Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich
Z Wikipedii
| Nazwa chińska | |
| Hanyu Pinyin | Zhōngguó Tiānzhǔjiào Àiguó Huì |
| Wade-Giles | – |
| Spolszczenia | jw. |
| Znaki trad. | 中國天主教愛國會 |
| Znaki upr. | 中国天主教爱国会 |
Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich (PSKCh) – związek wyznaniowy powstały w 1958 r. w Chińskiej Republice Ludowej celem zastąpienia zdelegalizowanego Kościoła Katolickiego. Podlega pod Biuro Spraw Religijnych Chińskiej Republiki Ludowej. Zrzesza 5 mln chińskich świeckich, oraz duchownych, którzy formalnie nie uznają zwierzchnictwa Watykanu.
Z kanonu 2314 prawa kanonicznego z 1917 r. wynika, że PSKCh jest kościołem schizmatyckim, ale Watykan nigdy go za taki en masse nie uznał. W 1957 r. papież Pius XII dokonał jedynie ekskomuniki biskupów należących do stowarzyszenia i wyświęcających biskupów bez zgody Watykanu. Dlatego PSKCh bywa określane jako "oficjalny kościół w Chinach".
Od czasów pontyfikatu Jana Pawła II, Watykan zabiega o powrót PSKCh na łono kościoła. Po 2000 r. stowarzyszenie, które dotąd samo konsekrowało biskupów, zaczęło czekać z ich intronizacją na aprobatę z Watykanu. W ostatnich latach z cichym błogosławieństwem papieża wstąpiło na tron kilku biskupów ”patriotycznego” kościoła. Aprobata dla nich nie była oficjalnie ogłaszana, żeby nie dawać chińskim władzom pretekstu do oskarżeń o "ingerencję w wewnętrzne sprawy kraju" (patrz poniżej).
W maju 2005 r. Chiny zasadę tę jednak przerwały. Według watykanistów, normalizacja stosunków z PSKCh oraz nawiązanie oficjalnych stosunków dyplomatycznych z Chinami będą jednymi z ważniejszych celów pontyfikatu Benedykta XVI.
Obok stowarzyszenia działa również lojalny wobec papieża tzw. podziemny kościół katolicki w Chinach, którego liczbę wyznawców szacuje się na ok. 8 mln osób.
Spis treści |
[edytuj] PSKCh a chińskie władze
Komunistyczny rząd w Pekinie twierdzi, że miejscowi katolicy nie powinni być lojalni wobec obcego państwa, czyli Watykanu. Wpływ na pracę krajowego kościoła, który zgodnie z prawem kanonicznym powinien mieć papież, jest przez nie uznawany za "obcą ingerencję w w wewnętrzne sprawy Chin". PSKCh utworzono w 1957 r. po to, żeby tę lojalność przerwać i poddać społeczność katolicką skuteczniejszej kontroli. Przemawia za tym fakt, że w chińskiej tradycji politycznej nigdy nie istniał rozdział religii od państwa, a cesarz był zwierzchnikiem wszystkich religii, a także najwyższym kapłanem państwowego kultu Niebios. Z drugiej strony, katolicyzm, który zdobył wielu wyznawców w czasach kolonialnych, cieszył się w XX wieku niezależnością. Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 r. swobody przez kilka lat pozostawiono.
Po utworzeniu PSKCh władze dążyły do ograniczenia rozwoju społeczności katolickiej. Najgorsze czasy nastały dla niej w czasie rewolucji kulturalnej (1966-1976). Po 1978 r. jej sytuacja zaczęła się poprawiać, a w raz z odejściem od systemu totalitarnego, w Chinach mógł równolegle rozkwitnąć tzw. kościół podziemny, lojalny wobec Watykanu.
[edytuj] Nauczanie PSKCh
PSKCh formalnie nie uznaje wszelkich decyzji Watykanu podjętych od 1949 r. W ten sposób kwestionuje m.in. wszystkie kanonizacje i encykliki od 1949 r., dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny (1950), postanowienia II Soboru Watykańskiego (1962-1965), a także reformy liturgii (1969-1970). W rezultacie w latach 1976-1990 msze w Chinach odprawiano w rycie trydenckim, który w ostatniej dekadzie XX wieku zastąpiono liturgią nawiązującą do tej obowiązującej w całym Kościele.
W nauczaniu społecznym PSKCh nie może być sprzeczne z programem społecznym partii komunistycznej. Dlatego m.in. nie występuje przeciw aborcji czy nienaturalnej antykoncepcji. Duchowni są zmuszani do wyrażania poparcia dla decyzji władz.
[edytuj] PSKCh a Watykan
Watykan nigdy nie uznał PSKCh za schizmatycki, chociaż wywierano na niego taką presję [1]. Uznano, że chiński kościół pozostaje w komunii ze Stolicą Apostolską. Sakramenty udzielane przez duchownych tego kościoła są uznawane za ważne.
