Pęcherz moczowy
Z Wikipedii
| Pęcherz moczowy | |
 Układ moczowy |
|
 Pęcherz moczowy |
|
| Łacina | Vesica urinaria |
| Tętnice | tętnica pęcherzowa dolna tętnica pęcherzowa górna tętnica pępkowa tętnica pochwowa |
| Żyły | żyły splotu pęcherzowego |
| Nerwy | nerwy splotu pęcherzowego |
| Układ limfatyczny | węzły chłonne ścienne: biodrowe zewnętrzne i wewnętrzne |
Pęcherz moczowy (vesica urinaria) jest zbiornikiem moczu. Mocz spływa do pęcherza stale, odpływa zaś z niego okresowo przez cewkę moczową. Pojemność pęcherza moczowego wynosi około 250-500 ml, ale może on jednak rozciągnąć się do objętości 1000-1500 ml. W ciężkich chorobach, np. w durze brzusznym, przy zatrzymaniu moczu pojemność pęcherza może osiągnąć 3-4 litry.
Pęcherz opróżniony leży poza spojeniem łonowym, wypełniony wystaje ponad spojenie. Kształt pęcherza zależny jest od stopnia wypełnienia. Pęcherz opróżniony jest spłaszczony w kierunku przednio - tylnym, wypełniony przybiera postać kulistą. Część skierowana ku górze i ku przodowi nosi nazwę szczytu pęcherza (apex vesicae), ku dołowi i tyłowi zwrócone jest dno pęcherza (fundus vesicae). Między szczytem a dnem znajduje się trzon pęcherza (corpus vesicae). Gdy pęcherz jest spłaszczony, wyróżniamy na nim ścianę przednią i ścianę tylną.
Dno pęcherza ma kształt trójkąta i jest ograniczone trzema ujściami. Od tyłu leżą symetrycznie ujścia moczowodów (ostia ureterum), kąt przedni dna zajmuje ujście wewnętrzne cewki moczowej (ostium urethrae internum).
Spis treści |
[edytuj] Anatomia
Między pęcherzem moczowym a tylną powierzchnią spojenia łonowego znajduje się wypełniona tkanką łączną przestrzeń załonowa (spatium retropubicum). Od szczytu pęcherza ku górze po tylnej powierzchni ściany jamy brzusznej ciągnie się więzadło pępkowe pośrodkowe (ligamentum umbilicale medianum). Więzadło to jest pozostałością występującego w życiu płodowym moczownika (urachus). Po obydwu stronach więzadła pępkowego pośrodkowego przebiegają dwa więzadła pępkowe boczne, które są zarośniętymi tętnicami pępkowymi (aa. umbilicales). Tętnice pępkowe grają duża rolę w życiu płodowym, u człowieka dorosłego ulegają uwstecznieniu. Od góry pęcherz moczowy jest pokryty otrzewną, która w miarę wypełniania się pęcherza unosi się wraz z nim. Przy pęcherzu wypełnionym i wystającym ponad spojenie łonowe przednia jego ściana przylega bezpośrednio do przedniej ściany jamy brzusznej, co pozwala na nakłucie pęcherza od przodu bez naruszenia otrzewnej.
[edytuj] Różnice w budowie anatomicznej mężczyzny i kobiety
W związku z obecnością narządów rozrodczych usytuowanie pęcherza moczowego, wielkość, kształt oraz położenie cewki moczowej są inne u mężczyzn i kobiet.
- U mężczyzn otrzewna z pęcherza przechodzi ku tyłowi na przednią powierzchnię odbytnicy, wyścielając w tym miejscu zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe (excavatio rectovesicalis). Dno pęcherza spoczywa na gruczole krokowym (prostata). Nieco powyżej do tylno-dolnej powierzchni pęcherza moczowego przylegają pęcherzyki nasienne. Cewka moczowa ma długość 20 cm, przechodzi przez gruczoł krokowy, a następnie wzdłuż prącia, by zakończyć się ujściem zewnętrznym.
 Układ kobiecy |
 Układ męski |
- U kobiet otrzewna z górnej powierzchni pęcherza moczowego przechodzi na przednią powierzchnię macicy, przy czym powstaje zagłębienie pęcherzowo - maciczne (excavatio vesicouterina). Dno pęcherza spoczywa na trójkącie moczowo - płciowym, zatem pęcherz leży niżej niż u mężczyzn. Ku tyłowi od pęcherza znajduje się macica i górny odcinek pochwy. Cewka moczowa ma 3 do 4 cm.
