Morane-Saulnier L
Z Wikipedii
Morane-Saulnier L | |
Samolot zdobyty przez Niemców w barwach lotnictwa niemieckiego |
|
Dane podstawowe | |
Państwo | Francja |
Producent | Aéroplanes Morane-Saulnier |
Typ | myśliwiec |
Konstrukcja | drewniana kryta płótnem |
Załoga | 1 lub 2 |
Historia | |
Data oblotu | 1914 |
Dane techniczne | |
Napęd | 1 × Gnome Lambda 7-cylindrowy rotacyjny |
Moc | 60 KM (60 kW) |
Wymiary | |
Rozpiętość | 11,20 m |
Długość | 6,88 m |
Wysokość | 3,93 m |
Powierzchnia nośna | 18,30 m² |
Masa | |
Własna | 385 kg |
Startowa | 655 kg |
Osiągi | |
Prędkość maksymalna | 115 km/h |
Pułap | 4000 m |
Zasięg | 485 km |
Długotrwałość lotu | 2 godziny |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
1 × km Hotchkiss kal. 7,9 mm (.31 cala) bomby o masie do 50 kg |
|
Użytkownicy | |
Belgia, Czechosłowacja, Finlandia, Francja, Holandia, Peru, Polska, Rumunia, Rosja, Stany Zjednoczone, Szwecja, Szwajcaria, Ukraina, Wielka Brytania |
Morane-Saulnier L — francuski jedno lub dwumiejscowy myśliwiec w konfiguracji parasol zbudowany przez Aéroplanes Morane-Saulnier w 1914 roku i używany w początkowym okresie I wojny światowej.
Morane-Saulnier L był pierwszym samolotem, w którym zastosowano zsynchronizowane karabiny maszynowe wyposażone w pierwszy udany synchronizator skonstruowany przez Saulniera i zmodyfikowany przez Rolanda Garrosa. Bardzo dobre parametry maszyny stały się przyczynkiem do znacznego postępu w dziedzinie konstrukcji myśliwców ze zsynchronizowanymi karabinami i szybkim zastąpieniu maszyny przez nowsze rozwiązania.
[edytuj] Historia
Morane-Saulnier L powstał na podstawie wcześniejszego modelu G i został wyposażony w nowe skrzydła typu parasol, umieszczone ponad kadłubem na zastrzałach. Konfiguracja ta została przetestowana na maszynach modelu G, które normalnie posiadały skrzydła przymocowane do górnej części kadłuba. Przekrój kadłuba miał kształt prostokąta zwężającego się ku ogonowi, na którego końcu zainstalowano statecznik pionowy i stery wysokości. Kształt zarówno statecznika jak i sterów był trudny do określenia ze względu na to, że zmieniały się one z biegiem czasu, gdyż próbowano nadać im najbardziej optymalną formę. Za mówienie na pierwsze 50 egzemplarzy złożył rząd Turcji, ale ze względu na wybuch wojny trafiły one do eskadr MS-23 i MS-26 lotnictwa francuskiego Aviation Militaire jako MS.3.
[edytuj] Użycie bojowe
Dwuosobowy Morane-Saulnier L był przeznaczony do roli nieuzbrojonego samolotu rozpoznawczego. Przebudowa samolotu na myśliwiec miała miejsce w grudniu 1914 roku, gdy służący we francuskiej Escadrille 23, przyszły as myśliwski Roland Garros we współpracy z Raymondem Saulnierem wprowadzili mechaniczny synchronizator karabinów maszynowych, który miał uchronić śmigło przed odstrzeleniem. Uzbrojenie maszyny stanowił jeden karabin maszynowy Hotchkiss kalibru 7,9 mm zainstalowany na obudowie silnika tuż przed pilotem. Opracowany przez Saulniera synchronizator pracujący w połączeniu z osłanianymi w newralgicznych miejscach łopatami śmigła, został usprawniony zgodnie z pomysłem Garrosa przez dodanie stalowych klinów odbijających rykoszety. Zastosowanie synchronizatora było dużym krokiem naprzód w konstrukcji samolotów myśliwskich, pozwalając na budowanie uzbrojonych maszyn ze śmigłem ciągnącym, a nie jak do tej pory pchającym, w których obserwator wyposażony w karabin maszynowy siedział w gondoli przed pilotem tak jak w maszynie Vickers FB.5. Stosowano również inne rozwiązania polegające na montowaniu karabinów poza zasięgiem śmigła, tak jak w maszynach Nieuport 11 czy Caproni Ca.20.
