce, gdzie stała Troja, utwierdził Schliemanna w przekonaniu, że lokalizacja ta była błędem. Przeszukiwanie okolic jednak przyniosło efekty – wskazówki od mieszkającego w tych okolicach Anglika Franka Calverta zwróciły uwagę Schliemanna na wzgórze koło wioski Hissarlik, które w połowie było własnością Anglika. Kształt i lokalizacja tego wzgórza doskonale odpowiadało jego koncepcji usytuowania Troi. Schliemann rozpoczął wykopaliska w 1871 i powracał do nich do 1873, kiedy to 14 czerwca nastąpił przełom w poszukiwaniach – odkrył tzw. skarb Priama, co stało się ukoronowaniem jego poszukiwań i, według niego, było potwierdzeniem lokalizacji Troi. Skarb ten przemycił do Grecji, a następnie, po spłaceniu rządu tureckiego, żądającego zwrotu znaleziska, ofiarował go muzeum w Berlinie.
Z czasem dowiedziono, że w rzeczywistości odkrycia te pochodzą z zupełnie innego okresu niż ten, w którym żyć mogli Helena i Agamemnon, nazwy zwyczajowe jednak pozostały.
[edytuj] Mykeny
W 1874 Schliemann rozpoczął wykopaliska w Mykenach i odsłonił 5 bogato wyposażonych grobowców królewskich z 15 szkieletami, o których sądził, że należały do króla Agamemnona i jego towarzyszy. Później okazało się, że należały do członków królewskich rodów żyjących 400 lat wcześniej niż bohaterowie „Iliady”. Skarb znaleziony w Mykenach, w tym grób i maska Agamemnona, przewyższał nawet wartością nominalną skarby znalezione przez Schliemanna w Troi. Wykopaliska w Mykenach były kontynuowane w 1876.
[edytuj] Ostatnie lata
W l. 1878-1879 Schliemann ponownie kopał w Troi z pomocą niemieckiego uczonego Virchowa. W 1880 odsłonił bogaty strop skarbca Minyasa w Orchomenos. W 1882 prowadził po raz trzeci wykopaliska w Troi. Od tegoż roku w poszukiwaniach wspierał go niemiecki architekt i archeolog Wilhelm Dörpfeld. W 1884 Schliemann podjął wykopaliska w Tirynsie, gdzie odsłonił ruiny starożytnego pałacu i odnalazł zabytki kultury mykeńsko-kreteńskiej. W 1886 ponownie kopał w Orchomenos, a w Troi ostatni, czwarty raz - w 1890. W sumie odsłonił 9 warstw Troi – sądził, że miasto Priama znajduje się w II warstwie. W 1889 i 1890 zorganizował dla wybitnych uczonych 2 konferencje w Hissalrik, aby unaocznić im ogrom wykonanej pracy.
13 listopada 1890 przechodzi operację ucha w Halle w Niemczech, a następnie wyjeżdża do Włoch, ignorując zalecenia lekarzy. W Boże Narodzenie 1890 upada na Piazza della Santa Carita w Neapolu i umiera następnego dnia w swoim pokoju hotelowym.
Zwłoki Schliemanna zostały sprowadzone do Aten. W pogrzebie wziął udział król i następca tronu Grecji, korpus dyplomatyczny, członkowie rządu greckiego i kierownicy wszystkich greckich instytucji naukowych. Schliemann został pochowany na cmentarzu w Atenach w zbudowanym przez siebie, wielkim mauzoleum.
[edytuj] Życie rodzinne
Schliemann miał w sumie 5 dzieci. Z pierwszego, nieudanego małżeństwa z Jekateriną Łasziną miał troje: syna Siergieja (ur. 1855, zm. 1941) i 2 córki: Natalię (ur. 1859, zm. 1869) i Nadieżdę (ur. 1861, zm. 1935). Z drugiego małżeństwa z Zofią Engastromenos miał 2 dzieci: córkę Andromachę (ur. 1871, zm. 1962) i syna Agamemnona (ur. 1878, zm. 1954). Małżeństwo to było bardzo udane. Zofia podziwiała swojego męża i wspierała go we wszystkich zamierzeniach, uczestnicząc osobiście w pracach wykopaliskowych i dzieląc z nim wszystkie trudy, udręki i przeciwności.
[edytuj] Schliemann-poliglota
Poza tym Heinrich Schliemann był wybitnym poliglotą-samoukiem. Władał takimi językami jak angielski, francuski, portugalski, włoski, hiszpański, rosyjski, holenderski, łaciński, grecki, starogrecki, polski, arabski.
Nauce języków w okresie pobytu w Holandii poświęcał cały dzień i sporą część nocy. Uważał, że aby nauczyć się danego języka należy w nim głośno mówić. Z tego powodu musiał dwukrotnie zmieniać mieszkania na żądania zniecierpliwionych sąsiadów. Aby mieć słuchacza, za parę franków wynajmował człowieka, który go słuchał, choć nic z tego nie rozumiał, co Schliemannowi nie przeszkadzało.
[edytuj] Znaczenie dla nauki
Jego odkrycia dowiodły, że zdarzenia opisane przez Homera i Wergiliusza mają swoje materialne podstawy i mogą być rzeczywistymi zdarzeniami historycznymi. Swoją fortunę, zdobytą na kupiectwie w Rosji i złocie w Kalifornii, w znacznym stopniu poświęcił na te badania.
[edytuj] Dzieła
Wszystkie publikowane przez wydawnictwo z Lipska:
- Ithaka, 1869
- Mykena, 1878
- Ilios, 1881
- Troja, 1884
- Tiryns, 1886
[edytuj] Bibliografia
- publikacje:
- Ceram C.W. - „Bogowie, groby i uczeni”, PIW, Warszawa 2004, s. 43-84,448, ISBN 83-06-02398-6
- Vanderberg Ph. - „Śladami przeszłości. Największe odkrycia archeologów”, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 73-92, ISBN 83-7311-501-3
- strony WWW:
