Ljudevit

Z Wikipedii

Ljudevit Posawski był chorwackim księciem południowej Panonii od roku 810 do 823. Jego główną siedzibą był Sisak. Będąc władcą panońskich Chorwatów skutecznie opierał się atakom Franków, dzięki tem stał się prekursosem zjednoczenia Dalmacji i Panonii w Królestwo Chorwacji. W 822 roku został zmuszony do ucieczki, stał się władcą Serbów.

[edytuj] Bunt przeciwko Frankom

Będąc oskarżonym przez dwór frankijski o niesprzyjanie seniorom Ljudevit zorganizował powstanie przeciwko suwerenowi. Ludwik I Pobożny wysłał margrabiego Friuli Cadolaha (800-819) z celem stłumienia rebelii. Przygraniczne siły frankijskie wdarły się w granice Panonii torturując i mordując lokalną ludność, głównie dzieci. Ljudevit posłał swego wysłannika do Herstalu, gdzie siedzibę miał Ludwik, z prośbą o przywrócenie pokoju. Ludwik odmówił użycia wpływu na uspokojenie sytuacji. Chorwaci zdołali wkrótce zebrać znaczne siły, które pobiły armię dowodzoną przez Cadolaha. Margrabia wycofał się do Friuli gdzie niedługo potem zmarł.

W lipcu 819 roku w Ingelheimie posłowie Ljudevita ponownie zaproponowali Ludwikowi I pokojowe rozwiązanie sporu, ponownie zostali odprawieni z kwitkiem. Ljudevit rozpoczął szukać sprzymierzeńców. Tradycyjnym sojusznikiem Chorwatów był książę Dalmacji, Borna, któremu jednak władca frankijski obiecał nominację na księcia Panonii jeżeli ten pomoże w stłumieniu buntu Ljudevita - Borna przystał na tę propozycję. Ljudevitowi udało się pozyskać Karantanów, którzy będąc sąsiadami margrabstwa Friuli żyli w takim samym zagrożeniu jak Chorwaci panońscy. Do armii Ljudevita dołączyli zagrożeni przez Bułgarów Słowianie z okolic rzeki Timok.

Znaczna armia frankijska, dowodzona przez margrabię Friuli Balderica, miała spotkać się z siłami chorwackimi jesienią 819 roku. Frankowie posiadali liczebną przewagę, Ljudevit oddalił się za rzekę Drawę, cofał się w głąb swego władztwa na wschód. Balderic nie podążał śladem Chorwatów, gdyż musiał spacyfikować Słoweńców. Od południowego-zachodu zbliżała się armia Borny z oddziałami teścia Ljudevita Dragomuza. W bitwie w pobliżu rzeki Kupa część sił Borny dołączyła do Ljudevita, Dragomuz został zabity, Borna zbiegł z pola bitwy dzięki pomocy straży przybocznej.

Ljudevit wtargnął do Dalmacji w grudniu 819 roku. Chorwaci dalmatyńscy walczyli z ukrycia, unikali walnego starcia, stosowali tzw. wojnę na wyczerpanie jako najlepszy sposób na wyczerpanie sił Panończyków. Zima zmusiła siły Ljudevita do odwrotu. Według raportu Borny dla Ludwika I Ljudevit w tej kampanii stracił 3000 żołnierzy, 300 koni, doskwierał mu brak pożywienia.

[edytuj] Kontynuacja wojny

W styczniu 802 roku Borna zawarł sojusz z królem Franków w Akwizgranie. Wtedy też zawarto plan zniszczenia Ljudevita przez skoordynowany atak przeprowadzony z trzech stron. Gdy zima ustąpi część sił frankijskich miała zostać zebrana we Włoszech, wschodniej Francji, Bawarii, Saksonii, na terenach Alamanów i dokonać wspólnego ataku wiosną. Północna grupa miała przejść przez Bawarię do Panonii i dokonać ataku wzdłuż Drawy. Armia Ljudevita skutecznie zatrzymała tę część wrogiego wojska po przeciwnej stronie rzeki. Południowa grupa miała za zadanie przeprawić się przez Alpy Północne oraz dojść do Lublany przez Akwileję. Ponownie Ljudevit powstrzymał przeciwną armię i nie dopuścił do przekroczenia Alp. Środkowa grupa podążała przez Tyrol do Krainy. Trzykrotnie powstrzymywani Frankowie nie zaprzestawali marszu naprzód aż dotarli do rzeki Drawy. Wtedy Ljudevit wycofał się do centrum swego państwa pozostawiając trakty do kraju nieobsadzone.

Frankowie posiadali teraz otwartą drogę dla północnej i południowej części armii, doszło do zmasowanej inwazji. Ljudevit doszedł do wniosku, że wszelki opór będzie daremny, postanowił ufortyfikować się na silnie bronionym wzgórzu, jego ludzie schronili się w pobliskich lasach i na bagnach. Nie doszło do negocjacji z Frankami, którzy po kilku tygodniach opuścili Panonię nękani chorobami. Część plemion z Karyntii i Krainy uznało zwierzchność margrabiego Friuli, część pozostała wierna Ljudevitowi. W roku 821 zmarł Borna, jego następcą został kuzyn Ljudevita, Władysław. Ludwik I w lutym 821 roku nadał Władysławowi tytuł księcia Dalmacji i Liburnii.

Ludwik ponowił swój projekt pokonania buntownika, po raz kolejny chciano powtórzyć zmasowany atak z kilku stron. Ljudevit, świadom przewagi przeciwnika, zlecił budowę sieci fortyfikacji. Pomocy Ljudevitowi udzielił wenecki patriarcha Fortunat, który przysłał swych architektów i budowniczych. Podczas ostatniej inwazji Franków, w 822 roku, patriarcha zbiegł do Zadaru.

[edytuj] Ucieczka do Serbów

Według roczników frankijskich Ljudevit w 822 roku zbiegł z Sisaku do Serbów w zachodniej Bośni kontrolujących część Dalmacji. Część historyków twierdzi, iż miejscem ucieczki był Srb. Podejrzewa się, iż Ljudevit został przyjęty przez dwór serbski, następnie zabił on władcę Serbów. Przypuszcza się, że Serbowie być może współpracowali z Frankami, Ljudevit podejrzewał zdradę. Wkrótce potem na dwór Ludwika I dotarł wysłannik Ljudevita, który godził się uznać panowanie władcy Franków.

Panowanie Ljudevita nie cieszyło się poparciem pośród Serbów. Dlatego też Ljudevit zbiegł do wuja Borny, Ljudemisla, który nakazał zabicie swego gościa w 823 roku.

Zobacz też: Borna, plemiona słowiańskie, Slawonia