Oskar Schindler
Z Wikipedii
Oskar Schindler (ur. 28 kwietnia 1908, zm. 9 października 1974) - niemiecki przemysłowiec, który zasłynął uratowaniem swoich żydowskich pracowników przed zagładą w obozach koncentracyjnych. Jego żoną była Emilie Pelzl.
Schindler urodził się w Zwittau w Austro-Węgrzech, obecnie Svitavy w Czechach, w zamożnej rodzinie kupieckiej. Rodzina poniosła duże straty w czasie kryzysu ekonomicznego w latach 30., zaś Schindler przystąpił do partii nazistowskiej. Po inwazji niemieckiej na Polskę był jednym z wielu przedsiębiorców, którzy szukali zysków na nowych terytoriach. Schindler przejął za niewielkie pieniądze fabrykę w krakowskiej dzielnicy Podgórze, którą przemianował na Deutsche Emailwaren-Fabrik (Niemiecka Fabryka Wyrobów Emaliowanych), produkując początkowo naczynia emaliowane, a potem amunicję. Do pracy pozyskał około 1300 żydowskich robotników, którzy wykonywali tam niewolniczą pracę. Początkowo ochrona robotników była prawdopodobnie motywowana chęcią pomnożenia zysków, ale potem Schindler zapoczątkował aktywną opiekę nad pracownikami, utrzymując np., że wykwalifikowani robotnicy są niezbędni dla pracy fabryki, zaś próba zaszkodzenia im spowoduje wniesienie przez niego żądania o odszkodowanie od niemieckiego rządu.
Punktem zwrotnym był początek likwidacji krakowskiego getta w 1942 roku, która wstrząsnęła Schindlerem. Niemieccy żołnierze przetransportowali Żydów do obozu koncentracyjnego w Płaszowie, zabijając wielu tych, którzy usiłowali się ukryć w swoich domach. Wykorzystując swoje umiejętności negocjacyjne i dając łapówki, postanowił ocalić swoich pracowników, których zwano Schindlerjuden (Żydzi Schindlera). Z komendantem obozu Amonem Göthem zawarł umowę o przeniesieniu 900 Żydów do przylegającego do fabryki podobozu, gdzie byliby mniej narażeni na szykany i rabunek ze strony strażników obozu głównego. Gdy pod koniec wojny Armia Czerwona zbliżała się do Krakowa, niemieckie obozy zostały zlikwidowane, a ich więźniowie w większości zgładzeni. Schindlerowi udało się w październiku 1944 roku przenieść 1200 "pracowników" do fabryki w Brunnlitz (dzisiaj Brnenec w Czechach), a gdy transport został po drodze skierowany do obozu w Auschwitz-Birkenau, zdołał ich stamtąd wydostać. Brunnlitz zostało wyzwolone w maju 1945 roku.
Pod koniec wojny Schindler wyemigrował do Argentyny, gdzie jednak zbankrutował i skąd w 1958 zdecydował się powrócić do Niemiec, prowadząc kolejno szereg nieudanych przedsięwzięć. W tym okresie jeździł też do Izraela, gdzie spotykał się ze swoimi dawnymi podopiecznymi i gdzie Instytut Yad Vashem uhonorował go medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata".
Zmarł w Hildesheim, wskutek niewydolności wątroby. Zgodnie ze swoim życzeniem został pochowany na katolickim cmentarzu na Górze Syjon w Jerozolimie - przed pochówkiem trumnę z ciałem poniesiono ulicami Jerozolimy.
Jego grób jest od wielu lat miejscem pielgrzymek uratowanych przez niego Żydów i ich rodzin - w Izraelu, Europie i Stanach Zjednoczonych żyje ok. 6000 uratowanych i ich potomków.
Historię Schindlera opisał w swojej powieści "Schindler's List" (Lista Schindlera) australijski powieściopisarz Thomas Keneally, zaś Steven Spielberg wyreżyserował na jej podstawie film "Schindler's List" (Lista Schindlera), nakręcony w dużej mierze w Polsce, na miejscu zdarzeń, z udziałem polskich aktorów i licznych statystów. Najlepszy jednak obraz tej postaci oddaje Erika Rosenberg, spadkobierczyni Emilii Schindler, w dwóch biografiach opracowanych na podstawie dokumentów i listów znalezionych w Hildesheim: "Ja, Oskar Schindler" oraz "Ja, Emillia Schindler".
