Metal progresywny

Z Wikipedii

Metal progresywny – podgatunek heavy metalu, który posiada wiele cech rocka progresywnego, w tym złożone struktury kompozycyjne, niestandardowe i zmienne metrum, zawiłe partie instrumentalne^{[potrzebne źródło]}. Wysoki poziom artystyczny kompozycji często łączony jest z obszernymi tekstami w formie opowieści epickich, co w rezultacie daje długie utwory (nawet 15-20 minut) i albumy koncepcyjne^{[potrzebne źródło]}.

[edytuj] Historia

Początków metalu progresywnego należy szukać w muzyce zespołów z nurtu rocka progresywnego z lat 60. i 70., takich jak Yes, Pink Floyd, Jethro Tull, King Crimson, Genesis czy Rush^{[potrzebne źródło]}. Jednak metal progresywny nie był niezależnym gatunkiem muzycznym aż do połowy lat 80. I chociaż takie grupy, jak na przykład Rainbow, grały muzykę posiadającą wiele cech metalu progresywnego i eksperymentowały z różnymi stylami, m.in. klasycznymi, zespoły z tego okresu, dążące do uniezależnienia gatunku, zaliczane są zwykle do formacji heavymetalowych. Grupy takie, jak Fates Warning, Queensrÿche oraz Dream Theater połączyły w swojej muzyce elementy rocka progresywnego – głównie struktury kompozycyjne i sposoby aranżacji – z charakterystyką heavy metalu, przypisywaną zespołom takim, jak Metallica, Deep Purple, Black Sabbath, Death, Megadeth, Voivod czy Iron Maiden^{[potrzebne źródło]}. Pomimo, że zaczynały jako formacje heavymetalowe opierające się na bluesie, wykreowane przez nie elementy progresywnego metalu przetrwały lata i były później wykorzystywane przez inne zespoły^{[potrzebne źródło]}. Grupie Judas Priest, która nie gra zresztą muzyki progresywnej, przypisuje się nagranie piosenki "Victim Of Changes" uznawanej za pierwszy przykład metalu progresywnego^{[potrzebne źródło]}.

Gatunek po raz pierwszy zyskał rozgłos w mediach na początku lat 90., kiedy utwór "Silent Lucidity" grupy Queensrÿche stał się hitem w MTV i stacjach radiowych^{[potrzebne źródło]}. Nie była to, co prawda, typowo progresywno-metalowa piosenka, jednak zjednała ona muzyce tego zespołu rzeszę fanów, co odbiło się na popularności innych formacji z tego czasu grających metal progresywny^{[potrzebne źródło]}. W roku 1993, utwór grupy Dream Theater "Pull Me Under" (z płyty Images and Words) stał się popularny w radiu i MTV^{[potrzebne źródło]}. Ma on więcej cech gatunku niż "Silent Lucidity", jednak częściej był zaliczany do "czystego" heavy metalu^{[potrzebne źródło]}.

Zespoły, które pojawiły się w latach 90., np. Pain of Salvation, Opeth, Ayreon, Tool i Symphony X, wykreowały, każdy z osobna, swój własny styl, odchodząc od klasycznych brzmień Dream Theater i Fates Warning^{[potrzebne źródło]}. Pain of Salvation i Opeth zaczerpnęły z mniej znanych zespołów progresywno-rockowych z lat 70., Tool przejął elementy od King Crimson, łącząc je z wpływami alternatywnego rocka^{[potrzebne źródło]}. Ayreon został przy tradycyjnych tematach metalu progresywnego, ulegając jednak wpływom opery rockowej^{[potrzebne źródło]}, zaś Symphony X stworzyła połączenie power metalu z elementami progresywnymi, likwidując lukę pomiędzy tymi podgatunkami^{[potrzebne źródło]}.

Również ważne dla rozwoju gatunku było położenie większego nacisku na aspekty techniczne, zapoczątkowane w latach 80. Na czele stały zespoły takie, jak Watchtower, Atheist i Cynic, które pokazały w swoich piosenkach dużą złożoność kompozycji i wirtuozerię w części instrumentalnej^{[potrzebne źródło]}. Jednak, grupy te nie były określane jako progresywno-metalowe. Atheist i Cynic, mimo stosowania w swojej muzyce elementów jazzu, zaliczano głównie do death metalu ze względu na używanie growlu^{[potrzebne źródło]}.

[edytuj] Różnorodność

Metal progresywny można podzielić na niezliczoną ilość podgatunków, które zawierają wpływy przeróżnych stylów muzycznych. Na przykład style grup King's X i Opeth, powszechnie uważanych za progresywno-metalowe, są zupełnym przeciwieństwem^{[potrzebne źródło]}. King's X czerpie głównie z lżejszych odmian rocka^{[potrzebne źródło]}. Zespół ten przy okazji przyczynił się do rozwoju formacji inspirujących się grungem, jak Pearl Jam, którego basista Jeff Ament stwierdził: "King's X wynalazł grunge"^{[potrzebne źródło]}. Natomiast Opeth jest często określany jako zespół deathmetalowy, głównie dzięki ciężkim gitarom i growlowi, choć Mikael Åkerfeldt jako główną inspirację dla ich muzyki wskazuje grupy Yes i Camel^{[potrzebne źródło]}.

Muzyka klasyczna i symfoniczna również wywarła duży wpływ na metal progresywny, czego przykładem są grupy: Symphony X, Shadow Gallery czy Devin Townsend, które łączą tradycyjne cechy gatunku ze złożonością i okazałością kompozycji klasycznych^{[potrzebne źródło]}. Natomiast niektóre zespoły, jak Liquid Tension Experiment czy Planet X wykorzystują elementy jazzowe^{[potrzebne źródło]}. Jeszcze innym przykładem mogą być formacje Cynic i Pestilence, które zmieszały jazz fusion z death metalem^{[potrzebne źródło]}. Devin Townsend zawiera nawet w swojej twórczości elementy stylu ambient^{[potrzebne źródło]}. Metal progresywny często łączy się również z power metalem (festiwal ProgPower) lub z thrash metalem (album Time Does Not Heal zespołu Dark Angel)^{[potrzebne źródło]}.