Neologizm
Z Wikipedii
Neologizm (z gr. νεος + λογός - nowe słowo) – znak językowy tworzony najczęściej z potrzeby nazwania rzeczy lub zjawisk dotąd nie występujących w rzeczywistości danego języka.
W niektórych państwach neologizmy powstają w wysokich gremiach rad językowych, które w trosce o czystość własnego języka szukają nowych terminów, by uniknąć zapożyczeń z języków obcych. Z takiego postępowania szczególnie znana jest Francja. Bardziej naturalna jest jednak sytuacja, kiedy wchodzą one do użycia poprzez zapożyczenie z innego języka. Tak działo się od zawsze, stąd w polszczyźnie dawniejsze makaronizmy dzisiaj uważane są już za zwykłe słowa, bez których nie można się obejść na co dzień.
Inaczej rzecz ma się z neologizmami powstałymi na nazwanie rzeczy istniejących w fikcji literackiej. Wielu literatów tworzy takie słowa, aby uzupełnić brakujące im terminy potrzebne w danym kontekście.
W literaturze polskiej neologizmy zaczęto stosować w polskim modernizmie jednak stosował je również Cyprian Kamil Norwid. Dopiero w Młodej Polsce neologizacja poezji najpierw objęła futurystów – Bruno Jasieński, Stanisław Młodożeniec (m.in. Przyśpiew, XX wiek, W drodze) – a następnie mistrzów neologizmu i postmodernizmu – Juliana Tuwima i Bolesława Leśmiana. Tuwim (Bal w operze, Słopiewnie) i Leśmian (O Dusiołku, Śnigrobek), a także Aleksander Wat marzyli o stworzeniu języka pozarozumowego, który swoją neologistyczną znaczeniowością nie budził racjonalnych skojarzeń, lecz przeciwnie- irracjonalne odczucia. Na epoce języka pozarozumowego wzorowali się później Miron Białoszewski i Stanisław Lem.
Uważa się, że mistrzami neologizmów na świecie byli Leśmian i James Joyce. Leśmian zreformował zupełnie wszystkie skojarzeniowo ważne człony językowe dochodząc do perfekcji budowania nastroju słowami. Joyce ukazał mistrzostwo w Finnegans Wake – dziele, które nie tylko nie może być zakwalifikowane do jakiejkolwiek kategorii i gatunku, ale zgodnie z hipotezami język jakim jest pisany utwór ten ma być zrozumiały dla całej ludzkości pozarozumowo.
Pisarze zagraniczni, którzy zajmują się i zajmowali neologizmami to Lewis Carroll, George Orwell, Samuel Beckett, Brian Aldiss, J.R.R. Tolkien, Terry Pratchett i wielu innych.
[edytuj] Rodzaje neologizmów:
- neologizmy frazeologiczne – nowe związki frazeologiczne. np. śmierć techniczna (bardzo zły stan techniczny czegoś), pułapka kredytowa , pirat drogowy , margines społeczny , bank krwi
- neologizmy znaczeniowe – wyrazy istniejące, które zdobyły nowe znaczenie. np. złoto (złoty medal) myszka , komórka , zamek , korek
- neologizmy artystyczne – stworzone przez pisarzy, pełniące funkcję poetycką. np. jesienność, słowikowanie
- zapożyczenia – wyrazy zapożyczone w całości lub części z innego języka. np. SMS, komputer
- neologizmy prasowe
- neologizmy obiegowe
- neologizmy przemysłowe
- neologizmy dziecięce
neologizmy części mowy w j. polskim
