Ruch Rastafari
Z Wikipedii
Ruch Rastafari - Ruch „duchowej świadomości” („spiritual consciousness”).
Jah (Bóg) jest duchem, który objawił się m.in. w cesarzu Ras Tafari Makkonenie znanym jako Haile Selassie I, czym motywują cześć dla niego jako Zwycięskiego Lwa Plemienia Judy, Wybrańca Bożego i Króla Królów Etiopii. Część z nich na podstawie Apokalipsy 5:5 wierzy, że cesarz Haile Selassie I był biblijnym mesjaszem i rozpoczął ostateczne zaprowadzania Królestwa Bożego na Ziemi. Rastafarianie wierzą też, że dzięki cesarzowi na świecie zapanuje pokój i że zaprowadzi on ich do Ziemi Obiecanej - Etiopii, co ma przynieść wybawienie z niewoli, jaką wciąż ich zdaniem jest dla wielu rasizm. Wszyscy rastafarianie przypisują duże znaczenie przesłaniu cesarza, który głosił, że pokój na świecie zapanuje gdy kolor ludzkiej skóry będzie miał nie większe znaczenie niż kolor oczu.
Rastafaraja zapoczątkowany został w latach trzydziestych na Jamajce w środowiskach ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Wyrasta też z interpretacji biblijnego proroctwa, aspiracji społeczno-kulturalnych osób czarnoskórych i kazań Marcusa Garveya. Rozpowszechniał się wraz z emigracją mieszkańców Jamajki, a także dzięki muzyce (rocksteady, reggae, dub, ragga, ska i dancehall). Nazwa ruchu pochodzi od imienia chrzestnego cesarza Ras Tafari, co w języku amharskim znaczy książę nieustraszony.
Spis treści |
[edytuj] Wprowadzenie
[edytuj] Nazwa
Rastafari jest często niewłaściwie nazywane rastafarianizmem, choć określenie to przez samych rastafarian uznawane jest za obraźliwe. Wg rastafarian słowa zakończone na -izm zostały wymyślone aby wprowadzić podziały między dziećmi Jah. Głoszą oni zasadę "No ism, no schism".
[edytuj] Charakterystyka
Rastafari łączy cechy afrykańskich wierzeń animalistycznych, chrześcijaństwa (oparcie się na Biblii i niektórych zasadach chrześcijaństwa koptyjskiego), hinduizmu (dredy, palenie marihuany, awatary) oraz pokojowych nauk cesarza Haile Selassie I, który głosił, że pokój na ziemi zapanuje, gdy ludzie przestaną być dzieleni na ludzi pierwszej i drugiej kategorii, a kolor ich skóry będzie miał takie samo znaczenie jak kolor ich oczu. Korzenie rastafari tkwią na kilku kontynentach, można go więc uważać za wierzenia uniwersalne.
[edytuj] Krótki rys historyczny
Jednym ze źródeł rastafari są kazania Marcusa Garveya, urodzonego na Jamajce czarnoskórego kaznodziei, publicysty, nauczyciela i organizatora ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Podczas wizyty w Etiopii zafascynował się on osobą Ras Tafariego jeszcze zanim ten rozpoczął panowanie. Następnie rastafari rozpropagowali na całym świecie emigranci z Jamajki. Zyskał on popularność głównie w środowiskach czarnoskórych robotników w Stanach Zjednoczonych i Europie. Aż do lat siedemdziesiątych XX w. nie był szeroko znany w innych środowiskach społecznych. W latach siedemdziesiątych został rozpowszechniony przez Boba Marleya i innych muzyków wśród młodzieży amerykańskiej i europejskiej, co wiązało się ze wzrostem popularności kultury i muzyki reggae.
[edytuj] Wierzenia religijne
[edytuj] Źródła
Rastamani, nazywający się sami często „braćmi Rasta”, wierzą, iż cesarz Hajle Syllasje jest prawdziwym mesjaszem, który poprowadzi wszystkie ludy Afryki, a także w „eksportowej” wersji tej religii wszystkich rozproszonych po świecie ludzi, którzy czują się duchowo związani z Afryką, do Ziemi Obiecanej, w której nie będzie już rasizmu i niesprawiedliwości.
Rastamani wierzą, że są resztką czystej czarnej rasy, prawdziwych potomków biblijnego króla Dawida. Według ich wierzeń w X wieku p.n.e. cesarstwo Etiopii zostało utworzone przez Menelika I, syna biblijnego króla Salomona i królowej Saby i przetrwało aż do upadku cesarza Hajle Syllasje.
