Kuryłówka

Z Wikipedii

Zobacz też: Kuryłówka (Ukraina), wieś na Podolu gdzie urodził się Ignacy Paderewski.

Współrzędne: 50°17'50" N 22°27'53" E50.2972222 22.4647222 (Kuryłówka)

Kuryłówka
Województwo	podkarpackie
Powiat	leżajski
Gmina	Kuryłówka
Sołtys	Borek Wiesław
Położenie	50° 17' 50'' N 22° 27' 53'' E
Liczba mieszkańców (2008)  • liczba ludności	1674
Strefa numeracyjna (do 2005)	17
Kod pocztowy	37-303
Tablice rejestracyjne	RLE
Położenie na mapie Polski Kuryłówka

Kuryłówka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, w gminie Kuryłówka.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Kuryłówka.

• ok. 1000 lat p.n.e. - Pierwsze ślady pobytu człowieka (stanowiska archeologiczne w Tarnawcu i Ożannie)- osadnictwo Wenedów prasłowiańskiego ludu o zachodniej kulturze przeworskiej,
• okres rzymski - upowszechnienia żelaza, to etap intensywnego rozwoju osadnictwa (znaleziska monet rzymskich w Tarnawcu). to główna fala osadnicza wywołana przez prassłowiański lud, należący do zachodniej kultury rzymskiej oraz wpływy kupców z południa Europy, przeważnie z Rzymu. Potwierdzają to materiały z badań archeologicznych
• ok. IV w. - Najazdy Hunów na te tereny.
• ok.V w.- Początki tworzenia i ugruntowania kultury wczesnosłowiańskiej.
• Od X w. ludzie nieprzerwanie zasiedlali ten obszar, jako miejsce bardzo dogodne dla osadnictwa pod względem obronnym,
• 931 -Książę kijowski Włodzimierz Wielkim opanowuje te teren i włącza je do Księstwa Kijowskiego.
• 1018- Bolesław Chrobry przyłącza na powrót tereny do Polski
• 1031-Ponowne przyłączenie tych ziem do Rusi.
• XIII w. Najazdy ord Czyngis – chana.
• 1344- Przyłączenie opisywanych ziem do Państwa Polskiego przez Kazimierza Wielkiego.
• W XIV wieku Kuryłówka należała do dóbr królewskich w północno -wschodniej części województwa ruskiego, złupiona i spalona przez wojska Kantymira Murzy. W bestialski sposób wytopili starców i dzieci w pobliskich bagnach.
• ok. 1515- Lokalizacja osady Kuryłowka
• 1524- Najazdy i spustoszenie ziem przez ordy tatarskie
• 1565–1570- Połączenie dwóch osad w jedną wieś o nazwie Kuryłówka.

