Kumak górski

Z Wikipedii

Kumak górski
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy bezogonowe
Podrząd	Neobatrachia
Rodzina	kumakowate
Rodzaj	Bombina
Gatunek	kumak górski
Nazwa systematyczna
Bombina variegata
(Linnaeus, 1758)
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: niższego ryzyka
Zasięg występowania
Kolor zielony - występowanie kumaka górskiego, niebieski - Bombina pachypus
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Kumak górski (Bombina variegata) – gatunek płaza z rodziny kumakowatych, bardzo blisko spokrewniony z kumakiem nizinnym.

Spis treści 1 Opis 2 Występowanie 3 Biotop 4 Tryb życia 5 Gody 6 Rozród 7 Ochrona 8 Zobacz też 9 Bibliografia

[edytuj] Opis

Drobny płaz o długości ciała do 6 cm i masie do 6 g, wyglądem zewnętrznym przypominający niewielką ropuchę. Głowę ma płaską, małą, pysk zakończony okrągło, oczy małe, przesunięte do tyłu głowy. Całe ciało silnie spłaszczone. Brak błon bębenkowych i gruczołów przyusznych. Kończyny tylne umięśnione lepiej, niż u kumaka nizinnego, błony pławne dobrze rozwinięte. Skóra na grzbiecie pokryta dużymi gruczołami jadowymi i śluzowymi, ubarwiona na kolor brązowo-oliwkowy lub szary. Pomiędzy tymi barwami występuje u różnych osobników szereg barw pośrednich, co związane jest z różnym środowiskiem ich życia. Ubarwienie brzucha jest ważną cechą gatunkową, umożliwiającą rozróżnienie kumaka nizinnego od bardzo do niego podobnego kumaka górskiego - u kumaka górskiego brzuch jest ciemnopopielaty, pokryty żółtymi zlewającymi się plamami w odcieniu cytrynowym. Należy pamiętać, że występuje wiele form pośrednich, o nietypowym ubarwieniu - na obszarze, gdzie występują oba gatunki często dochodzi do powstawania mieszańców międzygatunkowych. Skóra kumaka, nawet przy niewielkim podrażnieniu wydziela gęsty, pieniący się śluz. Jad w nim zawarty jest trujący dla zwierząt i człowieka.

[edytuj] Występowanie

Występuje w Środkowej i Zachodniej Europie oraz na Bałkanach. W Polsce w Karpatach i Sudetach. Przeważnie powyżej 300 m n.p.m. Jego pionowy zasięg wynosi 1 700 m n.p.m. W Tatrach występuje np. w niektórych stawach na Dolinie Gąsienicowej. Na obszarze swojego występowania jest dość pospolity.

[edytuj] Biotop

Jest silnie związany ze środowiskiem wodnym. Spotkać go można nie tylko w dużych stawach i jeziorach, ale również w bardzo małych, okresowo wysychających kałużach pochodzących z deszczu i koleinach polnych dróg. Nie gardzi także silnie zanieczyszczonymi stawami, rowami, w których płyną ścieki z gospodarstw domowych i gnojówka Całe niemal aktywne życie spędza w różnego rodzaju zbiornikach wody stojącej. Na lądzie spotkać go można jedynie w czasie deszczu, gdy odbywa wędrówki w poszukiwaniu zbiornika wodnego.

[edytuj] Tryb życia

Jest gatunkiem ciepłolubnym. Zarówno w czasie godów, jak i poza nimi, jest aktywny przez całą dobę. Żywi się stawonogami wodnymi i lądowymi. Czasami zdarza się, że napotkany na lądzie i wystraszony kumak wygina pałąkowato grzbiet, unosi kończyny tylne a przednimi zarrywa oczy prezentując odstraszające ubarwienie na ich spodniej stronie. Ten specyficzny rodzaj zachowania nosi nazwę odruchu kumaka (refleksu kumaka). Dla wielu drapieżników jest to sygnał jadowitości i dają kumakowi spokój. Jesienią , we wrześniu lub październiku, opuszcza zbiorniki wodne, wychodzi na ląd, zagrzebuje się w różnego rodzaju kryjówkach ziemnych i zapada w sen zimowy.

[edytuj] Gody

Dymorfizm płciowy słabo wykształcony. Samca można odróżnić zewnętrznie od samicy tylko w okresie godowym po takich cechach, jak: posiada modzele godowe, ma większe brodawki skórne i lepiej rozwinięte błony pływne. Nie posiada jednak rezonatorów i dlatego jego głos w czasie godów nie jest tak silny, jak u kumaka nizinnego. Po spotkaniu samicy obejmuje ją bardzo silnym uchwytem przednich kończyn, co nosi nazwę ampleksus. Ponieważ jest to odruch bezwarunkowy, będący reakcją na podrażnienie skóry brzucha, zdarza się widzieć samce kumaka w amplexus nie tylko z samicami własnego gatunku, ale i innych gatunków, lub nawet z przedmiotami. Normalnie ampleksus trwa aż do złożenia jaj przez samicę. Podczas składania jaj przez samicę, samiec wypuszcza do wody plemniki, tak więc zapłodnienie jest zewnętrzne. Okres godowy trwa dość długo, bo ok. 5 miesięcy.

[edytuj] Rozród

Jest w dużym stopniu uzależniony od temperatury i opadów. Samica składa jaja nie jednorazowo, lecz w partiach, głównie podczas deszczu i to tylko wtedy, gdy temperatura wody wynosi co najmniej kilkanaście stopni Celsjusza. Dlatego też składa jaja później, niż inne nasze płazy, zwykle dopiero w maju. W jednej partii jest od 2 do 80 jaj, przyklejonych do roślinności wodnej. kijanki wylęgają się z jaj po ok. 10 – 12 dniach. Pływają w wodzie za pomocą ogona wyposażonego w płetwę ogonową. Oddychają początkowo skrzelami zewnętrznymi, które w późniejszym rozwoju przekształcają się w skrzela wewnętrzne. W miarę rozwoju nie tylko powiększa się wielkość kijanki, ale i różnicuje się budowa jej ciała, wyrastają jej kończyny przednie i tylne. Na pewien czas przed przeobrażeniem kijanka przestaje rosnąć. Przeobrażenie w postać dorosłą następuje zwykle od lipca do września (zależnie od warunków, szczególnie temperatury wody i zasobności pokarmu). Kijanki pochodzące z jaj złożonych późno, które do października nie zdążyły się jeszcze przeobrazić, przeważnie giną.

[edytuj] Ochrona

W Polsce podlega ścisłej ochronie.

[edytuj] Zobacz też

• przegląd zagadnień z zakresu biologii
• fauna Polski
• kumak nizinny

[edytuj] Bibliografia

1. Włodzimierz Juszczyk: Płazy i gady krajowe. Warszawa: PWN, 1974.