Nicolai Hartmann
Z Wikipedii
Nicolai Hartmann (Niklāvs Hartmanis; ur. 20 lutego 1882 w Rydze, zm. 9 października 1950 w Getyndze) - niemiecki filozof, logik i historyk filozofii.
Spis treści |
[edytuj] Życie
Syn inżyniera Carla Augusta Hartmanna i Helene Hackmann. Po ukończeniu gimnazjum św. Katarzyny w Sankt Petersburgu był guwernerem, a następnie rozpoczął studia medyczne w Dorpacie. Nie dawały mu one satysfakcji, więc przeniósł się do Petersburga by rozpocząć studia w dziedzinie filozofii, historii i filologii klasycznej. Po ukończeniu studiów przeniósł się do Marburga (1905), gdzie znajdując się pod wpływem neokantystów początkowo zajmował się filozofią grecką: w 1907 r. obronił pracę doktorską Über das Seinsproblem in der griechischen Philosophie von Plato, która ukazała się drukiem jako wprowadzenie do jego pracy Platos Logik des Seins (1909), a w 1909 r. habilitacyjną Des Proklus Diadochus philosophische Anfangsgründe der Matematik nach der ersten zwei Büchern des Euklidkommentars dargestellt - następnie publikował artykuły z metodologii historii. Później zwrócił swoje zainteresowania w kierunku metodologii nauk przyrodniczych. Od neokantyzmu zwrócił się do fenomenologii, poza którą usiłuje jednak wyjść w swoich próbach stworzenia nowej krytycznej ontologii.
Po pierwszej wojnie światowej, w której przez cztery lata brał udział, zaczął oddalać się od neokantyzmu. Bardziej niż Platonem i Kantem zajmował się Arystotelesem i Heglem. W 1920 r. został mianowany profesorem zwyczajnym w Marburgu, a dwa lata później objął katedrę po Paul Natorpie. W roku 1926 został profesorem w Kolonii i był nim do 1931 roku. W latach (1931-1950) był profesorem w Getyndze.
[edytuj] Filozofia
[edytuj] Dzieła
- Platos Logik des Seins, (1909)
- Philosophische Grundfragen der Biologie, (1912)
- Grundzüge einer Metaphysik der Erkenntnis, (1921), 2 wydanie (1925)
- Die Philosophie des Deutschen Idealismus, (1923/1929), 2 Bände
- Fichte, Schelling und die Romantik, (1923)
- Ethik, (1926)
- Hegel, (1929)
- Das Problem des geistigen Seins, (1933)
- Zur Grundlegung der Ontologie, (1935)
- Möglichkeit und Wirklichkeit, (1938)
- Der Aufbau der realen Welt, (1940)
- Neue Wege der Ontologie, in: Systematische Philosophie, (1943)
- Die Philosophie der Natur, (1950)
- Teleologisches Denken, (1951)
- Ästhetik, (1953)
- Abhandlungen zur Philosophiegeschichte, Bd. 1, (1955)
- Abhandlungen zur Philosophiegeschichte, Bd. 2, (1957)
- Vom Neukantianismus zur Ontologie, Bd. 3, (1958)
- Nicolai Hartmann und Heinz Heimsoeth im Briefwechsel, pod redakcją Fridy Hartmann, (1978).
[edytuj] Opracowania
- Alessandro Gamba, In principio era il fine. Ontologia e teleologia in Nicolai Hartmann, 2004
- Zbigniew Zwoliński, Byt i wartość u Nicolaia Hartmanna, 1974
