Moment bezwładności
Z Wikipedii
Moment bezwładności to miara bezwładności ciała w ruchu obrotowym względem określonej, ustalonej osi obrotu. Im większy moment, tym trudniej zmienić ruch obrotowy ciała, np. rozkręcić dane ciało lub zmniejszyć jego prędkość obrotową.
Moment bezwładności wyraża energię kinetyczną obracającego się ciała sztywnego:
Moment bezwładności ciała zależy od wyboru osi obrotu, od kształtu ciała i od rozmieszczenia masy w ciele. Moment bezwładności ma wymiar ML2. Zwykle mierzy się go w kg·m².
Moment bezwładności punktu materialnego jest iloczynem jego masy i odległości od osi obrotu:
- I = mr2
Moment bezwładności ciała składajacego się z punktów materialnych jest sumą momentów punktów ciała:
gdzie:
- m - masa punktu;
- r - odległość punktu od osi obrotu.
Dla ciał o ciągłym rozkładzie masy sumowanie we wzorze na moment bezwładności przechodzi w całkowanie. Niech ciało będzie podzielone na nieskończenie małe elementy o masach dm, oraz niech r oznacza odległość każdego takiego elementu od osi obrotu. W takim przypadku moment bezwładności określa wzór:
gdzie całkowanie odbywa się po całej objętości ciała.
Spis treści |
[edytuj] Przykład
[edytuj] Rura cylindryczna
Dla rury cylindrycznej o zewnętrznym promieniu R2 i wewnętrznym R1, obracającej się dookoła swej osi. Elementem masy jest powłoka cylindryczna o promieniu r, grubości dr, długości L i gęstości materiału ρ (gęstość jest jednakowa dla całej bryły), to:
- masa elementu: dm = ρdV,
- objętość elementu: dV = (2πrdr)L,
skąd wynika, że
- ,
gdzie dV jest objętością cylindrycznej powłoki o masie dm.
Moment bezwładności cylindra względem osi wynosi:
Całkowita masa cylindra m równa się iloczynowi gęstości ρ i objętości V:
czyli:
Moment bezwładności rury cylindrycznej lub pierścienia o masie m, wewnętrznym promieniu R1 oraz zewnętrznym R2 wynosi:
względem osi cylindra.
[edytuj] Walec
Walec można traktować jak rurę, w której promień wewnętrzny równa się 0, czyli R1 = 0, zatem:
gdzie R jest promieniem pełnego walca o masie m.
[edytuj] Cienkościenna rura
Cienkościenną rurę można potraktować jako cylinder z nieskończenie cienką ścianką, czyli R1 = R2, zatem:
[edytuj] Moment bezwładności figur płaskich
Definicja:
- Ix - moment bezwładności względem osi x,
- Iy - moment bezwładności względem osi y,
- dA - element powierzchni,
- y - odległość dA od osi x.
Momenty bezwładności figury płaskiej to parametry zależne od wielkości i geometrii figury.
Biegunowy moment bezwładności przekroju (tylko kołowego lub pierścieniowego) belki jest parametrem przekroju opisującym wytrzymałość na skręcanie. Gdy przemnożymy biegunowy moment przekroju razy moduł Kirchhoffa, to otrzymamy sztywność na skręcanie belki. Patrz: Skręcanie (wytrzymałość materiałów) (dla przekrojów kołowych IS = IO).
Moment bezwładności przekroju po angielsku jest zwany Second moment of area.
Moment bezwładności figury płaskiej ma wymiar długość do potęgi czwartej (w SI m4).
Biegunowy moment bezwładności to moment bezwładności względem punktu będącego środkiem ciężkości. Definicja:
[edytuj] Moment bezwładności prostokąta
- ,
- osiowe moment bezwładności względem osi symetrii prostokąta, osie te przechodzą przez środek ciężkości figury (względem innych osi momenty będą inne!).
- b = szerokość (na osi x)
- h = wysokość (na osi y)
[edytuj] Twierdzenie Steinera dla figur płaskich
Twierdzenie Steinera odnosi się także do figur płaskich, oczywiście zamiast masy we wzorze jest powierzchnia.
- ,
gdzie d oznacza odległość miedzy równoległymi do siebie osiami x i xC.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
Charakterystyki geometryczne przekroju - wprowadzenie do liczenia momentów figur płaskich.