Lidice
Z Wikipedii
Lidice (niem. Liditz) - wieś w Czechach, gdzie podczas II wojny światowej 10 czerwca 1942 roku Niemcy dokonali masowej eksterminacji na ludności cywilnej. Po wojnie wieś została ponownie założona w ścisłym sąsiedztwie pierwotnych Lidic, a na miejscu starych Lidic znajduje się obecnie pomnik oraz muzeum.
Spis treści |
[edytuj] Stare Lidice
Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1318. Przez całe wieki Lidice były niczym niewyróżniającą się rolniczą wsią z płytkiej dolinie Lidickiego potoku, która należała do dominium Buštěhrad. Najważniejszym zabytkiem oraz dominantą miejscowości był barokowy kościół parafialny św. Marcina. Wyraźniejszy wzrost nastąpił w drugiej połowie XIX wieku wraz z rozwojem górnictwa i hutnictwa w regionie miasta Kladno. W 1942 r. wieś liczyła 102 domy z 503 mieszkańcami.
[edytuj] Przed tragedią
Po zamachu na zastępującego protektora Rzeszy Reinharda Heydricha 27 maja 1942 nasilił terror nazistów przeciwko narodowi czeskiemu. Po śmierci Heydricha 4 czerwca 1942 na skutek zranień zdecydowali się naziści na szerokie akcje zastraszające.
Ważny udział w zagładzie Lidic brał ambitny sekretarz stanu protektora Rzeszy Karl Hermann Frank. Miał nadzieję, że akcją wzmocni swoją pozycję i mógłby zostać następnym protektorem. Zdecydował się wykorzystać Lidice jako demonstracji swego "zdecydowanego postępowania". Frank 9 czerwca osobiście przedstawił Hitlerowi w Berlinie przy okazji pogrzebu Heydricha swój zamiar i od razu otrzymał zgodę. Lidice miały zostać spalone i zrównane z ziemią, dorośli mężczyźni rozstrzelani, kobiety wsadzone do obozów koncentracyjnych, a dzieci przekazane na "właściwe wychowanie".
[edytuj] Zagłada Lidic
Wieczorem 9 czerwca Lidice otoczyły jednostki SS i niemieckiej policji, nikomu nie wolno było wyjechać ze wsi. Wójt został zmuszony do wydania wszystkich kosztowności gminnych. Mieszkańców po północy wyprowadzono z domów. Mężczyzn w wieku powyżej 15 lat zgromadzono w piwnicy i oborze gospodarstwa Horáka. Wszystkie wartościowe rzeczy, np. konie, bydło, maszyny rolnicze itp. zgromadzono i wywieziono do sąsiedniego Buštěhradu. Rano 10 czerwca 1942 przyjechał K. H. Frank, żeby nadzorować likwidację wsi. Kobiety z dziećmi zamknięto w miejscowej szkole, później przewieziono do sali gimnastycznej gimnazjum w Kladnie. W międzyczasie ściany stodoły koło gospodarstwa Horáka obłożono materacami i siennikami oraz przygotowano pluton egzekucyjny. Lidickich mężczyzn podprowadzano grupkami (z początku pięcioosobowymi, później dziesięcioosobowymi) do ogrodu i rozstrzeliwano. W sumie zamordowano 173 osoby. Najstarszy miał 84 lata, najmłodszy 14 lat. Wszystkie budynki, łącznie ze szkołą, kościołem i plebanią polano benzyną i spalono.
W następnych tygodniach i miesiącach resztki budynków wysadzano w powietrze, cmentarz zniszczono, drzewa zrąbano, staw zasypano gruzami. W niektórych miejscach nawet przesunięto koryto potoku, żeby nic nie zostało na swoim miejscu. Miejsce, gdzie stały Lidice, miało zostać gołym polem i nazwa wsi miała zniknąć z map.
[edytuj] Los mieszkańców
W dniu 16 czerwca 1942 w Pradze rozstrzelono kolejnych 26 mieszkańców Lidic: 7 kobiet i 8 mężczyzn z rodzin Horáków i Stříbrnych, uwięzionych już wcześniej, 9 dorosłych mężczyzn, którzy znajdowali się feralnego dnia poza Lidicami (7 w pracy, 1 w szpitalu, 1 ukrywał się przez kilka dni w lesie) i 2 chłopców, u których stwierdzono dodatkowo, że już skończyli 15 lat.
W Kladně przez trzy dni badano lidickie dzieci, na ile są z "punktu widzenia rasowego" nadające się do "przewychowania". Trzy wybrano od razu w Kladnie, kolejne siedem do jednego roku życia oddano do niemieckiego sierocińca w Pradze Krči, pozostałe 88 deportowano do Łodzi, gdzie siedem z nich przeznaczono na zniemczenie. Pozostałe 81 dzieci 2 lipca przewieziono do obozu Chełmno nad Nerem (Kulmhof) a tam, prawdopodobnie jeszcze tegoż dnia, zagazowano. Dodatkowo na śmierć wysłano do Chełmna jeszcze jedno z trzech dzieci pierwotnie wybranych na zniemczenie. Po wojnie udało się odnaleźć i zwrócić krewnym tylko 17 dzieci.
Sto osiemdziesiąt cztery kobiety przewieziono do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, 12 kolejnych do Ravensbrücku deportowano dodatkowo. W obozach zginęło 53 lidickich kobiet.
W sumie zginęło 340 mieszkańców Lidic (192 mężczyzn, 60 kobiet oraz 88 dzieci).
