Jan Jaśkiewicz

Z Wikipedii

Jan Dominik Piotr Jaśkiewicz (ur. 6 lipca 1749 we Lwowie - zm. 14 listopada 1809 w Krakowie) - polski chemik i mineralog końca XVIII wieku, doktor medycyny Uniwersytetu Wileńskiego, profesor chemii i historii naturalnej w Szkole Głównej Koronnej, lekarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego od 1783.

Był twórcą polskiego słownictwa naukowego w mineralogii. Chemii polskiej przyswajał najnowsze osiągnięcia nauki światowej.

[edytuj] Życiorys

Pochodził z nobilitowanej lwowskiej rodziny ormiańskiej. W 1775 uzyskał doktorat z medycyny na Uniwersytecie Wileńskim. Dzięki wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i osobistej protekcji Hugona Kołłątaja Komisja Edukacji Narodowej 28 kwietnia 1780 przyznała mu katedrę historii naturalnej i chemii w Szkole Głównej Koronnej. Wraz z Kołłątajem i Janem Śniadeckim rozpoczął reformę w duchu oświecenia, podupadłej Akademii Krakowskiej.

W 1781 wygłosił odczyt na posiedzeniu Académie Royale des Sciences w Paryżu i został zaliczony w poczet jej członków.

W 1784 (rok po braciach Montgolfier) wraz z Janem Śniadeckim skonstruował pierwszy w Polsce balon. Był propagatorem myśli Antoine`a Lavoisiera na gruncie polskim.

W 1787 wycofał się z pracy naukowej i osiadł w Pińczowie. W 1789 został konsyliarzem Komisji Skarbu Koronnego do spraw robót górniczych. Rozpoczął próbną eksploatację złóż węgla kamiennego w okolicach Siewierza. Podjął jedne z pierwszych na świecie prób otrzymania koksu.

Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej został formalnie szefem Wydziału Instrukcji Narodowej Rady Najwyższej Narodowej, jednak w rzeczywistości jej pracami kierowali jego zastępcy.

Od 1800 był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.