Pistolet maszynowy PPSz

Z Wikipedii

Pistolet Pulemiot Szpagina (PPSz)
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Rodzaj	pistolet maszynowy
Historia
Prototypy	1941
Produkcja seryjna	1941 - 1948
Wyprodukowano	> 5 500 000 egz.
Dane techniczne
Kaliber	7,62 mm
Nabój	7,62 x 25 mm TT
Magazynek	bębenkowy - 71 szt. łukowy - 35 szt.
Wymiary
Długość	828 mm
Długość lufy	243 mm
Długość linii celowniczej	365 mm
Masa
broni	3,50 kg (bez magazynka) 4,15 kg (z magazynkiem łukowym) 5,40 kg (z magazynkiem bębnowym)
Inne
Prędkość pocz. pocisku	550 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	800 - 1000 strz/min
Szybkostrzelność praktyczna	30 - 100 strz/min
Zasięg max.	200 m

PPSz wz. 1941, PPSz-41 (ros. ППШ-41 - Пистолет - Пулемёт Шпагина обр. 1941 г. - Pistolet-Puliemiot Szpagina), potocznie nazywany: pepeszą lub pepeszką - radziecki pistolet maszynowy kaliber 7,62 x25mm, skonstruowany przez Georgija Szpagina i wprowadzony na uzbrojenie Armii Czerwonej w 1941 roku. Podstawowa broń tej kategorii na uzbrojeniu Armii Czerwonej podczas II wojny światowej, używany także w licznych krajach świata.

[edytuj] Rozwój

Pistolet maszynowy PPSz został opracowany przez Georgija Szpagina na konkurs na nową broń tej klasy w celu zastąpienia zbyt skomplikowanego w produkcji pistoletu maszynowego PPD-40 Diegtariewa. Oprócz PPSz do konkursu stanął ulepszony PPD-40 i pistolet maszynowy konstrukcji Szpitalnego. Próby toczyły się w drugiej połowie 1940 roku i zakończyły zwycięstwem pistoletu PPSz, który najlepiej przeszedł próby niezawodności. 21 grudnia 1940 został przyjęty na uzbrojenie Armii Czerwonej pod nazwą pistolet-pulemiot Szpagina obrazca 1941 goda - "pistolet maszynowy Szpagina wzór 1941", w skrócie PPSz-41. Popularna nazwa "pepesza" pochodzi od rosyjskich nazw liter inicjału nazwy broni.

Konstrukcja PPSz opierała się na pistolecie maszynowym PPD-40, do którego był bardzo podobny z wyglądu (PPD z kolei był wzorowany na fińskim Suomi). W porównaniu z PPD, konstrukcja PPSz była maksymalnie uproszczona, a przede wszystkim znacznie prostsza w produkcji dzięki zastąpieniu skomplikowanych metod obróbki tłoczeniem i zgrzewaniem. Nowo powstała broń była zarazem wysoce niezawodna i odporna na trudne warunki użytkowania.

Konstrukcja pistoletu nie podlegała znaczącym zmianom podczas produkcji, wprowadzano jedynie drobne ulepszenia szczegółów oraz zmiany mające na celu dalsze uproszczenie produkcji. Uproszczeniom podlegały m.in. przyrządy celownicze. Początkowo pistolet był produkowany jedynie z charakterystycznym wymiennym magazynkiem bębnowym o dużej pojemności 71 nabojów, lecz jego spora masa, skomplikowana budowa i ładowanie spowodowały wprowadzenie już od 12 lutego 1942 do produkcji alternatywnych magazynków łukowych o pojemności 35 nabojów. W styczniu 1944 zaprzestano w ogóle produkcji magazynków bębnowych. W 1942 powstawały najbardziej uproszczone serie pistoletów, pozbawione przełącznika rodzaju ognia i strzelające jedynie ogniem seryjnym.

