Piotr Artomiusz

Z Wikipedii

Piotr Artomiusz (Artomius), właściwie Krzesichleb - (ur. 26 lipca 1552 w Grodzisku Wielkopolskim - zm. 2 sierpnia 1609) - toruński kaznodzieja luterański, pisarz religijny.

Urodził się w Grodzisku Wielkopolskim w rodzinie mieszczańskiej. Zgodnie z renesansowym zwyczajem przybrał sobie nazwisko na modłę antyczną. Dzięki wsparciu Ostrorogów odbył studia w Wittenberdze, będącej wówczas głównym centrum szerzenia reformacji. Po powrocie do Polski rozpoczął działalność jako kaznodzieja luterański. W 1586 został powołany na kaznodzieję w toruńskim kościele Najświętszej Maryi Panny i aż do śmierci był związany z tym miastem. Miał umiarkowane poglądy teologiczne, był zwolennikiem ugody sandomierskiej z 1570, był podejrzewany o sprzyjanie kalwinizmowi.

Artomiusz był znanym pisarzem religijnym posługującym się polszczyzną renesansową oraz pedagogiem związanym z gimnazjum akademickim. Pisał liczne panegiryki, kazania, utwory religijne, pieśni kościelne. Najważniejszym jego dziełem był kancjonał w języku polskim wydany w 1587, zatytułowany Cantional albo Pieśni Duchowne z Pisma Ś. ku czci a chwale P. Bogu sporządzone. Do XVIII w doczekał się kilkanaście dalszych wydań i przeróbek. Kancjonały Artomiusza odegrały znaczą rolę w dziejach ewangelickiego piśmiennictwa religijnego i muzyki staropolskiej. W ramach prac nad podręcznikami dla toruńskiego gimnazjum wydał w 1591 słownik i podręcznik polsko-łacińsko-niemiecki zatytułowany Nomenclator selectissimas rerum appelationes tribus linguis Latina, Germanica, Polonica in usum scholarum Borussiacarum et Polonorum.

[edytuj] Bibliografia

• Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t.1, Gdańsk 1992, s. 43-44.