Pijawka lekarska
Z Wikipedii
| Pijawka lekarska | |||||||||||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||||||||||
| Systematyka | |||||||||||||||||||||||||||||
| Domena | eukarioty | ||||||||||||||||||||||||||||
| Królestwo | zwierzęta | ||||||||||||||||||||||||||||
| Typ | pierścienice | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gromada | siodełkowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podgromada | pijawki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rząd | Arhynchobdellida | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzina | pijawkowate | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzaj | Hirudo | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gatunek | pijawka lekarska | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
| Hirudo medicinalis | |||||||||||||||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Status ochronny | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
 Systematyka w Wikispecies |
|||||||||||||||||||||||||||||
.gif/240px-Horizontal_rule_line_(black-blue).gif){kind=small}
Pijawka lekarska (Hirudo medicinalis) - gatunek wodno-lądowych pijawek należących do rzędu Arhynchobdellida.
Spis treści |
[edytuj] Występowanie
Zasięg występowania obejmuje tereny od zachodniej i południowej Europy po góry Ural na wschodzie oraz - na południe - po kraje graniczące z północno-wschodnią częścią Morza Śródziemnego. Introdukowane w kilku regionach Ameryki Północnej. Występuje w płytkich zbiornikach wody słodkiej o mulistym dnie, porośniętych trzciną.
[edytuj] Charakterystyka
Ciało cylindryczne, spłaszczone grzbietobrzusznie, złożone z 33-34 segmentów. Wypukły grzbiet ma ubarwienie ciemnobrązowe do czarnego z sześcioma czerwonobrązowymi smugami, a płaska część brzuszna jest pokryta plamkami. Otwór gębowy zakończony okrągłą przyssawką. Długość ciała 10-15 cm, po najedzeniu zwiększa masę i objętość ciała do 5 razy.
Jaja w kokonach składa do wilgotnej gleby na brzegu zamieszkiwanego zbiornika.
Pijawka lekarska jest pasożytem żywiącym się krwią kręgowców. Może wessać 10–15 ml krwi magazynowanej następnie w 10 uchyłkach jelita. Atakuje głównie ssaki, czasem płazy lub gady. Może przeżyć bez pokarmu do dwóch lat. Jej ślina zawiera hirudynę zapobiegającą krzepnięciu krwi i specyficzną histaminę powodującą rozszerzanie naczyń krwionośnych. Przyssanie się i przecinanie skóry przez pijawkę jest bezbolesne, dzięki substancji chemicznej zawartej w ślinie znieczulającej przebicie się przez skórę ofiary. Później pojawia się swędzenie i obrzęk.
[edytuj] Znaczenie dla człowieka
Pijawki są wykorzystywane do pozyskiwania hirudyny - z jednego osobnika można uzyskać ok. 0,015 g tej substancji.
Używane od starożytności lub wcześniej do upuszczania krwi, w szczególności u osób chorych na nadciśnienie. W połowie XIX w. wykorzystywanie pijawek w celach leczniczych zostało przyhamowane rozwojem nowoczesnej medycyny i farmakologii. Obecnie w medycynie stosuje się leczenie pijawkami (hirudoterapia) hodowanymi w sterylnych warunkach.[1][2]
Stosowanie pijawek pochodzących z naturalnych źródeł obarczone jest ryzykiem ze względu na możliwość przenoszenia chorób i pasożytów.
[edytuj] Ochrona
Pijawki lekarskie zostały wytępione w wielu regionach na skutek przełowienia (masowe wykorzystywanie w hirudoterapii), degradacji siedlisk i malejącej liczby żywicieli.
Obecnie w Polsce jest objęta ochroną gatunkową. W Czerwonej Księdze IUCN wpisana w kategorii LR/nt.[3] Objęta konwencją waszyngtońską CITES.[4]
Przypisy
[edytuj] Bibliografia
- Czesław Jura Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. PWN, Warszawa 2004
- Silverstein, K. 2002. "Hirudo medicinalis" (On-line), Animal Diversity Web. (en)
- Szczegółowy opis pijawki lekarskiej w serwisie jezioro.com
