Lázaro Cárdenas del Río

Z Wikipedii

Lázaro Cárdenas del Río
Data i miejsce urodzenia	21 maja 1895 Jiquilpan, Michoacán
Data i miejsce śmierci	19 października 1970 Meksyk
Prezydent Meksyku
Okres urzędowania	od 1 grudnia 1934 do 30 listopada 1940
Przynależność polityczna	Partia Narodowo-Rewolucyjna
Poprzednik	Abelardo L. Rodríguez
Następca	Manuel Ávila Camacho

Lázaro Cárdenas del Río (ur. 21 maja 1895 r. w Jiquilpan, Michoacán - zm. 19 października 1970 r. w Meksyku) - polityk meksykański i prezydent tego kraju w latach 1934-1940.

Spis treści 1 Młodość 2 Kariera 3 Cardenas prezydentem 4 Nacjonalizacja nafty 5 Polityczna emerytura

[edytuj] Młodość

Lázaro Cárdenas pochodził ze średniozamożnej rodziny z wioski Jiquilpan w stanie Michoacán. Gdy miał 16 lat, zmarł mu ojciec i musiał wziąć na siebie trud utrzymania rodziny (matka i siedmioro młodszego rodzeństwa). W wieku lat 18 pracował jako poborca podatkowy, a także jako strażnik więzienny. Mimo że szkołę opuścił w wieku 11 lat, wykorzystywał każdą sposobność do nauki lub pogłębienia swej wiedzy. Dużo czytał, szczególnie książki o tematyce historycznej.

[edytuj] Kariera

Początkowo zamierzał zostać nauczycielem, ale koleje losów wciągnęły go do polityki i do armii w czasie rewolucji meksykańskiej, gdy Victoriano Huerta obalił Francisco Maderę. Cárdenas wspierał wówczas Plutarco Elíasa Callesa, dzięki czemu udało mu się zostać gubernatorem Michoacán w 1928 roku. Zyskał uznanie za swój postępowy program budowy dróg i szkół, promowanie szkolnictwa oraz reformę rolną, a także za uczciwość jego samego oraz podwładnych.

Calles w tym czasie zdominował Meksyk. W trakcie jego kadencji rząd był tylko zbiorowiskiem posłusznych mu urzędników, którzy bez sprzeciwu wykonywali jego polecenia. W 1934 r. Cárdenas został wybrany przez niego na kandydata Partii Narodowo-Rewolucyjnej (PNR) w wyborach prezydenckich. Calles myślał, że uda mu się nim łatwo sterować, i że będzie on tylko posłusznym narzędziem w jego rękach, tak samo jak czynił to z innymi współpracownikami.

[edytuj] Cardenas prezydentem

Pierwszym posunięciem Cárdenasa po wygranej w wyborach w 1934 r. było obcięcie sobie własnej pensji prezydenckiej o połowę. Okazało się, że jeszcze bardziej zaskakujące zarządzenia nowego elekta miały dopiero nadejść - później przyszła kolej na byłych skorumpowanych kolegów partyjnych, w tym i Callesa, którzy 9 kwietnia 1936 r. zostali aresztowani i deportowani do USA. Decyzja ta spotkała się ze wspaniałym przyjęciem większości społeczeństwa meksykańskiego.

Cárdenas jest uważany przez większość historyków za twórcę systemu politycznego, który przetrwał w Meksyku do lat 80. XX wieku. Jego podstawą było zorganizowanie korporacyjnych struktur dla związków zawodowych, "campesino" - chłopskich spółdzielni oraz wolnych zawodów i urzędników z klasy średniej w ramach zreorganizowanej partii rządzącej o nazwie Partia Rewolucji Meksykańskiej. W czasie kadencji Cárdenasa państwo rozdzieliło między bezrolnych chłopów wiele hektarów ziemi. Robotnicy zyskali natomiast szereg praw pracowniczych, związkowych oraz podwyżki płac.

[edytuj] Nacjonalizacja nafty

Istniał także problem wykorzystania meksykańskich złóż ropy naftowej (Meksyk zaspokajał 20% zapotrzebowania USA na ropę), które znalazły się głównie w rękach amerykańskich koncernów naftowych. Próby negocjacji z tzw. "Meksykańskim Orłem" skupiającym największe koncerny w Meksyku (m.in. Shell, ExxonMobil, Standard Oil of New Jersey) nie przyniosły rezultatu, więc 18 marca 1938 r. o godz. 21.45 Cárdenas podjął decyzję o nacjonalizacji wszystkich złóż ropy naftowej i wywłaszczeniu konernów naftowych z ich majątku. Ogłoszenie tej decyzji wywołało w Meksyku ogromny wybuch radości i zostało uczczone sześciogodzinną paradą w Mexico City.

Pomimo że za wywłaszczone mienie przewidziano rekompensaty, ustawa ta wywołała niepohamowaną złość światowej finansjery oraz rządów USA i Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy ochłodzili swe stosunki z rządem Cárdenasa. Ale wszystko zmieniło się wraz z wybuchem II wojny światowej, gdy zapotrzebowanie aliantów na ropę wzrosło i musiały one zabiegać o przychylne nastawienie Meksyku wobec nich, szczególnie, że Meksyk zaczął eksportować ropę do nazistowskich Niemiec. Narodowe przedsiębiorstwo, które zajęło się wydobyciem ropy - Petróleos Mexicanos albo PEMEX stało się wzorem dla innych krajów słabo rozwiniętych, a posiadających bogate złoża ropy.

Po upływie kadencji Cárdenas pełnił funkcję ministra obrony w latach 1942-1945.

[edytuj] Polityczna emerytura

Często mówi się, że Cárdenas był jedynym prezydentem, który nie wzbogacił się na piastowanej przez siebie funkcji. Na emeryturze przebywał w domu nad jeziorem Pátzcuaro i pracował przez resztę życia nadzorując projekty nawadniania terenów rolniczych, promując darmową opiekę zdrowotną oraz edukację. Zabierał także głos w sprawach politycznych odnośnie demokratyzacji oraz praw człowieka w Ameryce Łacińskiej, mimo że jego własne rządy daleko odbiegały od standardów demokracji.

Wokół Cárdenasa zawsze istniał kult jego osoby oraz jego reform, chociaż jego działania mają dwojakie oblicze. Chwilowo polepszyły byt robotników i chłopów, ale nie znalazły rozwiązania trapiących Meksyk problemów, a więc nadmiernego przyrostu naturalnego, a co z tym idzie pauperyzacji ludności, która nie znajduje zatrudnienia i szuka szczęścia u bogatego sąsiada z północy.

Lázaro Cárdenas zmarł na raka w Mexico City 19 października 1970 r. w wieku 75 lat. Jego syn Cuauhtémoc Cárdenas Solórzano oraz wnuk Lázaro Cárdenas Batel są prominentnymi politykami meksykańskimi.