Rada Najwyższa Narodowa
Z Wikipedii
Rada Najwyższa Narodowa – centralna władza cywilna podczas insurekcji kościuszkowskiej. Ustanowiona przez Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej Tadeusza Kościuszkę 10 maja 1794 w obozie pod Połańcem. Składała się z 8 radców i 32 zastępców i była kolegialnym organem wykonawczym decyzji naczelnika.
Podzielona została na 8 wydziałów, którymi kierowali wyznaczeni radcy:
- Wydział Porządku - Alojzy Sulistrowski
- Wydział Bezpieczeństwa - Tomasz Wawrzecki (w rzeczywistości zastępca Michał Kochanowski)
- Wydział Sprawiedliwości -Franciszek Myszkowski (w rzeczywistości zastępca Józef Szymanowski)
- Wydział Skarbu - ks. Hugo Kołłątaj
- Wydział Żywności - Ignacy Wyssogota Zakrzewski
- Wydział Potrzeb Wojskowych - gen. mjr Stanisław Wielowiejski [1] (w rzeczywistości zastępca Tadeusz Matuszewicz)
- Wydział Interesów Zagranicznych - Ignacy Potocki
- Wydział Instrukcji Narodowej - Jan Jaśkiewicz (w rzeczywistości zastępca ks. Franciszek Ksawery Dmochowski, później Tadeusz Mostowski)
- Wydział Porządku - zajmował się utrzymywaniem dróg i mostów, przewozem poczty, komunikacją.
- Wydział Bezpieczeństwa - zajmował się śledzeniem szpiegów i przestępców, przeprowadzaniem rewizji i aresztowań, utrzymywaniem więzień.
- Wydział Sprawiedliwości - nadzorował sądy, wykonywał egzekucję wyroków sądowych.
- Wydział Skarbu - zajmował dobra zdrajców ojczyzny, zarządzał dobrami narodowymi, kontrolował mennicę.
- Wydział Żywności - zaopatrywał armię powstańcza, dozorował młyny, piekarnie i browary, rozdawał żywność biedocie.
- Wydział Potrzeb Wojskowych - przeprowadzał pobór do wojska, kontrolował manufaktury zbrojeniowe, kupował broń, mundury i amunicję, zakładał składy wojskowe, dostarczał koni do wojska.
- Wydział Interesów Zagranicznych - wysyłał posłów i agentów za granicę, prowadził rokowania z innymi państwami.
- Wydział Instrukcji Narodowej - nadzorował szkoły, zajmował się propagandą powstańczą, inspirował gazety, agitacją w kościołach i na zgromadzeniach, administrował funduszem edukacyjnym.
Decyzje miano podejmować kolegialnie przy udziale minimum 5 osób. Król Stanisław August Poniatowski 5 maja wyraził chęć wejścia do Rady zapewniając iż "ojczyzny i narodu nie odstąpię", jednak Kościuszko nie miał zamiaru go dopuścić.
Jej oficjalnym organem prasowym była Gazeta Rządowa.
Przypisy
- ↑ Wielowiejski nominacji nie przyjął i przeszkadzał jednostkom polskim, pozostającym poza kordonem rozbiorczym w przenikaniu do powstania. Antoni Trębicki Opisanie Sejmu ekstraordynaryjnego podziałowego roku 1793 w Grodnie. O rewolucji roku 1794, opracował i wstępem poprzedził Jerzy Kowecki, Warszawa 1967, s. 531-532.
