Prasangika
Z Wikipedii
Prasangika jest jedną ze szkół Madhjamiki, czyli tzw. "Środkowej Drogi" opisującej naturę rzeczywistości, tj. Siunjatę. Podobnie jak inne szkoły "drogi środka" uznaje, by nauki przedstawiać poza skrajnościami popadnięcia w omylnie rozumiany stan "pustości" (skt. Sunjata) jako nicości nihilizm (co odpowiada prawdzie ostatecznej) oraz poza błędami eternalizmu (inherentnego, wrodzonego i niezależnego istnienia zjawisk) (co odpowiada prawdzie relatywnej) oraz że relatywny poziom nauk jest równie ważny jak poziom ostateczny nauk.
Pogląd Prasangiki zakłada, że zjawiska, do których konwencjonalnie się odnosi są ostatecznie tylko ogólnikowymi konceptualnymi imputacjami z myśli i nazw. Każde zjawisko ostatecznie nie może być określone z powodu możliwości nieskończonych wersji konceptualnych założeń z myśli i nazw. Można przytoczyć tu przykład kwiatu. Pomimo, że takie zjawisko jak kwiat konwencjonalnie można ujrzeć i zerwać, jednak ostatecznie nic takiego generalnie nie istnieje, gdyż nie jest to "kwiat" jako taki, ale indywidualne, niepowtarzalne zjawisko, składające się z niepoliczalnych części, całkowicie współzależne od swego otoczenia oraz całkowicie różne od pozostałych "kwiatów". Ostatecznej doskonałej rzeczywistości dlatego więc nie można opisać, ale należy ją doświadczać bezpośrednio nie kierując się konceptualnymi założeniami.
Założycielami Prasangiki byli Buddhapalita i Czandrakirti. Buddhapalita jako pierwszy wprowadził metody negowania poprzez doprowadzenie do absurdu konsekwencji z obalanych twierdzeń. Czandrakirti rozwinął pogląd Prasangiki na podstawie ówczesnych mu teorii Madhjamiki.
[edytuj] Prasangika w buddyzmie tybetańskim
Szkoła Gelug buddyzmu tybetańskiego uważa swój pogląd Prasangiki Madhjamiki za najwyższy pogląd buddyjski na temat ostatecznej rzeczywistości. Jest to pogląd o ostatecznym przekraczaniu poza wszelkie konceptualne wytwory, np. na temat czym jest natura umysłu. W poglądzie tym w szkole Gelug kładzie się nacisk na autentyczne bezpośrednie doświadzczenie pustości (skt. Sunjata), które możliwe jest dopiero za pomocą innych metod tj. metod Wadżrajany poprzez praktykę Najwyższych Joga Tantr.
Natomiast w innych ujęciach na Madhjamikę np. wg szkoły tybetańskiej Szentong krytykuje się jednak tradycyjny pogląd Prasangiki (z Indii) za to, że tylko stosuje negowanie innych poglądów, a jej własny pogląd o przekraczaniu poza wszelkie konceptualne wytwory jest swoistym unikiem, aby nie musieć opisywać ostatecznej doskonałej niekonceptualnej rzeczywistości, takiej jaka jest np. bezpośrednio doświadczana w praktykach Wadżrajany lub Dzogczen.
[edytuj] Zobacz też:
- siunjata
- glosariusz buddyjski
- podział szkół Madhjamiki wg Gelug i Kagyu
- Pogląd szkoły Gelug w praktyce tantr Wadżrajany
[edytuj] Bibliografia
- Khenpo Tsutrim Gyamtso Rinpocze, Stopnie Medytacji Pustki, Marpa Translation Committee, Szczecin 1997
