Liliowate

Z Wikipedii

Liliowate
Psiząb liliowy (Erytronium dens-canis 'Alba')
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	liliowce
Rodzina	liliowate
Nazwa systematyczna
Liliaceae Juss.
pub. Gen. Pl.: 48. 4 Aug 1789.
Galeria zdjęć i grafik

Liliowate (Liliaceae Juss.) - rodzina roślin należąca do klasy jednoliściennych. Wszystkie rodzaje i gatunki można spotkać wyłącznie na półkuli północnej. Wyróżniają się one posiadaniem cebuli właściwej. W wyniku badań filogenetycznych znacznie przebudowana została systematyka tej rodziny. Kiedyś do liliowatych zaliczano także rośliny kłączowe i czasami drzewiaste (jak np. dracena czy jukka). Dawne szerokie ujęcie obejmowało nie powiązane filogenetycznie rośliny, z liliowatych wyodrębniono więc szereg rodzin, z których część (np. czosnkowate) trafiła nawet do innego rzędu.

[edytuj] Charakterystyka

Liście

Mają układ skrętoległy, rzadziej okółkowy, są pochwiaste lub ogonkowe. Unerwienie jest równoległe lub łukowate.

Kwiaty

Występują pojedynczo lub w gronach, wiechach, czasem w pozornych baldachach. Złożone są z dwu trójkrotnych okółków barwnego okwiatu, niezróżnicowanego na kielich i koronę. Listki okwiatu są w różnym stopniu zrośnięte (zimowit) lub całkiem wolne. Posiadają dwa trójkrotne okółki pręcików i jeden górny słupek, zrośnięty z trzech owocolistków z trójkomorową zalążnią. U starszych ewolucyjnie form szyjki słupka są wolne, u młodszych zrośnięte w jedną.

• Kwiaty są owadopylne. Rolę powabni spełnia barwny okwiat. Kwiaty mogą wydzielać olejki lotne. Miodniki znajdują się na przegrodach zalążni, a nektar przesącza się na zewnątrz przez wąskie kanaliki, mogą być także położone u podstawy listków okwiatu. Kwiaty osiągają czasem potężne rozmiary, nadając wielu gatunkom znaczenie ogrodnicze.
• Wzór kwiatowy dla rodziny liliowatych przedstawia się następująco: *P3+3A3+3G(3).

Owoce

Torebka lub jagoda. Znajdujemy tutaj torebki pękające wzdłuż przegród np. u zimowita oraz torebki pękające pośrodku pomiędzy szwami np. u tulipana, lilii, szachownicy. Nasiona mają bielmo zrogowaciałe, czasem mięsiste, jest ono bezskrobiowe z hemicelulozą, tłuszczami i białkiem. Niektóre liliowate zawierają trujące alkaloidy i glikozydy.

Biotop

Przedstawiciele rodziny liliowatych w Polsce rosną na różnych siedliskach, przeważnie na miejscach otwartych, słonecznych i niezbyt wilgotnych.

[edytuj] Systematyka

Pozycja w systemie Reveala 

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd liliowce (Liliales Perleb), podrząd Liliineae Rchb., rodzina liliowate (Liliaceae Juss.)^[1]

Wykaz rodzajów wg Reveala 

• Cardiocrinum (Endl.) Lindl. - kardiokrinum,
• Erythronium L. - psiząb
• Fritillaria L. - szachownica
• Gagea Salisb. - złoć
• Gloriosa L.
• Korolkowia L.
• Lilium L. - lilia
• Lirium Scop.
• Lloydia Salisb. ex Rchb. - lilijka
• Nomocharis Franch.
• Notholirion Wall. ex Boiss.
• Tulipa L. - tulipan

Pozycja w systemie APG II 

Klad siostrzany dla rodziny Smilacaceae z linii rozwojowej obejmującej także rodziny Philesiaceae i Rhipogonaceae, należącej do kladu liliowców w obrębie jednoliściennych.

Podział wg APG II^[2] 

• plemię Lilioideae Eaton
  • rodzaj: Tulipa - tulipan
  • rodzaj: Fritillaria L. - szachownica
  • rodzaj: Lilium L. - lilia
  • rodzaj: Lloydia Salisb. ex Rchb. - lilijka
  • rodzaj: Gagea Salisb. - złoć
  • rodzaj: Erythronium L. - psiząb
  • rodzaj: Korolkowia Regel
  • rodzaj: Cardiocrinum (Endl.) Lindl. - kardiokrinum
  • rodzaj: Clintonia
  • rodzaj: Nomocharis Franch.
  • rodzaj: Notholirion Wall. ex Boiss.
• plemię Calochortoideae Dumortier
  • rodzaj: Calochortus Pursh
  • rodzaj: Tricyrtis
• plemię Streptopoideae
  • rodzaj: Streptopus
  • rodzaj: Scoliopus Torr.

Przypisy