Według kanonu 2314 prawa kanonicznego z 1917 r., PSKCh jest schizmatyczne bo uzurpuje sobie prawo do własnej jurysdykcji. Co więcej otwarcie i aktywnie popiera komunizm, co podlega karze ekskomuniki od 1938 r. Dlatego papież Piux XII musiał ekskomunikować biskupów, którzy przystąpili do PSKCh w 1957 r., podważając dogmat o prymacie papieskim przyjęty na Pierwszym Soborze Watykańskim w 1870 r.
Wiele osób, które należą do PSKCh, w rzeczywistości jest lojalna wobec Stolicy Apostolskiej. Uważa się, że większość duchownych PSKCH, nawet 70 proc., w sekrecie pojednała się ze stolicą apostolską i działa w kościele podziemnym. Jednym z celów Watykanu, jest połączenie obu nurtów chińskiego kościoła.
[edytuj] Kwestia Tajwanu i nuncjatury apostolskiej
Chińska nuncjatura apostolska mieści się obecnie w Tajpej na Tajwanie, gdzie w 1949 r. przeniósł się rząd Republiki Chińskiej, po tym, jak władzę w Chinach objęli komuniści. Nuncjusz początkowo pozostał w Chinach, żeby próbować nawiązać stosunki z nowym rządem, został jednak wydalony. Ze względu na gotowość negocjacji z komunistami, nacjonalistyczny rząd na Tajwanie nie zgodził się przyjąć nuncjusza, ale jego następcom umożliwiono pracę na Tajwanie, gdzie obecnie mieszka 300 tys. katolików. Przedstawicielstwo formalnie nosi nazwę "Nuncjatury w Chinach". W ten sposób Watykan, jako ostatnie państwo w Europie uznaje niepodległość Tajwanu. Niemniej, od kiedy ONZ uznaje rząd w Pekinie za jedynego reprezentanta Chin, Watykan nie obsadza już najwyższego urzędu w placówce, lecz jedynie stanowisko chargé d'affaires. Obecnie obejmuje je prałat Ambrose Madtha.
Watykan dąży obecnie do przeniesienia nuncjatury do Pekinu. Władze ChRL uzależniają to jednak, od zerwania stosunków z Tajwanem i zamknięcia placówki w Tajpej, na co nie chce się zgodzić Watykan. W przypadku wielu krajów, jak np. USA, takie przenosiny odbyły się bowiem równolegle, bez wymogu uprzedniej likwidacji ambasady na Tajwanie.
Ponieważ Kościół Katolicki oficjalnie w Chinach nie istnieje, otwarcie nuncjatury w Pekinie Watykan uzależnia zagwarantowania przez chińskie władze "wolności wyznania". W praktyce oznacza to, że Watykan oczekuje na zniesienie – przynajmniej częściowe - prawnych ograniczeń w stosunkach między chińskimi katolikami, a Stolicą Apostolską.
Watykaniści uważają jednak, że sprawa lokalizacji nuncjatury nie jest najważniejsza w normalizacji stosunków. Za życia Jana Pawła II Pekin się od niej powstrzymywał, bo przeszkadzała mu aura papieża, który doprowadził do upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej. Niemniej, po śmierci Jana Pawła w 2005 r. kościoły w Chinach odprawiły nabożeństwa żałobne.
[edytuj] Kwestia działalności misyjnej w epoce kolonializmu
Chińskie władze wysuwały argument, że kościół powinien przeprosić za nadużycia misjonarzy i kleru w Chinach w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku. Według obowiązującej w ChRL wersji historii, Chiny były wówczas "półkolonią", a chrystianizacja chińskiego społeczeństwa była wymuszana siłą lub poprzez zachęty ekonomiczne. W tym świetle skrytykowano kanonizację 120 męczenników w Chinach z 2000 r. Według Pekinu wielu z nich z cudzoziemcy, kórzy przed śmiercią popełnili przestępstwa wobec narodu chińskiego. Chińskie władze oskarżyły wówczas Watykan o unilateralizm.
[edytuj] Benedykt XVI i PSKCh
Watykan, poprzez swą dyplomację, stara się uzyskać wpływ pracę oficjalnego chińskiego kościoła. Z woli obecnego papieża zaordynowani zostali Biskup koadiutor Hengsui Peter Feng Xinmao (w 2004 r.), biskup pomocniczy Szanghaju Joseph Xing Wenzhi (28 czerwca 2005 r.), oraz biskup koadiutor Xi'anu Anthony Dang Ming (26 lipca 2005 r.). Ich intronizacja została poparta również przez władze w Pekinie, co miało przyspieszyć normalizację stosunków chińsko-watykańskich. Żeby nie drażnić Pekinu, w sprawie tych nominacji Watykan nie wydał żadnego oświadczenia, ani dokumentu.
W październiku 2005 r. Benedykt XVI zaprosił trzech biskupów PSKCh oraz jednego z kościoła podziemnego na Synod Biskupów jako pełnych członków, a nie jako "braterskich delegatów" (termin ten jest używany w odniesieniu do przedstawicieli kościołów niekatolickich). Niemniej, rząd w Pekinie nie wydał im pozwolenia na podróż, ponownie oskarżając Watykan o unilateralizm, tj. brak konsultacji.
