Nie-Boska komedia
Z Wikipedii
Nie-Boska komedia - dramat romantyczny Zygmunta Krasińskiego napisany w 1833. Został wydany w 1835 w Paryżu (później kilkakrotnie wznawiany). Początkowo utwór miał nosić nazwę Mąż i być częścią 1. trylogii. Nazywany jest także Niedokończonym poematem.
Tytuł, inspirowany dziełem Dantego (Boska Komedia), może być interpretowany dwuznacznie: określa historię jako dzieło ludzkości lub ukazuje komedię dziejącą się bez boskiej interwencji, przeczącą planom boskim. Jak uważał autor, działania człowieka są względne i ostatecznie poddane woli Boga. Tak więc dwie skrajnie odmienne racje w utworze tracą na swym znaczeniu w obliczu interwencji racji uniwersalnej, Absolutu. Najważniejszym problemem poruszanym w dziele Krasińskiego jest konflikt polityczno-społeczny czyli, jak pisał, walka arystokracji i demokracji. W utworze zawarta jest także krytyka typowo romantycznego nastawienia do rzeczywistości.
Akcja dramatu rozgrywa się w przyszłości. Pisząc go, autor korzystał z wiedzy o wydarzeniach rewolucji francuskiej: walkach jakobinów, sektach i nowych doktrynach (m. in. saintsimonizm) i in.
Utwór interpretowany i omawiany przez Adama Mickiewicza w Literaturze słowiańskiej. Był poddawany także, często sprzecznym, analizom. Różnie rozumiano zakończenie dramatu pod względem literackim i teatralnym.
[edytuj] Ważniejsze inscenizacje teatralne
- 1920 - reż. Arnold Szyfman, Warszawa
- 1926 - reż. Leon Schiller, Warszawa
- 1938 - reż. Leon Schiller, Łódź
- 1959 - reż. Bohdan Korzeniewski, Łódź
- 1965 - reż. Konrad Swinarski, Kraków
- 1969 - reż. Adam Hanuszkiewicz, Warszawa
Kompozytorzy muzyki do inscenizacji Nie-Boskiej komedii to m. in.: Krzysztof Penderecki, Grażyna Bacewicz, Ludomir Różycki, Mieczysław Sołtys.
Głównym bohaterem jest hrabia Henryk (Mąż). 1 i 2 część przedstawia jego życie osobiste, 3 i 4 - jego udział w wydarzeniach społecznych i historycznych. Henryk reprezentuje arystokrację, Pankracy natomiast jest przywódcą obozu rewolucyjnego, pragnącego przejąć władzę i realizować własne plany. Rewolucja wg hrabiego Henryka to wszystkie stare zbrodnie świata, ubrane w szaty świeże; nie jest ona w stanie wprowadzić nowego porządku - jedynie zmianę ról. Także pozwala uciśnionym na realizację zemsty. Podobną opinię na ten temat wydaje się mieć autor dzieła. W części 4. następuje starcie dwóch obozów. Arystokraci skupieni w Okopach Św. Trójcy okazują się być tchórzliwi i egoistyczni. Odbywa się nad nimi sąd kierowany przez triumfujących rewolucjonistów. Wtedy też ich dowódcy ukazuje się wizja Chrystusa. Pankracy ginie, wypowiedziawszy : Galilejczyku, zwyciężyłeś!