• W początku XVII w. pojawia się w dokumentach nazwa Tarnawiec,(od Tarnowskiego). Tarnawiec założyła dziedziczka Zofia ze Sprowy Odrowąż (Nazwę taką nadała przysiółkowi Kuryłówki na cześć nieżyjącego męża bezpotomnego dziedzica Jana Krzysztofa Tarnowskiego)
• 1624- Napad Tatarów,
• 1655- Napaść Szwedów
• 1657 - zniszczenia, rabunek i mordy dokonywane kolejno oraz siepaczy Księcia Rakoczego.
• od połowy XVIII w. Powolne dźwiganie się ziem ze zniszczeń (Kuryłówka liczy 163 gospodarstwa, Ożanna - 99, a Brzyska Wola – 10
• 1768 – 1777 – włączenie się mieszkańców do obrony w ramach Konfederacji Barskiej przed wywożeniem na Syberię- po 1772 roku tereny dzisiejszej gminy przeszły we władanie Austrii.
• 1786 -Osadzenie niemieckich kolonistów w Tarnawcu (Dornbachu)
• 1812-Erygowanie parafii w Tarnawcu z pierwszym proboszczem ks Leopoldem Lewickim.- Sprowadzenie Lateran do przysiółku Cieplic odtąd zwanego Kolonią
• 1819- Większość ziem starostwa leżajskiego (w tym ziemie Kuryłówki) nabywa hrabia Wojciech Mier.
• 1830 – 1831 r. Ziemie te odkupuje hrabia Alfred Potocki.
• 1863 r. Wybuch powstania styczniowego , w okolicy Kulna przenikają na teren Królestwa Kongresowego oddziały powstańcze.
• 1867- Zakończenie procesu o tzw. „zbieranie leżaniny” jaki wytoczyli chłopi z Kuryłówki i Brzyskiej Woli hrabiemu Potockiemu. Wyrokiem sądu zezwolono chłopom na zbieranie w lesie suchych gałęzi i wierzchołków drzew nie grubszych od ręki
• 1872 - Zakończenie budowy cerkwi prawosławnej w Kulnie
• 1887- Otworzenie Urzędu Pocztowego w Kuryłówce
• 1896- Cerkiew greko-katolicka w Kuryłówce
• Rozbudowa Kościoła w Kuryłówce :postawienie dwóch kaplic, babińca i wieży na sygnaturkę oraz dzwonnicy.
• 1908-Zawiązanie przez księdza Juliana Krzyżanowskiego tzw. Kasy Stefczyka w Tarnawcu.
• 1910 -Erygowanie parafii w Kolonii Polskie dzięki ks. St. Szpetnarowi
• 1914 -Wybuch I wojny światowej.
• 1915 - Walki pozycyjne na linii Sanu. Ogromne zniszczenia wsi: Kuryłówka,Tarnawiec i Kolonia Polska
• 1918-Odzyskanie Niepodległości przez Polskę. Wielu Polaków walczących w armii austriackiej powraca do Ojczyzny w szeregach „Błękitnej Armii”.
• 1924-Wielki wylew Sanu
• 1925-Budowa nowych szkół w Brzyskiej Woli , Kuryłówce i Kolonii Polskiej dzięki ks. St. Szpetnarowi
• 1928-Utworzenie Posterunków Policji w Brzyskiej Woli i Kuryłówce
• 1934-Utworzenie gminy zbiorowej w Kuryłówce . W jej skład weszły wsie: Kuryłówka, Brzyska Wola ,Wólka Łamana, Jastrzębiec, Rzuchów, Stare Miasto, Przychojec, Tarnawiec i Ożanna. Wójtem Gminy zostaje Jan Skiba., potem Jan Uchniat.
• 12 do18 maja 1935- Manifestacje patriotyczne związane ze śmiercią Marszałka Józefa Piłsudzkiego w Tarnawcu i Kuryłówce .
• 21 maja1936-Uroczyste otwarcie betonowego mostu na Sanie w Kuryłówce
• 1937-Strajki chłopskie. Blokada dostaw artykułów rolnych do Leżajska na moście w Kuryłówce.
• 1938-Epidemia czerwonki w Ożannie. Zmarło 24 osoby.
• 1 września1939- Wybuch II Wojny światowej
• 13 września1939- Wysadzenie mostu na Sanie
• 14 września 1939 r. Oddziały niemieckie uroczyście witane przez delegacje nacjonalistów ukraińskich w Kuryłówce.
• 30 września.1939- Do Kuryłówki wkraczają oddziały armii sowieckiej
• 26 pażdziernika 1939- Gmina Kuryłówka w Generalnej Guberni. Wójtem Gminy zostaje Jan Kahl ,sekretarzem Adolf Schonborn
• 3listopada1939 - Podczas konferencji w Łańcucie aresztowani zostają nauczyciele z terenu gminy Kuryłówka (m.in.Józef Szczęsny, Ludwik Fus) Józef Wójcik i Józef Szczęsny tworzą pierwsze struktury konspiracyjne Związku Walki Zbrojnej.
• 13 czerwca1940-Aresztowanie kierownika Szkoły Powszechnej w Kuryłówce Józefa Szczęsnego

Sierpień 1940-Wójtem Gminy zostaje Adolf Schonborn .

