Kwestia narodowości Kopernika

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Adnotacja: czerwiec 2008.

W treści tego hasła występują prawdopodobnie wyrażenia zwodnicze, co nie jest zgodne z zasadami przyjętymi w Wikipedii. Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić.

Kwestia narodowości Mikołaja Kopernika może budzić pewne kontrowersje. Jak w przypadku wielu innych uczonych o światowej sławie – za przykłady niech posłużą Albert Einstein i Ludwik Zamenhof – wiele osób chciałoby widzieć Mikołaja Kopernika jako członka ich grupy etnicznej. W tym przypadku główny konflikt dotyczy niejasnego statusu narodowości Kopernika, a mianowicie, czy był on narodowości polskiej czy niemieckiej. Faktem jest, że Kopernik był poddanym króla polskiego i pełnił funkcje społeczne w administracji lokalnej Królestwa Polskiego. Warto także wiedzieć, że przez bycie np. narodowości żydowskiej czy kaszubskiej człowiek nie traci w żadnym sensie prawa do bycia Polakiem, a tym bardziej do bycia polskim uczonym, prawnikiem, pisarzem itp. Kwestia narodowości dotyczy bowiem pochodzenia rodowego, znane są przykłady osób o niepolskim pochodzeniu rodowym (narodowości) będących Polakami oraz osób o polskiej narodowości nieuważających się za Polaków.

W sprawie narodowości Kopernika występują cztery zasadnicze stanowiska:

Spis treści 1 Argumenty przeciw przypisywaniu narodowości 2 Argumenty za narodowością polską 3 Argumenty za narodowością niemiecką 4 Argument leksykalny 5 Opinie 6 Przypisy

[edytuj] Argumenty przeciw przypisywaniu narodowości

• Pojęcie narodowości, tak jak rozumiemy je dzisiaj, powstało w XIX wieku.
• Za życia Kopernika najistotniejsza była przynależność stanowa i religijna, oraz podległość określonemu władcy. Mikołaj Kopernik natomiast zadedykował swe dzieło królowi polskiemu.

[edytuj] Argumenty za narodowością polską

• "Ze krwi pradziadów, dziadów i ojców, zarówno po stronie ojca, jak i matki, latorośl rdzennie polskiej podówczas dzielnicy Piastowskiej, z dziadka i ojca mieszczan krakowskich, z babki Modlibożanki, skoligacony blisko z Konopackimi, z Kostkami i z Działyńskimi, ród Koperników krakowskich, następnie czas krótki toruńskich, etnicznie biorąc, był niezawodnie polski."^[1]
• Ród Koperników pochodził ze śląskiej wsi Koperniki nieopodal Nysy. Pod koniec XIV wieku członkowie tej rodziny osiedlali się w większych miastach Polski, księstw śląskich i zakonu krzyżackiego. Ojciec astronoma Mikołaj starszy został przyjęty do prawa miejskiego w Krakowie. W źródłach jest po raz pierwszy poświadczony w 1448 jako krakowski kupiec-hurtownik, prowadzący handel miedzią z Gdańskiem. W czasie wojny trzynastoletniej w sierpniu 1454 brał udział w negocjacjach finansowych pomiędzy kardynałem Zbigniewem Oleśnickim a stanami pruskimi, które wystąpiły przeciwko zakonowi krzyżackiemu.
• Mikołaj Kopernik urodził się, mieszkał i pracował w Polsce (Warmia była inkorporowana w 1466). Polska nie była jednak państwem narodowym i na obszarach, na których mieszkał Kopernik, mieszkała zarówno ludność polska, jak też niemiecka, w ramach której wielu ludzi mogło opowiadać się za związkami z Koroną Polską, a inni mogli uważać się za ludzi niezwiązanych z polskością w żaden sposób. Kopernik jasno i wielokrotnie opowiadał się po stronie Korony Polskiej.
• był poddanym króla polskiego, złożył przysięgę wierności królowi polskiemu
• zarówno Kopernik jak i jego rodzina uczestniczyli w walkach z Krzyżakami po stronie Polski. Kopernik kierował obroną Fromborka i Olsztyna przed atakami Krzyżaków.
• Toruń znajdował się na terenach Korony Polskiej, zaś jego mieszkańcy opowiedzieli się o takiej zależności, samodzielnie wypowiadając posłuszeństwo władzom krzyżackim
• Chociaż brak zapisków Kopernika w języku polskim, trzeba pamiętać, że ów nie był wtedy często używany w piśmie. Poza tym hipotetyczna nieznajomość polszczyzny nie może być argumentem konstytutywnym narodowości. Przykładem może być postać Jana Henryka Dąbrowskiego, który do śmierci nie nauczył się poprawnie mówić w języku polskim, a z księciem Józefem Poniatowskim porozumiewał się po niemiecku.

