Pirania
Z Wikipedii
| Pirania | |
 Pygocentrus piraya |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | promieniopłetwe |
| Rząd | kąsaczokształtne |
| Rodzina | kąsaczowate |
| Rodzaj | Serrasalmus Pygocentrus Pristobrycon Pygopristis |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Pirania – nazwa kilku rodzajów ryb kąsaczowatych Characidae obejmująca kilkanaście gatunków o długości od jednego do 35 cm. W większości drapieżne, słodkowodne ryby, zamieszkujące wody Ameryki Południowej, głównie dorzecza największej rzeki tego kontynentu - Amazonki. Stanowiska niektórych gatunków znane są również z obszarów zlewiska Orinoko i La Plata.
Spis treści |
[edytuj] Cechy charakterystyczne
- wysokie, silnie bocznie spłaszczone ciało
- duża głowa o tępo ściętym pysku
- zęby trójkątne na obu szczękach ostre, osadzone przeciwlegle
- grube wargi, spod których widać tylko szczyty zębów
[edytuj] Zachowanie
Na temat krwiożerczości piranii krąży wiele fantastycznych opowieści. Szczególnie w powieściach przygodowo-podróżniczych autorzy opisują pożeranie dużych zwierząt lub ludzi w ciągu kilku minut, z dokładnym "oczyszczeniem" szkieletu z części miękkich. Prawie wszystkie te opisy są jednak mocno przesadzone. Cztery gatunki zostały opisane jako niebezpieczne. Większość piranii odżywia się głównie chorymi rybami oraz padliną, spełniając w biocenozach Amazonki, Orinoko oraz La Platy funkcję "sanitariuszy". Niektóre gatunki odżywiają się natomiast pokarmem roślinnym, w sytuacji braku pokarmu oraz dużego zagęszczenia populacji mogą jednak atakować stadami większe ryby lub małe i duże kręgowce. Bardzo często też wyjadają rybakom ryby z sieci. W niektórych krajach Ameryki Południowej istnieje tzw. problem piranii, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi pracujących na rzece. W Brazylii wprowadza się specjalne strefy ochronne, w celu zabezpieczenia zażywających kąpieli osób przed atakami piranii. Należy jednak pamiętać, że dotychczas nie odnotowano żadnego potwierdzonego przypadku zgonu z powodu ataku tych ryb. Piranie, podobnie jak rekiny, reagują na krew znajdującą się w wodzie, nawet w bardzo dużym rozcieńczeniu. Drażniąco działają również sygnały dźwiękowe (np. ruchy pływaka) i wzrokowe (np. jaskrawe barwy). Rany zadawane przez piranie są bardzo głębokie i bolesne oraz silnie krwawią. Krajowcy twierdzą, że odstraszająco na piranie działają wyciągi i maści z niektórych gatunków roślin tropikalnych, którymi kąpiący się nacierają ciało, ale prawdopodobnie po prostu ataki piranii na duże zwierzęta i ludzi są statystycznie bardzo rzadkie.
[edytuj] Hodowla w akwarium
Niektóre gatunki piranii są interesującym obiektem hodowli i obserwacji w akwarium. Ponieważ piranie prowadzą stadny tryb życia, w akwarium należy pielęgnować grupę co najmniej kilkunastu osobników. Naturalnie ze względu na swoją wielkość wymagają one odpowiednio dużych zbiorników – o pojemności ponad 300 l. Bardzo efektownie prezentują się piranie w dużych basenach o objętości kilku tysięcy litrów, w ogrodach zoologicznych lub w prywatnych kolekcjach. Utrzymywanie tak dużych akwariów w warunkach hodowli amatorskiej może być kłopotliwe. Zwierzęta te można podziwiać w wielu ośrodkach naukowo-dydaktycznych zarówno w kraju (np. Morskim Instytucie Rybackim w Gdyni, Ogrodzie Zoologicznym we Wrocławiu) jak i za granicą (w Erfurcie, Hanowerze – Niemcy, Amsterdamie – Holandia). Ciekawostką dla zwiedzających jest fakt, że bardzo często w akwariach z dużymi, trzydziestocentymetrowymi piraniami żyją małe, lśniące neony Innesa (Paracheirodon innesi), nie atakowane przez drapieżniki.
[edytuj] Hodowla piranii
Uwagi na temat hodowli i rozmnażania: odczyn wody pH – 7,5 do ?, twardość do 20°n (przy tarle jednak woda miękka – od 6°n). Woda powinna być czysta, dobrze przewietrzana, bez zawiesin. Optymalna temperatura 26°C. Karmienie nie sprawia trudności. Ryby jedzą wszystkie rodzaje mięsa, owady wodne i ich larwy, małe ryby oraz filety rybne. Samica składa 500-1000 ziaren ikry o średnicy ok. 4 mm. Jaja przyklejają się do ziarenek piasku. Niektóre gatunki odbywają tarło pod powierzchnią wody, wśród pływających roślin. Larwy wylęgają się po dwóch dniach, a po następnych ośmiu-dziewięciu rozpoczynają samodzielne żerowanie. Najlepszym pokarmem w pierwszych dniach życia są świeżo wylęgnięte larwy solowca (Artemia salina). Po 10 dniach narybek zjada już oczliki (Cyclops), później rozwielitki (Daphnia). Od trzeciego miesiąca życia narybek należy karmić larwami ochotek (Chironomidae). Niektórzy uważają, iż powinny być one żywe.
Mimo niepozornego wyglądu i ospałych na pozór ruchów, piranie mogą być niebezpiecznymi mieszkańcami domowego akwarium.
Do pielęgnacji piranii wystarcza 250-litrowe akwarium, zdaniem niektórych hodowców winno ono jednak mieć co najmniej pojemność 500 litrów. Do rozmnażania potrzebne jest akwarium o pojemności 1000 litrów wody. Dla uniknięcia wzajemnego poranienia się nie należy karmić piranii żywymi rybami, zaś ilość podawanych kawałków winna być większa niż liczba pielęgnowanych ryb. Pokarm niezjedzony należy usuwać. Egzamin zdaje podawanie dużego kawałka mięsa (np. 200 g) na żelaznym haku. Ułatwia to wyjęcie reszty mięsa niezjedzonego. Woda o twardości ogólnej od 8 do 10°n i pH 5 do 6; przy temperaturze 24°C. Pokarm: serce i mięso cielęce, z zamrażalnika, co dwa dni i pokarm roślinny, inaczej dobiorą się do liści roślin w akwarium. Ryby transportować należy głodne. Najlepiej trzy dni przed transportem ich nie karmić. Nakarmione, podczas przewozu, na skutek szoku, wydalają cały pokarm, zanieczyszczając wodę, co może doprowadzić do zużycia tlenu w wodzie i śnięcia ryb. Piranie w szoku wydalają nie tylko zawartość żołądka, ale także powietrze z pęcherza pławnego, który u tej ryby jest połączony z przewodem pokarmowym. Powoduje to, że leżą jak martwe na dnie akwarium lub naczynia transportowego. Po wpuszczeniu do akwarium takie odrętwienie trwa czasem do 20 minut. Wydaje się to być zachowaniem obronnym (udawanie nieżywej). Ryby ożywają stopniowo, podpływając raz, drugi i następny do powierzchni wody i uzupełniają powietrzem pęcherz pławny. Cała ta sytuacja może trwać nawet do trzech godzin, po upływie których ryby pływają już normalnie. Piranie można także transportować po ich odurzeniu środkiem MS 222.