[edytuj] Budowa ścian pęcherza
Grubość ściany pęcherza zależy od jego wypełnienia. Pusty pęcherz ma ścianę grubości około 10 mm, wypełniony - do 2 mm. Ściana pęcherza moczowego zbudowana jest z trzech warstw:
- błony śluzowej wraz z tkanką podśluzową
- błony mięśniowej
- błony zewnętrznej
[edytuj] Błona śluzowa
W pustym pęcherzu błona śluzowa tworzy fałdy, nie ma ich tylko w trójkącie pęcherza (trigonum vesicae), leżącym między ujściami moczowodów (ostia ureterum) a ujściem cewki moczowej (ostium urethrae internum). Fałdy te wygładzają się w miarę wypełniania się pęcherza. Błonę śluzową pokrywa nabłonek wielorzędowy przejściowy.
Ponieważ moczowody przebijają ścianę pęcherza ukośnie, powstają przy ich ujściach fałdy błony śluzowej, odgrywające rolę zastawek. Im bardziej pęcherz jest wypełniony, tym silniej fałdy zamykają ujścia moczowodów. Pomiędzy błoną śluzowa a mięśniową znajduje się tkanka podśluzowa, jak wspomniano, nie ma jej jedynie w obrębie trójkąta pęcherzowego.
[edytuj] Błona mięśniowa
Błona mięśniowa pęcherza moczowego składa się z trzech powiązanych ze sobą warstw. Warstwa zewnętrzna i warstwa wewnętrzna mają przebieg podłużny, środkowa przebiega okrężnie. Warstwy mięśniowe są ściśle ze sobą powiązane, gdyż pęczki mięśniowe jednej warstwy przechodzą w drugą. W miejscu ujścia wewnętrznego cewki moczowej warstwa mięśniowa środkowa jest zgrubiała i tworzy zamykający ujście zwieracz pęcherza (m. sphincter vesicae).
[edytuj] Błona zewnętrzna
Błona zewnętrzna pęcherza (tunica adventitia) przechodzi bezpośrednio na otaczające tkanki. Na górnej i tylnej powierzchni pęcherza przylega ona do otrzewnej.
[edytuj] Unaczynienie
[edytuj] Tętnice
Pęcherz unaczyniają tętnice pęcherzowe.
- Tętnica pęcherzowa górna odchodzi od tętnicy biodrowej wewnętrznej (łac. a. iliaca interna) za pośrednictwem tętnicy pępkowej
- Tętnica pęcherzowa dolna odchodzi bezpośrednio od tętnicy biodrowej wewnętrznej
[edytuj] Żyły
Żyły pęcherza tworzą sploty, z których krew odpływa do żyły biodrowej wewnętrznej
[edytuj] Unerwienie
Nerwy pęcherza moczowego składają się z włókien współczulnych i przywspółczulnych i pochodzą ze splotu podbrzusznego górnego i dolnego (plexus hypogastricus)
[edytuj] Choroby pęcherza moczowego
- Rak pęcherza moczowego
- Zapalenie pęcherza moczowego
- Białkomocz
- Hematuria
- Wysiłkowe nietrzymanie moczu
- Uchyłki i złogi
- Pęcherz moczowy o upośledzonej kurczliwości
- Pęcherz neurogenny
- Przetoki moczowe
- Niestabilność wypieracza moczu
- Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego
[edytuj] Zobacz też
- Układ moczowo-płciowy
- nerki
- moczowody
- cewka moczowa
- mocz
- prącie
- pochwa
- błona śluzowa
- pęcherzyki nasienne
- Zwieracze układu moczowego
[edytuj] Źródła
[edytuj] Bibliografia
- L. Dzwonkowski, A. Michajlik, W. Ramotowski, W. Sylwanowicz : Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL
- Peter Abrahams, Atlas anatomii - Ciało człowieka: budowa i funkcjonowanie, Świat Książki
- Stanisław Konturek, Fizjologia człowieka, Akademia Medyczna Kraków
Przeczytaj też zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych na Wikipedii!
Wikiprojekt: Nauki medyczne • Portal: Nauki medyczne
