Order św. Jerzego

Z Wikipedii

Order św. Jerzego, pełna nazwa: Wojskowy Order św. Męczennika Zwycięskiego Jerzego (ros. Военный Орден Св. Великомученика и Победоносца Георгия) - carski rosyjski order wojskowy, jedno z najwyższych rosyjskich odznaczeń, od 1992 odnowiony jako najwyższe odznaczenie wojskowe Rosji, pod nazwą Order św. Jerzego (Орден Святого Георгия).

Insygnia orderu I klasy

Został ustanowiony 26 listopada 1769 roku przez carycę Katarzynę II; następnego dnia zatwierdzono pierwszy statut orderu. Postanowieniem Rady Najwyższej Federacji Rosyjskiej z 20 marca 1992 order został odnowiony, 8 sierpnia 2000 nadano mu nowy statut.

Spis treści

1 Klasy
2 Zasady nadawania
- 2.1 Historyczne
- 2.2 Obecnie
3 Ciekawostki
4 Zobacz też
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Klasy

Order był nadawany w 4 klasach:

I klasy: w formie szarfy z przemiennymi trzema czarnymi i dwoma żółtopomarańczowymi pasami, noszonej przez prawe ramię pod mundurem, na której zawieszony był duży złoty krzyż i czterokątna gwiazda
II klasy: duży krzyż i czterokątna gwiazda noszone na szarfie zawieszonej na szyi
III klasy: mały krzyż na wąskiej szarfie na szyi
IV klasy: mały krzyż na wstążce

Od 2000 order jest nadawany w analogicznych 4 klasach.

[edytuj] Zasady nadawania

[edytuj] Historyczne

Orderem mogli być nagradzani oficerowie za wybitne odznaczenie się w boju. Mogli go otrzymywać również cudzoziemcy. Order czwartego stopnia początkowo można było także uzyskać za odpowiednią wysługę 25 lat w służbie polowej lub 18 lub 20 odbytych kampanii pływania w marynarce. W 1828 odebrano możliwość przyznawania tego orderu oficerom służby tyłowej, a w 1855 car Aleksander II całkiem zniósł możliwość uzyskania orderu św. Jerzego za wysługę lat (funkcję tę zaczął spełniać order św. Włodzimierza IV klasy). Od 1816 na orderach za wysługę lat widniał napis na poziomych ramionach krzyża: "25 let" (25 летъ) lub "18" lub "20 kamp." (18 камп.).

Order miał formę krzyża maltańskiego (z rozszerzającymi się ramionami), w kolorze białym i złotą obwódką na brzegach. Na złączeniu ramion krzyża okrągły medalion z wizerunkiem św. Jerzego na koniu porażającego smoka. Na rewersie krzyża na medalionie monogram św. Jerzego. Od 1845 ordery nadawane nie-chrześcijanom, zamiast wyobrażenia św. Jerzego miały czarnego orła carskiego.

Gwiazda Orderu św. Jerzego

Gwiazda orderu była czwororamienna, ze stylizowanymi promieniami rozchodzącymi się w kształt kwadratu od środkowego medalionu. Noszona była na szarfie po lewej stronie piersi ponad gwiazdami wszystkich orderów z wyjątkiem orderu św. Andrzeja. Na środkowym złotym medalionie monogram św. Jerzego, otoczony czarną obwódką z dewizą: "Za służbę i odwagę" (За службу и храбрость). Według statutu, order św. Jerzego należało zawsze nosić na sobie.

Swojego rodzaju uzupełnieniem orderu było 5 krzyży, ustanowionych za udział w kampaniach bojowych dla oficerów, którzy nie zasłużyli jeszcze na nadanie orderu św. Jerzego lub św. Włodzimierza. Krzyż taki zaliczano jako 3 lata wysługi do nadania orderu św. Jerzego za wysługę, a nadawany później order św. Jerzego nadawano bez napisu oznaczającego wysługę. Były to: Krzyż za Oczakow (za zdobycie Oczakowa w 1788 roku), krzyż za Izmaił (za zdobycie Izmaiłu 11 grudnia 1790) i Krzyż za Pragę (za zdobycie Pragi podczas tłumienia powstania kościuszkowskiego w 1794), krzyż za Iławę Pruską (1807) i krzyż za Bazarjik (22 maja 1810).

Krzyż za Izmaił

Krzyż za Oczakow

Krzyż za Pragę

Krzyż za Iławę Pruską

Krzyż za Bazarjik

Nad orderem czuwała kapituła rosyjskich carskich orderów, której wielkim mistrzem był car. O nadaniu orderu I i II klasy decydował jedynie car, natomiast klasy II i III nadawała rada (Duma) złożona z kawalerów orderu. Do odznaczenia przedstawiał bezpośredni przełożony oficera, w ciągu 4 tygodni od wydarzenia zasługującego na odznaczenie.

Order dawał liczne przywileje w służbie i na dworze carskim. Najstarszym kawalerom orderu przysługiwała roczna pensja.

Pierwszym oficerem nagrodzonym orderem był podpułkownik 1. pułku grenadierów F. I. Fabricjan, który odznaczył się przy zdobyciu Gałacza 8 grudnia 1769.

[edytuj] Obecnie

Według statutu, Orderem św. Jerzego odznaczani są starsi i wyżsi oficerowie za przeprowadzenie operacji wojskowych w obronie Ojczyzny przed zewnętrznym wrogiem, zakończonych pełnym rozgromieniem wroga, będących wzorem sztuki wojennej, których czyny służą przykładem dzielności i odwagi dla wszystkich pokoleń obrońców Ojczyzny.

Poszczególne klasy Orderu nadaje się w kolejności, od niższej klasy do wyższej.