Rak przełyku
Z Wikipedii
 |
Rak przełyku |
| ICD-10: |
C15
|
|
C15.0 Szyjna część przełyku |
|
| C15.1 Piersiowa część przełyku | |
| C15.2 Brzuszna część przełyku | |
| C15.3 Górna trzecia część przełyku | |
| C15.4 Środkowa trzecia część przełyku | |
| C15.5 Dolna trzecia część przełyku | |
| C15.6 {{{X.6}}} | |
| C15.7 {{{X.7}}} | |
| C15.8 {{{X.8}}} | |
| C15.9 Przełyk, nie określony | |
Rak przełyku - nowotwór złośliwy przełyku, wywodzący się z nabłonka płaskiego - rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale), lub gruczołowego - rak gruczołowy (adenocarcinoma). Jego najczęstszym objawem jest dysfagia. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania wycinków pobranych podczas endoskopii. Leczenie opiera się głównie na chirurgii (w przypadku zaawansowanych nowotworów również chemioterapii i radioterapii). Rokowanie jest złe.
Spis treści |
[edytuj] Epidemiologia
Zapadalność: 3,4/100000/rok. Rocznie rozpoznaje się w Polsce około 1300 przypadków raka przełyku.
Częściej chorują mężczyźni, prawie wyłącznie po 40. roku życia.
Dynamizm wzrostu zachorowalności na gruczolakoraka przełyku jest największy spośród wszystkich raków u ludzi (związane jest to ze wzrastającą częstością występowania przełyku Barreta).
[edytuj] Etiopatogeneza
Rozwój raka przełyku jest spowodowany zaburzeniami kontroli proliferacji i różnicowania oraz apoptozy komórkowej. Dochodzi do mutacji w obrębie genów supresorowych, takich jak: p53, p21, p14, p16, a także onkogenów - Bcl-1.
[edytuj] Czynniki ryzyka
Czynniki etiologiczne:
- palenie papierosów
- alkohol
- gorące napoje
- otyłość
- niski status społeczny
- refluks żołądkowo-przełykowy
- rak głowy i szyi w wywiadzie
- stan po radioterapii śródpiersia
- nitrozaminy
- aflatoksyna
- orzeszki betelu
- wirusy Papilloma (HPV-16)
Stany przedrakowe:
- przełyk Barretta
- wieloletnia achalazja
- oparzenia przełyku
- modzelowatość
- zespół Plummera-Vinsona
- zwężenia pozapalne i po oparzeniach
- brodawczak płaskonabłonkowy
Największym czynnikiem ryzyka gruczolakoraka przełyku jest przełyk Barretta.
[edytuj] Postacie
- Rak płaskonabłonkowy - najczęściej spotykana postać.
- Gruczolakorak.
- Rak śluzowonaskórkowy.
- Rak torbielowatogruczołowy.
Dwa ostatnie spotykane są bardzo rzadko.
[edytuj] Objawy
Najczęściej:
- dysfagia
- zmniejszenie masy ciała
- odynofagia
Rzadziej:
Powiększenie nadobojczykowych i szyjnych węzłów chłonnych świadczy o znacznym zaawansowaniu procesu chorobowego.
[edytuj] Umiejscowienie
Najczęściej w obrębie 3 fizjologicznych przewężeń:
- przy wejściu do przełyku w miejscu zespolenia z gardłem - 15 %
- w miejscu rozwidlenia tchawicy - 50 %
- przy przejściu przez rozwór przepony - 35 %
[edytuj] Powikłania
Przetoka przełykowo-tchawicza
Objawy:
[edytuj] Rozpoznanie
Na podstawie badania endoskopowego i oceny histopatologicznej pobranego wycinka.
W celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby należy wykonać następujące badania:
- bronchoskopię - ustalenie stopnia ucisku na tchawicę lub oskrzela
- PET - ocena miejscowego zaawansowania i przerzutów
[edytuj] Badania pomocnicze
- badanie radiologiczne przełyku po podaniu kontrastu - może wykazać owrzodzenia lub zwężenia przełyku
- endoskopia - umożliwia wykrycie zmiany płaskiej w ścianie przełyku, owrzodzenia, guza wpuklającego się do światła przełyku, usztywnienia ściany spowodowanego naciekiem lub zwężenia przełyku.
- tomografia komputerowa - diagnostyka przerzutów odległych i określenie stopnia zaawansowania choroby
- endosonografia (EUS) - ocena głębokości penetracji raka w obrębie przełyku i sąsiadujących struktur, a także zajęcie regionalnych węzłów chłonnych. Umożliwia także wykonanie celowanej biopsji cienkoigłowej węzła chłonnego.
- markery nowotworowe (CEA, CA 19-9, CA 125) - mała czułość i swoistość. Mogą być przydatne w monitorowaniu nawrotów.