Etiopskie źródła rastafari wywodzą się z jednej strony od czarnoskórych wyznawców judaizmu, zwanych falaszami, którzy przez całe wieki żyli w Etiopii w izolacji od reszty Żydów. Sami falasze odżegnują się od jakichkolwiek związków z rastafari. Z drugiej strony wielu etiopskich i jamajskich rastamanów uważa, że ich religia jest jednym ze wschodniochrześcijańskich kościołów – jednak żaden inny kościół wschodniochrześcijański nie uznaje ich tożsamości. Niektórzy wyznawcy rastarafianizmu, zwłaszcza w USA, widzą swoją wiarę jako jeden z nowych kościołów protestanckich, z kolei inni uważają się za katolików, którzy zerwali z wiarą w autorytet Rzymu.
Inicjator rastafari w Jamajce – Marcus Garvey – był początkowo kaznodzieją Ortodoksyjnego Kościoła Etiopskiego, został jednak z niego wydalony za głoszone poglądy.
Oryginalny obrządek rastafari, kultywowany na Jamajce i w Etiopii, jest częściowo podobny do judaizmu, częściowo do etiopskiego chrześcijaństwa, zawiera w sobie także elementy zapożyczone z afrykańskich kultów animistycznych i niektórych wierzeń hinduskich. Wszystkie te elementy wnieśli niewolnicy, sprowadzani na plantacje do Jamajki z wschodniej Afryki i w mniejszym stopniu z Indii na zasadzie tygla kulturowego, w wyniku którego powstała zupełnie nowa religia.
[edytuj] Symbole
.png/180px-Flag_of_Ethiopia_(1897).png)
Lew Judy - jednym z głównych symboli rastafarianizmu jest lew, który symbolizuje nieustraszoność, samego Ras Tafariego oraz czasami samego Jah.
Barwy - kolory zielony, żółty i czerwony, jako barwy flagi Etiopii, mają dla rastafarian szczególne znaczenie i są często obecne w ich strojach. Zielony oznacza Afrykę i spokojny kraj, żółty to zagarnięte złoto przez kolonistów i dawne bogactwo Afryki, czerwony oznacza krew przelaną podczas walk z najeźdźcą.
Dredy - noszenie „dredów”, czyli grubo splecionych włosów, jest prawdopodobnie zapożyczone z hinduizmu, zwłaszcza, że w etiopskiej wersji rastafarianizmu dredy były początkowo nieobecne. Noszenie dredów ma znaczenie symboliczne. Dredy są symbolem Lwa Judy, czyli nieustraszonego mesjasza, wyrazem protestu przeciw „siłom Babilonu” i znakiem „powrotu do natury” gdyż w Starym Testamencie, w Pięcioksięgu Mojżeszowym jest wzmianka o ścinaniu włosów i goleniu się. Dredy wywodzą się także z plemion Afryki, które to nosiły dredy aby upodobnić się do lwa, który jest uznawany za króla zwierząt.
Marihuana - bardzo charakterystycznym elementem tej religii jest rytualne palenie świętego ziela, marihuany, którą prawdopodobnie sprowadzili na Jamajkę hinduscy niewolnicy. Jej palenie jest rodzajem aktu religijnego, którego zasadność próbuje się potwierdzić cytatami z Biblii. Wykorzystywana jest do wnioskowania (rezonowanie) i traktowana jest jako sakrament, który oczyszcza ciało i umysł, powiększa świadomość, ułatwia pokojowe współistnienie i przybliża do Jah. Rastafarianie są zaskoczeni faktem, że marihuana jest nielegalna. Postrzegają ją jako substancję otwierającą umysł - coś, czego system Babilonu, jak rozumują, jawnie sobie nie życzy. W swoim rozumowaniu przytaczają kontrastowe porównanie ziół do alkoholu, który według nich ogłupia ludzi i nie jest częścią afrykańskiej kultury. Pomimo takiej oceny działania marihuany, jej zażywanie nie jest religijnym nakazem, wielu Rastafarian jej nie używa.
Rastafarianie wierzą, że marihuana to Drzewo Życia, wspominane w Piśmie.