• 1941- Niemcy przed inwazją na Związek Radziecki budują most na Sanie i betonową drogę w kierunku Nalika. Utworzenie niemieckiej szkoły powszechnej w Tarnowcu.
• 14 sierpnia1942-Pacyfikacja Kulna. Niemcy zabijają 22 Ukraińców i 73 Żydów.
• Wrzesień 1942-Pacyfikacja Kuryłówki. Bartłomiej Kościułek, Franciszek Skiba, Michał Czapla, Antoni Błoński, Antoni Makara, Aleksander Muskus, Franciszek Końcio, Tadeusz Ćwikła, Filip Nicpoń , Andrzej Krzywko, Konstant Kuryło, Andrzej Hajdasz, Hybciński , Uchacz – wywiezieni do obozu w Majdanku skąd nie powrócili. Likwidacja kuryłówskich Żydów.
• 1943 r. Powstanie Posterunku Policji Ukraińskiej w Kuryłówce
• 1 sierpnia1943 r. Zamach na Qislinga w lasach brzyskowolskich.
• Grudzień 1943 r. Po klęsce w Grabach z oddziału „Ojca Jana” wyodrębnia się grupa partyzantów pod dowództwem „Wołyniaka”.
• Luty/marzec1944 r. Rajd sowieckich partyzantów Piotra Werszychory. Krwawe boje w okolicy Brzyskiej Woli, Ożanny i Dąbrowicy.
• Kwiecień 1944 r Likwidacja Wójta Adolfa Schonborna
• 29.061944 r. Pacyfikacja przez kałmuków Brzyskiej Woli , Kuryłówki ,Tarnawca i Ożanny.
• Lipiec 1944 r. wkroczenie do ziemi kuryłowskiej oddziałów 13 Armii I Frontu Ukraińskiego
• Zarząd administracyjny sprawowany przez wojskowego komisarza wojennego. Utworzenie szpitala polowego dla żołnierzy sowieckich w Kuryłówce .
• kwiecień 1945 r. Utworzenie gminy Kuryłówka (7010 mieszkańców ). W skład gminy wchodziły gromady: :Kuryłówka , Brzyska Wola, Piskorowie i Stare Miasto. Wójtami gminy byli: Andrzej Ćwikła, Michał Parobek , Władysław Dąbek, Józef Paczocha i Władysław Pastuła.
• kwiecień 1945 - aresztowanie przez UB,Janiny Przysiężniak Oleśkiewicz - żony mjr. Franciszka Przysiężniaka dowódcy oddz. AK i pomimo siódmego miesiąca ciąży, poddano ją torturom trwającym dobę, następnie pozornie zwolniono, odwieziono pod dom rodziców we wsi Kuryłówka, ale gdy wyszła z samochodu, funkcjonariusz UB z Niska zastrzelił ją od tyłu.
• 7 maja1945- Bój pod Kuryłówką- Największa na ziemiach polskich bitwa oddziałów polskiego podziemia z sowietami w której zginęło ok 70 enkawudzistów. Po stronie NZW walczyły oddziały "Wołyniaka", "Radwana", "Majki" oraz "Lisa". Całym zgrupowaniem NZW dowodził mjr Franciszek Przysiężniak "Ojciec Jan", "Marek", w konspiracji od 1939r. (w NOW; od 1942 d-ca samodzielnego oddz.NOW-AK, w 1945 komendant Oddziałów Leśnych NZW Okręgu Rzeszowskiego).

Po II wojnie światowej odbywały się tu różne akcje partyzantki niepodległościowej przeciwko komunistom.

• jesień 1947- wysadzono budynek przeznaczony na siedzibę milicji w Kuryłówce przez oddział NZW Adama KuszyGarbatego

22 lipca 2007 przez wieś przeszła trąba powietrzna niszcząc kilkadziesiąt zabudowań gospodarskich.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z woj. podkarpackim. Jeśli możesz, rozbuduj go.