Primorsk

Z Wikipedii

Primorsk (ros. Приморск, do 1946 niem. Fischhausen, pol. Rybaki, lit. Žuvininkai) – miasto w obwodzie kaliningradzkim w Rosji (2,1 tys. mieszkańców w 2005 roku).

Miejscowość położona na północnym brzegu Zalewu Wiślanego, ok. 35 km na zachód od Kaliningradu i 10 km na północ od Bałtijska.

W 1266 r. biskup sambijski wzniósł na północnym brzegu Zalewu Wiślanego zamek Schönewik, który aż do 1525 r. był siedzibą biskupstwa. W 1299 r. biskup sprowadził osadników z Stralsundu, którzy założyli osadę. Oficjalne lokowanie osady nazwanej Bischoveshusen nastąpiło w 1305 r. Od XV w. do wsi przyległa nazwa Vischausen, a później ostateczna nazwa Fischhausen. W 1526 r. na zamku w Schönewik odbyły się uroczystości zaślubin księcia pruskiego Albrechta z księżniczką duńską Dorotą. Jeden z upośledzonych synów księcia Albrechta, Albrecht Fryderyk, żył na zamku aż do swojej śmierci w 1618 r. Pod koniec XVII w. zamek został rozebrany, a budulec z jego rozbiórki został użyty do budowy twierdzy w Piławie. Po reformie administracyjnej Prus w 1818 r. miejscowość stała się siedzibą powiatu. W XIX w. do miasta dotarła linia kolejowa Piława-Królewiec.

W 1939 r., po kolejnej reformie administracyjnej, miasto zostało włączone do powiatu sambijskiego z siedzibą w Królewcu.

Podczas II wojny światowej miasto było przedmiotem zaciętych, 3-dniowych walk i zostało zdobyte przez oddziały 3. Frontu Białoruskiego 24 kwietnia 1945. W wyniku walk zabudowa miejska uległa prawie całkowitemu zniszczeniu. Niezachowany kościół parafialny (od XVI w. ewangelicki) był budowlą gotycką z 1 poł. XIV w. Był jednonawowy, z prosto zamkniętym chórem i z wieżą od zachodu. Wyposażenie pochodziło głównie z końca XVI - XVII w. Istniała ponadto kaplica baptystów i katolicka kaplica św. Wojciecha (filia kuracji w Piławie).

Po wojnie miasto zostało włączone do ZSRR. W 1946 r. jego nazwę zmieniono na Primorsk.

[edytuj] Bibliografia

• Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
• Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
• Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1
• Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9
• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5