Rastafarianie opierają się na staroangielskiej wersji Biblii (King James version, z 1611 roku). W oryginale Biblii (Wj 30: 23) są słowa "kanehbosm" i rastafarianie tłumaczą je jako "pachnące konopie" (choć tłumaczono to różnie), i były one używane do praktyk religijnych. Słowo to powtarza się także w:
Iz 43:24, wreszcie pięćset syklów kasji, według wagi przybytku, oraz jeden hin oliwy z oliwek.
Jr 6:20, Na co sprowadzacie Mi kadzidło ze Saby albo wyborny korzeń trzcinowy z dalekiej ziemi? Nie podobają Mi się wasze całopalenia, a wasze krwawe ofiary nie są Mi przyjemne.
Ez 27:19 Dan i Jawan począwszy od Uzzal drogą wymiany za twe towary dostarczały ci wyroby żelazne, cynamon i trzcinę
PnP 4:14 nard i szafran, wonna trzcina i cynamon, i wszelkie drzewa żywiczne
Słowo kanehbosm zastąpione jest słowem trzcina.
[edytuj] Podstawowe elementy wiary
Jah – rasta uznają Haile Selassie za Mesjasza zesłanego im przez Jah. Poprzez zwracanie się do niego jako Jah Rastafari niektórzy uznają jego osobę za manifestację Jah. Każdy rasta jest zachęcany do samodzielnego poszukiwania prawdy.
Podobnie jak inne postchrześcijańskie wyznania (np. Baha'i), Rasta wierzą, że „Jah” posiada manifestacje lub wcielenia (awatary), m.in.: Mojżesza, Eliasza, Jezusa Chrystusa i cesarza Haile Selassie I. Wszyscy oni byli zbawicielami ludzkości, ale tylko Haile Selassie jest prawdziwym i ostatecznym mesjaszem, który poprowadzi czarny lud i wszystkich innych ludzi do Ziemi Obiecanej (Syjonu) w Afryce. Słowo Jah pochodzi zapewne od hebrajskiego יהוה. W oryginalnym tekście Biblii występuje ono 26 razy samo i 24 razy w słowie "Hallelujah" (Chwalmy Jah).
Yeshua Ha Mashiach jest stosowanym przez rasta ich zdaniem poprawnym imieniem jakie oryginalnie nosił Jezus Chrystus nim zostało ono zniekształcone przez pisownię i wymowę grecką i łacińską.
Babilon - nazwa rebelii wobec czegoś co rasta nazywają "Prawowitym Władcą Ziemi" ("Earth's Rightful Ruler") trwajacej już od czasów Nimrodu. Pierwotnie nazwa wszystkich struktur władzy „białego człowieka”, które przez całe wieki zmuszały czarną rasę do ekonomicznego i fizycznego niewolnictwa. W szerszym znaczeniu jako Babilon określa się każdą strukturę władzy i pieniądza wyzyskującą ludzi.
Syjon albo Zion to nazwa "kraju marzeń" rasta. Fragment Psalmu 137 wg Pisma Świętego w wersji Króla Jakuba z 1611 roku.
- By the rivers of Babylon, there we sat down, yea, we wept, when we remembered Zion.
- (Nad rzekami Babilonu -
- tam myśmy siedzieli i płakali,
- kiedyśmy wspominali Syjon
- - początek Ps 137 wg Biblii Tysiąclecia.)
Etiopia jest dla Rastafarian symbolem Syjonu (Zajonu). W wierzeniu tym opierają się oni na treści tłumaczenia Psalmu 87 w najczęściej używanej i akceptowanej przez Rastafarian wersji Pisma - King James Version (KJV):
- His foundation is in the holy mountains.
- The LORD loveth the gates of Zion more than all the dwellings of Jacob.
- Glorious things are spoken of thee, O city of God. Selah.
- I will make mention of Rahab and Babylon to them that know me: behold Philistia, and Tyre, with Ethiopia; this man was born there.[1]
Ja i Ja (I and I) – doktryna głosząca pełną duchową jedność Boga i ludzi. Mówi ona, że Bóg jest w każdym z ludzi i jednocześnie wszyscy ludzie są jednym w Bogu. Każdy rastafarianin czuje się osobiście związany jednością z Bogiem i każdym współwyznawcą.
I-tal – pojęcie zbliżone do żydowskiego koszer, czyli „czyste” produkty żywnościowe, ubrania itp. Słowo to pochodzi od angielskiego vital. Dla rastafarian Ital są wszystkie produkty naturalne, zaś „nie-I-tal” „skażone Babilonem”, czyli np. chemicznie przetworzone. Część rastafarian jest wegetarianami lub nawet weganami, a wszystkich obowiązuje zakaz jedzenia wieprzowiny, niektórych zwierząt morskich, węży – co bardzo przypomina zasady koszerności.
