Monastyr dermański

Z Wikipedii

Monastyr dermański - klasztor prawosławny i unicki w Dermaniu na Wołyniu.

Założony w końcu XV w. przez księcia Konstantego Ostrogskiego, utrzymywany własnym kosztem przez kniaziów Ostrogskich. W końcu XVI w. i w 1 połowie XVII w. ośrodek działalności skierowanej przeciw unii brzeskiej. W latach 1574-1575 zwierzchnikiem monastyru był prekursor rosyjskiego drukarstwa Iwan Fedorow. W 1602 r. książę Konstanty Ostrogski ufundował w klasztorze drukarnię, dzięki czemu na jakiś czas stał się monastyr ośrodkiem ruskiego drukarstwa. W 1603 r. kierownictwo dermańskiej drukarni objął Damian (Demian) Nalewajko, brat przywódcy kozackiego Seweryna (Semena) Nalewajki. Pierwszym ihumenem monastyru był Izaak Boryskowicz. Mnisi uczyli się greki, łaciny i języka cerkiewnosłowiańskiego oraz zajmowali się przekładami. Archimandrytą dermańskiego monastyru w latach 1625-1633 był Melecy Smotrycki, mianowany biskupem przez patriarchę jerozolimskiego Teofanesa III w r. 1620. Jednak już w 1627 r. (po nieudanej próbie zorganizowania przez metropolitę Rutskiego wspólnego soboru unitów i prawosławnych w Kobryniu w 1626 r. Smotrycki, a za nim klasztor dermański (1637), przyjęli unię brzeską. Oprócz biskupa połockiego Melecego Smotryckiego z klasztorem dermańskim związani byli metropolici i biskupi greckokatoliccy: Metody Terlecki, Cezary Żochowski (XVII w.), Jerzy Winnicki, Felicjan Filip Wołodkowicz, Maksymilian Ryłło, Teodor Rostocki (XVIII w.). W klasztorze dermańskim zmarł też unicki metropolita Józef Welamin Rutski (5 lutego 1637).

W 1821 r. władze rosyjskie odebrały klasztor bazylianom i przekazały mnichom prawosławnym. Do 1920 r. funkcjonowało w monastyrze dermańskim cerkiewne seminarium nauczycielskie. W II Rzeczypospolitej otwarto tu szkolę dla dziewcząt, przekształconą potem (pocz. l. 30.) w prywatne gimnazjum ukraińskie.