Tadeusz Mostowski

Z Wikipedii

Tadeusz Antoni Mostowski
Tadeusz Antoni Mostowski
Dołęga
Data urodzenia	19 października 1766
Miejsce urodzenia	Warszawa
Data śmierci	6 grudnia 1842
Miejsce śmierci	Paryż

Rodzina	Mostowscy
Rodzice	Paweł Michał Mostowski Anna Rozalia Hylzen
Małżeństwo	Anna Barbara Olimpia Radziwiłł (rozwód) Marianna Anna Maria Potocka
Dzieci	Izabela Mostowska Rozalia Róża Mostowska Pelagia Mostowska Tadeusz Mostowski Józefa Mostowska

Tadeusz Antoni Mostowski herbu Dołęga hrabia (ur. 19 października 1766 w Warszawie, zm. 6 grudnia 1842 w Paryżu), literat, publicysta, polityk, wydawca, minister spraw wewnętrznych Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.

Syn Pawła Mostowskiego, wojewody mazowieckiego. Wychowany w domu o wysokich tradycjach intelektualnych, uczył się w Collegium Nobilium i we Francji, w 1780 mianowany asesorem sądu kryminalnego. W 1790 r. został najpierw podstolim wyszogrodzkim, a następnie kasztelanem raciąskim, wchodząc w ten sposób w skład Senatu. Zwolennik Stronnictwa Patriotycznego. W 1791 r. znalazł się w składzie deputacji sejmowej dla przyspieszenia prac ustawodawczych. Był jednym z założycieli Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Jednocześnie w latach 1791-1792 wraz z Julianem Ursynem Niemcewiczem i Józefem Weysenhoffem wydawał Gazetę Narodową i Obcą; m. in. nabył na jej potrzeby nową drukarnię. W okresie konfederacji targowickiej opuścił Polskę i przebywał w Paryżu, pośrednicząc w rozmowach między polskimi emigrantami a władzami rewolucyjnymi. Po upadku żyrondystów więziony, w końcu 1793 r. powrócił do kraju, gdzie też podlegał prześladowaniom (internowanie). Podczas powstania kościuszkowskiego wchodził w skład Rady Zastępczej Tymczasowej (radca Wydziału Dyplomatycznego), Rady Najwyższej Narodowej (zastępca radcy w Wydziale Instrukcji) i Rady Wojennej. Po upadku powstania w niewoli rosyjskiej, z której wyszedł w 1795 na mocy amnestii; następnie we Francji. W 1802 powrócił do kraju i założył w swym pałacu na Nowolipiu (Pałac Mostowskich) nowoczesną drukarnię (czcionki sprowadzono specjalnie z Paryża i Lipska), w której do 1806 wydał 85 pozycji (m. in. 27 tomów serii "Wybór Celniejszych Pisarzów Polskich"). W latach 1806-1812 ponownie przebywał we Francji, jednocześnie dbając o ulepszenie gospodarki w swych dobrach tarchomińskich pod Warszawą.

Od 19 września 1812 r. pełnił funkcję Ministra Spraw Wewnętrznych Księstwa Warszawskiego do maja 1813 r. W latach 1815-1830 był ministrem prezydującym w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych Królestwa Polskiego. Na tym stanowisku dbał o rozwój gospodarczy kraju, inicjując m. in. akcję industrializacji, budowę Kanału Augustowskiego, założenie Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego w Marymoncie pod Warszawą, powołanie stadnin rządowych. W 1825 r. mianowany senatorem-wojewodą Królestwa Polskiego. Jednocześnie nadal był czynnym literatem i publicystą, należąc m. in. do założycieli "Towarzystwa Iksów". Swe krytyki literackie i recenzje teatralne ogłaszał w "Gazecie Korespondenta Warszawskiego", "Gazecie Warszawskiej" i "Nowym Pamiętniku Warszawskim".

W roku 1832, za zgodą władz rosyjskich, przeniósł się do Francji, gdzie posiadał odziedziczone po ojcu dobra ziemskie. Zmarł w Paryżu.

Jego pierwszą żoną była Anna Olimpia, z domu Radziwiłłówna, z którą ożenił się w roku 1787 i z którą nie miał dzieci. Rozwiódł się z nią przed 1804 rokiem a niedługo potem ożenił się po raz drugi. Z drugiego małżeństwa miał piątkę dzieci.