Pierwszy lot bojowy samolotu Morane-Saulnier L z usprawnionym karabinem miał miejsce w marcu 1915 roku. W kolejnym miesiącu Garros zestrzelił trzy wrogie maszyny, ale już 18 kwietnia jego samego zmuszono do lądowania po niemieckiej stronie frontu i samolot został przechwycony, zanim Garros zdążył go spalić. Wkrótce pojawił się pierwszy niemiecki myśliwiec Fokker E.I wyposażony w synchronizator, znacznie bardziej dopracowany niż francuski. Pierwszą ofiarą Fokkera padł, dziwnym zbiegiem okoliczności, właśnie Morane-Saulnier L zestrzelony 1 lipca 1915 przez porucznika Kurta Wintgensa.
Łącznie zbudowano około 600 egzemplarzy, które były wykorzystywane także przez brytyjskie Royal Flying Corps i Royal Naval Air Service, a także carskie lotnictwo rosyjskie, które posiadało maszyny z podwoziem wyposażonym w narty.
Morane-Saulnier L był pierwszym samolotem, który przerwał panowanie w powietrzu Zeppelinów. Pilotowany przez Reginalda Warneforda samolot 7 czerwca 1915 zrzucił 6 bomb na powracający z rajdu na Calais sterowiec oznaczony numerem LZ 37 wywołując przy pomocy ostatniej z nich gwałtowny pożar statku powietrznego i eksplozję. Wybuch przewrócił samolot Warneforda powodując zatrzymanie silnika, co zmusiło pilota do awaryjnego lądowania poza linia frontu. Po 35 minutach Warnefordowi udało się naprawić silnik i wrócić do bazy. Wrak sterowca spadł na ziemię niedaleko Gandawy w Belgii.
[edytuj] Wersje rozwojowe
- Morane-Saulnier LA — odmiana wersji L z karabinem w kabinie obserwatora. Wersja ta była przejściową między odmianą L a Morane-Saulnier P i została zbudowana w niewielkiej liczbie 24 egzemplarzy dla Royal Flying Corps. Kilka z nich było również wykorzystywanych przez lotnictwo Rosji, a jeden egzemplarz trafił do armii francuskiej.
- Morane-Saulnier G (1915) — chociaż samolot odmiany L jest wersją rozwojową odmiany G, to kilka ostatnich maszyn serii można uznać za wersje rozwojowe serii L. Wyposażono je w strzelający przez śmigło karabin maszynowy i osłony łopat śmigła jak w maszynie Rolanda Garrosa. Tylko nieliczne egzemplarze tej wersji napędzane silnikiem rotacyjnym Rhône o mocy 80 KM trafiło do służby w lotnictwie francuskim.
Samoloty myśliwskie | |
---|---|
SPAD VII • SPAD XIII • Morane-Saulnier L • Morane-Saulnier N • Nieuport 11 • Nieuport 17 • Nieuport 27 |
|
Samoloty bombowe | |
Samoloty wielozadaniowe | Samoloty rozpoznawcze i szkolne |
Caudron G.III • Caudron G.IV |
AR1/AR2 • Morane-Saulnier AR • Murice Farman S-7 • Nieuport 10 • Nieuport 83 |
Wodnosamoloty i łodzie latające | |
Donnet-Denhaut DD-2 • Donnet-Denhaut DD-8 • Donnet-Denhaut DD-9 • Donnet-Denhaut DD-10 • Georges Levy 40 HB2 • Tellier T-3 |