[edytuj] Argumenty za narodowością niemiecką

• Jego matka była pochodzenia niemieckiego.
• Pochodzenie ojca jest kwestią sporną. Ojciec pochodził z Krakowa, w którym mieszkała zarówno ludność polska jak i niemiecka. Nazwisko Kopernik może pochodzić od dolnoniemieckiego Kopper (miedź), co może sugerować niemieckie pochodzenie nazwiska ojca. Z drugiej strony, nazwisko Kopernik zawiera polski przyrostek -nik.
• Toruń był miastem, w którym przeważała ludność niemiecka.
• Nie ma dowodów, że znał język polski – zachowały się jedynie jego pisma po łacinie i po niemiecku (jednakże w czasach Kopernika język polski po prostu nie był używany ani do pisania pism urzędowych, ani do rozpraw naukowych).
• Podczas studiów w Bolonii zapisał się do wspólnoty studentów niemieckich. Jednak wielu studentów polskich zapisywała się do korporacji niemieckiej, gdyż nie było to deklaracją narodowości, a korporacja ta była najbardziej wpływową na uczelni.

[edytuj] Argument leksykalny

Przymiotnik "polski" niekoniecznie oznacza narodowość. Znamy królów polskich będących nie-Polakami, np. Henryk Walezy, Stefan Batory, August III Sas i wielu innych. Gall Anonim to polski kronikarz rodem prawdopodobnie z Wenecji. Historia dostarcza przykładów na istnienie "ziem polskich" ze skłonnością do przemieszczania się na mapie w rytm zawieruch dziejowych. Przymiotnik "polski" ma nieostre znaczenie.

[edytuj] Opinie

• Międzynarodowa Unia Astronomiczna określa Kopernika jako polskiego astronoma
• Encyklopedia Britannica podaje że Kopernik to polski astronom, sprawdź: [1]
• Microsoft® Encarta® 96 Encyclopedia. © "Copernicus, Nicolaus" określa Kopernika jako polskiego astronoma
• Podręczniki astronomii, historii astronomii i inne na wszystkich poziomach nauczania stwierdzają, że Kopernik to polski astronom.
• Senat RP przyjął uchwałę w sprawie "uczczenia pamięci wielkiego Polaka Mikołaja Kopernika". Uzasadnienie uchwały znajduje się tu.
• " Z badań prof. Mariana Biskupa z Torunia, znanego polskiego historyka, który poświęcił się studiom nad działalnością wielkiego astronoma, wynika, że na świecie jest 30 oryginalnych dokumentów pisanych ręką Kopernika. Dziesięć z nich znajduje się w Olsztynie, pozostałe w szwedzkiej Uppsali, Krakowie i Gdańsku. Dziewięć oryginalnych dokumentów napisanych przez Mikołaja Kopernika po raz pierwszy i tylko na jeden dzień zostało wystawionych na widok publiczny w Archiwum Archidiecezjalnym w Olsztynie. Astronom miał ładny charakter pisma i nie zmieniał go przez lata. Dokumenty dotyczą w większości spraw administracyjnych, głównie sporów, które w XVI wieku prowadziła kapituła warmińska. Kopernik był tu kanclerzem i prowadził jej księgi. Na trzech dokumentach jest oryginalny podpis astronoma: Nicolaus Coppernic. Jeszcze przed II wojną światową trwała dyskusja, jak należy pisać nazwisko. Wygrała opcja, by je spolszczyć." - Tekst z Gazety Wyborczej z 19 stycznia 2006.
• Encyklopedia Americana określa narodowość jako polską.

Przypisy