Pismo Święte - rastafarianie korzystają z Biblii w wersji Króla Jakuba nazywanej po angielsku King James Version (KJV) i wydanej w 1611 roku. Ponadto używają też Holy Piby i utrzymują, że jest to najbardziej wierne oryginałowi tłumaczenie starożytnej Biblii, której oryginał został przekłamany na przestrzeni dziejów przez „siły Babilonu”. Holy Piby utrzymuje zawartość Biblii judeochrześcijańskiej, którą posługują się chrześcijanie i żydzi, jej tekst jest jednak w kilkuset miejscach odmienny. Twórcami „tłumaczenia” Holy Piby była grupa kaznodziejów skupionych wokół Marcusa Garveya. Egzemplarze Holy Piby są rzadko spotykane i używane.
Kebra Nagast- druga święta księga rastafarian, opisująca historię Etiopii, napisana prawdopodobnie przez etiopskich mnichów.
[edytuj] Ceremonie
Liturgia rastafarian nie jest skomplikowana. W zasadzie istnieją tylko dwie ceremonie religijne:
Dyskusja lub krąg – spotkanie grupy rastafarian, którzy siadają w kręgu i podając sobie z rąk do rąk marihuanę ("gandzię") w fajce dyskutując o sprawach religijnych, etycznych i społecznych. W kręgu z założenia wszyscy są równi, choć pewien specjalny status ma osoba pełniąca uznawaną za zaszczytną funkcję podpalenia i pierwszego zaciągnięcia się fajką. Tradycja nakazuje przekazywać fajkę zawsze w kierunku przeciwnym do ruchów wskazówek zegara.
Binghi („Balanga”) – radosny ceremoniał świąteczny symbolizujący zwycięstwo nad „siłami Babilonu”. Rastafarianie wierzą, że Binghi wywodzi się ze starożytnego tańca zwycięstwa afrykańskich wojowników z czasów gdy cała czarna rasa była jednością. Binghi polega na wspólnym biesiadowaniu, tańcu, śpiewaniu i paleniu marihuany. Czasami trwa nawet kilka dni.
[edytuj] Święta
Wszystkie dni świąteczne rastafarianie czczą jednakowo – poprzez organizowanie Binghi.
- 6 stycznia – Ceremonialne Urodziny Cesarza Haile Selassie
- 21 kwietnia – Święto Przybycia Cesarza Haile Selassie do Jamajki
- 23 lipca – Osobiste Urodziny Cesarza Haile Selassie
- 1 sierpnia – Obchody Wyzwolenia Cesarza z Niewolnictwa
- 17 sierpnia – Urodziny Marcusa Garveya
- 2 listopada – Dzień Koronacji Cesarza
- 24 września - (Dla polskich Rasta) wizyta Jego Cesarskiego Majestatu w Polsce
[edytuj] Historia Rastafari
[edytuj] Okres Garveya
Rastafari wywodzi swoją nazwę od Ras (książę) Tafari Makonnen, czyli chrzestnego imienia cesarza Hajle Selasje, którego koronacja była traktowana jako spełnienie wygłoszonego trzy lata wcześniej proroctwa faktycznego inicjatora tej religii, Marcusa Garveya:
- Look to Africa for the crowning of a Black King; he shall be the Redeemer.
- Spójrzcie na Afrykę, na koronację Czarnego Króla; on będzie Odkupicielem.
oraz kilku proroctw biblijnych.
Cesarz Haile Selassie przyjął po koronacji biblijny tytuł „Króla Królów, Pana Panów, zwycięskiego lwa plemienia Judy” i zgodnie z wierzeniami rastafarian jest 225. władcą Etiopii, w ciągłym łańcuchu królów Etiopii, zaczynającym się od samego biblijnego króla Dawida.
