Nicolas Spykman
Z Wikipedii
Nicholas John Spykman (ur. 1893 - zm. 1943) - amerykański politolog i geopolityk holenderskiego pochodzenia. W swych badaniach kładł nacisk na wpływ geografii na politykę międzynarodową. Urodzony w Amsterdamie, studia ukończył w Berkeley w Stanach Zjednoczonych. W 1920 roku został profesorem stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Yale. Z pochodzenia był Holendrem, mimo to większość życia spędził w Stanach Zjednoczonych gdzie zajmował się pracą naukową, polityką i analizowaniem wydarzeń politycznych Europy środkowo-wschodniej. W 1928 roku otrzymał obywatelstwo USA. Zmarł na raka w wieku 49 lat.
Spis treści |
[edytuj] Teoria Heartlandu
Nicholas J. Spykman był uważany za czołowego krytyka teorii geopolitycznej Heartlandu Halforda Johna Mackindera. Uważał, że przestała być aktualna, bo przeciwstawienie potęgi morskiej potędze lądowej nie jest adekwatne do zapewnienia równowagi sił. Wskazując słabe strony teorii Heartlandu zwracał uwagę na przecenianie potencjału tego terenu. Zdaniem Spykmana obszary Heartlandu były słabo rozwinięte, cierpiały z powodu odizolowania (np. góry Ural), ograniczonego dostępu surowców i słabego transportu wewnętrznego jak i ograniczonych możliwości transportu zewnętrznego. Swoją krytykę teorii Heartlandu, Spykman zawarł dwóch książkach: Ameria’s strategy In Word Power wydanej w 1942 oraz w The Geography of The Peace wydanej w 1944.
[edytuj] Teoria Rimlandu
N. J. Spykman w swojej teorii starał się udowodnić, że to nie Heartland a Rimland jest sercem kontynentu. W jego ujęciu Rimland to pas półwyspowy, który otacza Eurazję. Według Spykmana to właśnie ten obszar ma największe znaczenie geostrategiczne i jest największym źródłem konfliktów godzących w bezpieczeństwo światowe. Utrzymanie międzynarodowego pokoju miało być możliwe dzięki utrzymaniu kontroli USA nad tym regionem. Kontrola Waszyngtonu miała być zapewniona dzięki utrzymaniu baz wojskowych w Europie i na Dalekim Wschodzie a także dzięki utrzymaniu dobrych stosunków z Związkiem Radzieckim. Sojusz Stanów Zjednoczonych Ameryki i Związku Radzieckiego miał pewne wytyczne granice, Moskwa nie mogła rozciągać swojej hegemonii nad Rimland. Gdyby zaistniała sytuacja w której Moskwa opanowałby Rimland przewaga była by zbyt poważna i USA byłoby zmuszone do sprzymierzenia się z Europą Zachodnią i Dalekim Wschodem.
Teoria Spykmana streszczana jest w zdaniu: Kto kontroluje obrzeża ten rządzi Eurazją, kto rządzi Eurazją kontroluje losy świata.
Teza Spykmana o przewadze Rimlandu w zasadzie się nie przyjęła – panuje przekonanie o równoważności Rimlandu i Heartlandu. Rozważania Spykmana miały ogromny wpływ na politykę międzynarodową USA.[potrzebne źródło]
[edytuj] Prace Spykmana:
- The Geography of the Peace, New York, Harcourt, Brace and Company (1944)
- America's Strategy in World Politics: The United States and the Balance of Power, New York, Harcourt, Brace and Company (1942)
- with David Frisby, The Social Theory of Georg Simmel, Chicago, The University of Chicago Press (c1925)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- St.Otok, Geografia Polityczna, Warszawa, 1996
- L. Moczulski Geopolityka, Warszawa, 1999
- Słownik Polityczny, Warszawa, 1996