Pierwsza partia PPSz została wyprodukowana w fabryce w Zagorsku w czerwcu 1941, tuż przed atakiem Niemiec na ZSRR. Na skutek postępów armii niemieckiej, zakład ewakuowano na wschód do Wiatskich Polan w obwodzie kirowskim. Zakład ten pozostał głównym wytwórcą "pepesz", a ponadto ich produkcję uruchomiono w wielu innych fabrykach. Największą ilość wypuściły fabryki moskiewskie - ok. 3,5 miliona sztuk podczas wojny. W 1941 wyprodukowano 92 766 pistoletów PPSz, a w 1942 roku już 1 499 269 sztuk. Do końca wojny wyprodukowano ich ponad 5,5 miliona.

Wiele pistoletów PPSz podczas działań wojnennych wpadło w ręce żołnierzy niemieckich, którzy chętnie używali ich w walce. Ciekawostką jest, że w końcowym okresie wojny w Niemczech część z nich przystosowano do strzelania amunicją 9 mm Parabellum.

[edytuj] Wersje pochodne

W 1942 roku Szpagin skonstruował jeszcze bardziej uproszczony wariant pistoletu maszynowego, PPSz-42, o mniejszej masie i składanej metalowej kolbie. Przeznaczony był na nowy konkurs na pistolet maszynowy o mniejszych gabarytach dla załóg wozów bojowych, zwiadowców i innych wyspecjalizowanych formacji. Nowa broń jednakże nie dorównywała PPSz-41 niezawodnością i w konkursie zwyciężył jeszcze prostszy w konstrukcji pistolet maszynowy Sudajewa PPS-42. Zaczął on uzupełniać "pepeszę" w wyspecjalizowanych zastosowaniach, natomiast PPSz-41 był nadal produkowany dla piechoty.

W 1944 Szpagin opracował karabinek automatyczny na nabój pośredni wz.43 kal. 7,62 x 43 mm, oparty o konstrukcję PPSz, lecz nie była to broń udana z powodu zastosowania zbyt silniej amunicji jak na konstrukcję broni. W 1945 Szpagin skonstruował wersję rozwojową pistoletu maszynowego PPSz-45, całkowicie metalową i ulepszoną, lecz nie weszła ona do produkcji, a standardową bronią piechoty Armii Radzieckiej stał się karabinek AK.

Po wojnie PPSz był produkowany także w ChRL (oznaczony jako Type 50), Jugosławii (M-49), KRL-D (Model 49), Iranie (Model 22), na Węgrzech (48M). W Wietnamie powstał wzorowany na pepeszy pistolet maszynowy K50.

[edytuj] Opis techniczny

Pistolet maszynowy PPSz-41 działał na zasadzie odrzutu zamka swobodnego. Zasilanie w naboje bębnowego magazynka o pojemności 71 nabojów lub pudełkowego łukowego magazynka o pojemności 35 nabojów, podczepianego od dołu broni. W górnej części pokrywy komory zamkowej znajdowało się okno wyrzutnika łusek. Do zabezpieczenia pistoletu przy zamku napiętym lub zwolnionym służył bezpiecznik suwakowy w rączce zamka, wsuwany w wycięcia w tylnej i przedniej części komory zamkowej. Broń miała łoże i kolbę drewniane, szyjka kolby była wyprofilowana w chwyt pistoletowy. Mechanizm spustowy wyposażony był w przełącznik rodzaju ognia (ogień pojedynczy / ciągły), umieszczony przed spustem w kabłąku spustowym. Lufa była osłonięta perforowaną osłoną blaszaną na całej długości, z podłużnymi otworami wentylacyjnymi, przechodzącą u góry w pokrywę komory zamkowej. U wylotu lufy osłona tworzyła urządzenie wylotowe, będące hamulcem wylotowym i osłabiaczem podrzutu.

Przyrządy celownicze: regulowany: celownik krzywkowy z nastawami od 50 do 500 m co 50 m (wczesne serie) lub celownik przerzutowy o nastawach 100 i 200 m (od 1942 roku). Muszka stała, w osłonie, przy końcu osłony lufy.