[edytuj] Różnicowanie
Inne przyczyny dysfagii.
Patrz odpowiedni rozdział.
[edytuj] Klasyfikacja TNM
| T - guz pierwotny | |
| Tis | carcinoma in situ |
| T1 | guz nacieka błonę podśluzową, ale jej nie przekracza |
| T2 | guz nacieka błonę mięśniową, ale jej nie przekracza |
| T3 | rak nacieka przydankę przełyku |
| T4 | rak nacieka otaczające tkanki |
| N - okoliczne węzły chłonne | |
| N0 | regionalne węzły chłonne bez przerzutów nowotworu |
| N1 | zajęty okoliczny węzeł chłonny |
| M - przerzuty odległe | |
| M0 | nie stwierdza się przerzutów odległych |
| M1a | stwierdza się przerzuty do węzłów chłonnych szyjnych w raku górnej połowy przełyku lub do węzłów chłonnych pnia trzewnego w raku dolnej połowy przełyku |
| M1b | inne odległe przerzuty |
[edytuj] Stopień zaawansowania
| Stopień 0 | Tis | N0 | M0 |
| Stopień I | T1 | N0 | M0 |
| Stopień IIA | T2-3 | N0 | M0 |
| Stopień IIB | T1-2 | N1 | M0 |
| Stopień III | T3 | N1 | M0 |
| T4 | każde N | M0 | |
| Stopień IVA | każde T | każde N | M1a |
| Stopień IVB | każde T | każde N | M1b |
[edytuj] Leczenie
[edytuj] Leczenie radykalne
Kwalifikują się do niego tylko chorzy bez przerzutów. Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania choroby:
- T1 N0 M0 - wstępna operacja lub wstępna chemioterapia (stosuje się 5-fluorouracyl i cisplatynę)
- T4 N1 M0 - nowotwór nieoperacyjny, wstępna chemioradioterapia
- T2/3 N0 M0/1a - wstępna operacja + terapia adiuwantowa; wstępna chemioradioterapia; chemoradioterapia neoadiuwantowa z późniejszą operacją
Podstawową metodą operacyjną w leczeniu raka przełyku jest jego całkowite lub subtotalne wycięcie wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi. Ciągłość przewodu pokarmowego odtwarza się przez przemieszczenie żołądka do klatki piersiowej lub wytworzenia wstawki z jelita.
[edytuj] Leczenie paliatywne
Metody:
- radiochemioterapia
- elektrokoagulacja
- terapia laserowa
- koagulacja argonowa
- terapia fotodynamiczna - 72 h po podaniu substancji uczulającej na światło (np. hematoporfiryny) stosuje się napromienianie guza laserem. Wcześniejsze podanie fotouczulacza prowadzi do powstania wolnych rodników w guzie. Powodują one destrukcję błony komórkowej, śmierć komórki i martwicę guza.
- protezowanie przełyku
- gastrostomia
Leczenie ma na celu zminimalizowanie objawów i poprawę jakości życia pacjentów z nieoperacyjnym rakiem przełyku.
[edytuj] Rokowanie
| Stopień | 5-letnie przeżycie |
|---|---|
| 0 | >95 % % |
| I | 50-80 % |
| IIA | 30-40 % |
| IIB | 10-30 % |
| III | 10-15 % |
| IVA | <5 % |
| IVB | <1 % |
W większości przypadków rozpoznanie raka przełyku następuje w stadium zaawansowanym, dlatego średni odsetek przeżyć wynosi 5-10%.
[edytuj] Profilaktyka
Przede wszystkim opiera się na modyfikacji stylu życia:
- leczenie otyłości
- zaprzestanie palenia tytoniu
- spożywanie świeżych owoców i warzyw
Regularne badania endoskopowe chorych ze zwiększonym ryzykiem zachorowania.
[edytuj] Znani ludzie
Na raka przełyku chorowali m.in.:
- Humphrey Bogart
- bł. Władysław Findysz
- Jacek Lech
- Jacek Kaczmarski
- Mako Iwamatsu
- Ann Sheridan
[edytuj] Bibliografia
- "Choroby wewnętrzne" pod red. prof. dr hab. Andrzeja Szczeklika, tom 1, str. 761-763 ISBN 83-7430-031-0
- "Interna" pod red. prof. dr hab. Franciszka Kokota, tom 1, str. 444-445 ISBN 83-200-2871-X
- "Medycyna wewnętrzna" Gerd Herold i współautorzy, str. 506-508 ISBN 83-200-3322-5
- "Chirurgia" Bruce E. Jarrel, R. Anthony Carabasi, III, str. 212-213 ISBN 83-85842-56-X
- Zastosowanie terapii fotodynamicznej w paliatywnym leczeniu raka przełyku i wpustu
- Leczenie skojarzone nowotworów przewodu pokarmowego
- Postępy w chirurgii przełyku w 2004 roku
