Marcin Dunin
Z Wikipedii
Marcin Dunin | |
Herb | |
Dewiza | brak |
Data wyboru | 1830 |
Urodzony | 11 listopada 1774 |
Zmarł | 26 grudnia 1842 |
Marcin Dunin Sulgostowski (ur. 11 listopada 1774 w Wale - zm. 26 grudnia 1842 w Poznaniu) - arcybiskup poznańsko-gnieźnieński.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Pochodził z niezbyt bogatej rodziny ziemiańskiej. Był najstarszym synem Felicjana i Brygidy z domu Szczakowskiej. Wychowywał się jednak pod opieką stryja Wacława. Naukę rozpoczął w kompleksie pojezuickich szkół w Rawie Mazowieckiej, zaś maturę zdał w gimnazjum w Bydgoszczy. W latach 1793-1797 studiował teologię w Collegium Germanicum w Rzymie. W 1797 roku po zakończeniu studiów przyjął święcenia kapłańskie.
Po powrocie na ziemie polskie piastował różnorodne godności kościelne, w tym kanonika w kolegiacie wiślickiej i włocławskiej. W 1815 został kanclerzem kurii gnieźnieńskiej, a w 1817 radcą szkolnym przy Rejencji Poznańskiej.
Uważając Dunina za lojalnego wobec króla pruskiego władze niemieckie zgodziły się w 1830 aby Marcin Dunin objął trony arcybiskupie w Poznaniu i w Gnieźnie. Ingres odbył się w 1830, święcenia biskupie w 1831. Dowodem tej lojalności miało być wydanie przez Dunina, na polecenie nadprezydenta Edwarda Flottwella, listu pasterskiego potępiającego powstanie listopadowe. Z drugiej strony jednak Dunin wyjednał u władz pruskich odstępstwo od ustawy z 1830, która nakazywała kierowanie całej korespondencji do władz w języku niemieckim, zwalniając z tego obowiązku kapłanów o niedostatecznej znajomości tego języka.
W 1837 rozpoczął się spór arcybiskupa z władzami Królestwa Prus. Dunin, powołując się na breve Piusa VIII z 1830 ogłosił, że zawierając małżeństwo mieszane (katolicko-protestanckie), każda para musi złożyć deklarację, że dzieci bez względu na ich płeć zostaną wychowane w wierze katolickiej. Było to sprzeczne z prawem pruskim, które nakazywało aby w przypadku takich związków synowie przyjmowali wyznanie ojca, a córki wyznanie matki. Za to polecenie skazano Dunina na 6 miesięcy kary twierdzy oraz pozbawienie godności arcybiskupiej. Karę internowania rozpoczął 3 kwietnia 1839. Arcybiskup uznając wyrok władz za bezprawne ingerowanie w sprawy kościoła opuścił Berlin i udał się do Poznania, gdzie został aresztowany a następnie pod strażą odesłany do twierdzy kołobrzeskiej, skąd po 10 miesiącach więzienia zwolnił go nowy król Fryderyk Wilhelm IV. Konflikt ten sprawił, że wśród polskiej większości Wielkiego Księstwa Poznańskiego narosły nastroje antyniemieckie. Aby załagodzić tą sytuację nowy monarcha zdymisjonował znienawidzonego Flottwella.
Po powrocie z więzienia Dunin co prawda złożył przysięgę na wierność Fryderykowi Wilhelmowi IV, jednak, aż do śmierci kontynuował swoją politykę, nie dopuszczając między innymi do kapituły niemieckich kandydatów.
Arcybiskup został pochowany w poznańskiej katedrze, serce zgodnie z jego życzeniem złożono archikatedrze w Gnieźnie.
[edytuj] Sukcesja apostolska
Sukcesja apostolska | |
Konsekrator: | Marcin Siemieński |
Data konsekracji | 10 lipca 1831 |
Konsekrował | |
Biskup | Data konsekracji |
Józef Chełkowski | 7 lipca 1833 |
Kajetan Kowalski | 7 lipca 1833 |
Anastazy Sedlag | 18 maja 1834 |
Leopold Sedlnicki | 18 września 1836 |
Anzelm Brodziszewski | 5 września 1841 |
[edytuj] Ciekawostki
- Arcybiskup Marcin Dunin przyjął sakrę biskupią 10 lipca 1831 roku w katedrze gnieźnieńskiej z rąk swojego sufragana biskupa Marcina Siemieńskiego. Współkonsekratorami podczas tej uroczystości byli jedynie kanonicy, gdyż odmówiono w niej udziału biskupom niemieckim, a biskupi z Królestwa Polskiego nie mogli na nią przybyć z powodu powstania listopadowego.
- Podczas pobytu w Kołobrzegu arcybiskup Dunin mieszkał przy rynku w nieistniejącej już dziś kamienicy Schröderów. Dom ten w czasie uwięzienia metropolity stał się miejscem manifestacji i spotkań katolików polskich i niemieckich, którzy w każdą niedzielę zbierali się tłumnie przed oknami posesji aby wysłuchać odprawianej przez Marcina Dunina mszy świętej.
- Arcybiskup Marcin Dunin Sulgostowski był autorem książeczki do nabożeństwa, którą od jego nazwiska nazywano Duninem
[edytuj] Pomniki Marcina Dunina
- Pomnik w katedrze św. Piotra i św. Pawła w Poznaniu.
- Pomnik przed konkatedrą Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kołobrzegu.
Poprzednik Teofil Wolicki |
Arcybiskup poznański 1831 - 1842 |
Następca Leon Przyłuski |
Poprzednik Teofil Wolicki |
Prymas Polski i Litwy 1831 - 1842 |
Następca Leon Przyłuski |