Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa
Z Wikipedii
Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa, PLAN, tajna organizacja niepodległościowa utworzona 15 października 1939 przez młodych studentów środowiska czasopisma "Orka na Ugorze", do których na przełomie listopada i grudnia 1939 przyłączyła się grupa KIMB - (Krąg Instruktorów im. Mieczysława Bema), na którego czele stał hm. Juliusz Dąbrowski ps. "Bem", oraz młodzież harcerska związana przed wojną z 23 Warszawską Drużyną Harcerzy im. Bolesława Chrobrego "Pomarańczarnia". W tej grupie do PLAN-u wszedł m.in. phm. Tadeusz Zawadzki ps. "Zośka".
Po ostatecznym skrystalizowaniu się struktury organizacyjnej PLAN-u, na którego czele stanął Komendant - Jerzy Drewnowski "Stanisław" i szef Sztabu - początkowo Gustaw Herling-Grudziński, a po nim kpt. Zbigniew Rawicz-Twaróg "Jacek", w Sztabie PLAN-u utworzono dwa wydziały o charakterze wyraźnie militarnym: Wydział Wojskowy i Wydział Bojowy. Zadaniem Wydziału Wojskowego, którym kierował oficer 32. dal. por. sł. st. Józef Kotowicz, było przede wszystkim prowadzenie szkolenia wojskowego członków organizacji. Pierwsi przeszkoleni członkowie PLAN-u mieli stanowić kadrę dowódczą przyszłych oddziałów partyzanckich i powstańczych.
Wydział Bojowy, kierowany przez Kazimierza Kotta (ps. "Światowid", "Andrzej Dubiński"), miał prowadzić działalność o charakterze początkowo akcji małosabotażowej i sabotażowej, a następnie akcji bojowej. PLAN wydawał i kolportował pismo konspiracyjne "Biuletyn Polski" (były to prymitywnie powielane streszczenia z nasłuchów radiowych), a od stycznia 1940 "Polskę Ludową".
Realizatorem tych zadań miały być utworzone w Warszawie "piątki", złożone przede wszystkim z młodzieży robotniczej, rzemieślniczej i uczniowskiej. Kilka takich "piątek" tworzyć miało "dzielnicę", na której czele stał Szef, a w składzie byli podlegający mu bezpośrednio dowódcy "piątek" oraz szef komórki wywiadu i kolportażu. Każda taka "dzielnica" miała być powiązana z grupą oficerów z Wydziału Wojskowego, szkolących jej członków w zakresie wiedzy wojskowej. Realizacja tych zamierzeń została przerwana przez aresztowania, jakie spadły na PLAN w połowie stycznia 1940 i objęły niemal cały jej aktyw kierowniczy - dlatego do dziś nie udało się ustalić w jakim stopniu zostały one zrealizowane. Wiadomo jedynie, że Wydział Bojowy był najsprawniej działającym członem organizacji. W ciągu trzech miesięcy udało mu się utworzyć zalążki "dzielnic" i przeprowadzić kilka udanych akcji małosabotażowych.
Jeszcze przed uderzeniem Gestapo, w połowie grudnia 1939 z PLAN-u odeszła grupka harcerzy z Tadeuszem Zawadzkim "Zośką" w tym m.in. Jan Bytnar "Rudy" i Aleksy Dawidowski "Alek", którzy włączyli się w działalność Szarych Szeregów, Służby Zwycięstwu Polski (późniejsze ZWZ) i Organizacji Małego Sabotażu "Wawer".
Rozbicie organizacji przez warszawskie Gestapo i opuszczenie Warszawy przez Kazimierza Kotta, który zdołał umknąć z siedziby Gestapo w al. Szucha, a który trzymał w swych rękach wszystkie nici organizacyjne Wydziału Bojowego, spowodowało, że członkowie PLAN-u rozproszyli się i nie został on już w pełni odtworzony.
We wrześniu 1940 grupa ocalałych z aresztowań członków PLAN-u, m.in.: R. Miller, W. Barcikowski i C. Szemley, podjęła próby odtworzenia organizacji.
W 1943 PLAN współorganizował Naczelny Komitet Zjednoczonych Stronnictw Demokratycznych i Socjaldemokratycznych.
Oddziały zbrojne PLAN-u weszły w skład utworzonej wówczas Polskiej Armii Ludowej, przyjmując nazwę "Brygada PLAN".
