Pegmatyt

Z Wikipedii

Pegmatyt - skała magmowa (ogniowa), żyłowa (subwulkaniczna, hipabysalna). Powstaje w wyniku krystalizacji bogatej w składniki lotne magmy w szczelinach i pustkach skalnych.

[edytuj] Charakterystyka:

Składem i właściwościami fizyko-chemicznymi podobna do granitu, od którego różni się głównie wykształceniem i wielkością kryształów minerałów stanowiących jej główne składniki (kwarc, skalenie, miki).

W pegmatytach stwierdzono występowanie ponad 270 różnych minerałów. Między innymi występują: turmaliny, spodumen, columbit, granaty, fluoryt, apatyt, cyrkon, kasyteryt, korund, wolframit, topaz, .... . Może zawierać domieszkę związków żelaza (głównie hematytu), który często barwi skalenie w pegmatytach na kolor czerwony.

[edytuj] Występowanie:

Pegmatyty powstają najczęściej na głębokości do 7 km, w temperaturze nie przekraczającej 700 –800 stopni C i towarzyszą wielu intruzjom magmowym.

Miejsca występowania:

W Polsce występuje w Sudetach, w okolicach Strzegomia (Dolny Śląsk) oraz w Tatrach. Oprócz tego pojedyncze bloki i otoczaki (materiał polodowcowy) można znaleźć praktycznie wszędzie na terenie naszego kraju, dokąd siegał lodowiec.

Na świecie największe wystąpienia to Finlandia, zachodnia część USA.Brazylia – Minas Gerais, Rosja – Ural, Płw. Kolski, Madagaskar. Znane są pegmatyty o kryształach kilkumetrowej wielkości (np. ważący 5 ton kryształ berylu z USA lub kryształ skalenia o objętości kilkunastu tysięcy metrów sześciennych z Finlandii).

[edytuj] Zastosowanie:

Wykorzystuje się go w gospodarce jako kamień budowlany i drogowy, elementy dekoracyjne i wykończeniowe dla budownictwa (płyty, okładziny itp). Ciekawy kamień kolekcjonerski, interesuje naukowców. Stanowi źródło wielu minerałów, kamieni szlachetnych i ozdobnych. Pegmatyty zawierające duże skalenie były w przeszłości eksploatowane na potrzeby przemysłu szklarskiego.