Onkoid

Z Wikipedii

Onkoid onkolit - ziarno zbudowane z jądra, którym jest kawałek skały lub minerału albo fragment muszli, otoczonego koncentrycznie przez serię powłok węglanowych wytworzonych przez sinice. Często definiuje się je jako odmianę stromatolitu nie przytwierdzoną do podłoża.

Wielkość onkoidów wynosi od poniżej 1 mm do ponad 10 cm, jednak zwykle mają kilka mm do 2 cm.

Onkoidy tworzą się w wyniku okresowego, dość częstego obracania obrastanego przez sinice jądra przez falowanie. W wyniku systematycznego obracania powłoki sinicowe rozwijają się z każdej strony jądra.

W związku ze swoją genezą powstają w strefie wód o znacznej turbulencji (onkoidy kuliste) lub turbulencji okresowej (onkoidy o nieregularnym ułożeniu lamin), z reguły w bardzo płytkich strefach dna (poniżej 1 metra). Zdecydowana większość onkoidów powstaje w morzach, znane są jednak onkoidy słodkowodne, m.in. z potoków tatrzańskich.

Wapienie zbudowane w dużej mierze z onkoidów noszą nazwę wapieni onkoidowych lub onkolitów.

Najstarsze onkoidy znane są już z prekambru, a tworzą się również współcześnie. W Polsce onkoidy występują najliczniej w wapieniach: dewońskich Gór Świętokrzyskich, triasowych]] Śląska i jurajskich Gór Świętokrzyskich i Tatr.

[edytuj] Bibliografia:

• Jerzy Głazek, 1965: Współczesne onkolity w potokach północnego Wietnamu i Tatr Polskich. Rocz. P.T.Geol., v.XXXV, z.2: 221 - 239, Kraków.
• R. Gradziński, A. Kostecka, A. Radomski & R. Unrug, 1986: Zarys sedymentologii. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
• W. Jaroszewski, L. Marks, A. Radomski, 1985: Słownik geologii dynamicznej. Wyd. Geologiczne, Warszawa.