Garvey wierzył w ideę panafrykanizmu, głoszącego, że kiedyś wszyscy czarni ludzie powstaną, połączą się w pełnym braterstwie i odzyskają Afrykę z rąk białych kolonizatorów. W latach 20. i 30. XX w. podróżował on po różnych krajach karaibskich z pół-religijnymi, pół-politycznymi kazaniami. Znalazły one szczególny oddźwięk wśród rolniczej ludności Jamajki. Po koronacji Haile Selassie w 1930 r. Garvey ogłosił go nowym mesjaszem. W tym czasie Etiopia była jedynym w pełni niepodległym państwem w Afryce, a Haile Selassie jedynym czarnoskórym władcą, którego poważnie traktowano w Europie. Sam Haile Selassie był chrześcijaninem obrządku etiopskiego i nie chciał mieć nic do czynienia z nowo powstałym ruchem polityczno-religijnym.
Jeden z głównych kaznodziejów rastafariańskich, Leonard Howell, ogłosił w latach 30. podstawowe prawdy tego ruchu społeczno-religijnego. Były to:
- nienawiść do białej rasy,
- wiara w wyższość czarnej rasy,
- dążenie do zemsty na białej rasie za wszystkie krzywdy, które uczyniła czarnym ludziom,
- walka z legalnym rządem Jamajki (sprawowanym w tym czasie przez białych),
- czynienie przygotowań do powrotu do Afryki,
- uznanie cesarza Haile Selassie za mesjasza i jedynego prawowitego władcy czarnych ludzi.
Po tym ogłoszeniu, Howell został aresztowany i osadzony w więzieniu na 2 lata. Po wyjściu z więzienia ustanowił on komunę o nazwie Pinnacle, która stała się pierwszą „wzorcową” komuną rastafariańską. Jednak teraźniejsza kultura Rastafari nie utożsamia się z tymi przekonaniami.
[edytuj] Krzepnięcie ruchu
Rasizm występujący w pierwotnej wersji rastafarianizmu został z niego wyeliminowany. Większość współczesnych rastafarian odżegnuje się obecnie od idei supremacji czarnej rasy, aczkolwiek w niektórych środowiskach rastafariańskich reminiscencje idei panafrykanizmu są wciąż żywe. Jedna z największych współczesnych sekt rastafariańskich o nazwie Dwanaście Plemion Izraela zalicza wszelkie formy rasizmu do „sił Babilonu” i upatruje wyzwolenia się z jego okowów przez studiowanie i medytację nad Pismem, które jest dostępne dla ludzi wszystkich ras i wyznań.
Pod koniec lat 30. zarówno Jamajka jak i Etiopia znalazły się w trudnej sytuacji politycznej. W 1935 roku Etiopia została najechana i okupowana przez faszystowskie Włochy, co rastafarianie traktują jako prawdziwy początek II wojny światowej. Haile Sellasie udał się na emigrację do Wielkiej Brytanii, gdzie utworzył Światową Federację Etiopską, w ramach której gromadził donacje, pochodzące przede wszystkim od rastafarian. W dowód wdzięczności po powrocie do władzy przeznaczył on znaczne tereny w jednej z etiopskich prowincji na osiedlanie się rastafarian z całego świata.
Równolegle, w 1941 roku, komuna Pinnacle została rozwiązana i zakazana przez władze Jamajki. Mimo tego ruch rastafariański rozwijał się na Jamajce w częściowym podziemiu. W 1950 roku został oficjalnie zakazany. Wielu rastafarian było w tym czasie prześladowanych, bitych, zmuszanych do obcinania dredów i więzionych za palenie marihuany.
Etiopska wspólnota emigrantów rastafariańskich, wspierana finansowo przez współwyznawców na całym świecie, zdobywała tymczasem wpływy na rządy w Etiopii, stając się jedną z głównych podpór kulejącej władzy cesarskiej.
[edytuj] Odwiedziny cesarza
Haile Selassie w 1966 r. odwiedził Jamajkę, m.in. aby spotkać się ze starszyzną półoficjalnych komun rastafariańskich. Wizyta ta dała silny impuls do rozwoju tego ruchu na całym świecie, gdyż została zinterpretowana przez wielu rastafarian jako oficjalne uznanie swojej roli mesjasza przez Haile Sellasie, aczkolwiek on sam pozostał do końca życia chrześcijaninem obrządku etiopskiego i nigdy nie uznał oficjalnie tej roli.
Haile Selassie podczas pobytu na Jamajce starał się skierować ten ruch na bardziej pokojowe tory. Ogłosił on oficjalnie, że rastafarianie nie powinni opuszczać własnych krajów i emigrować do Afryki do czasu aż uda im się wyzwolić spod jarzma „Babilonu” wszystkich uciskanych ludzi we własnym kraju, co radykalnie zmieniło charakter tego ruchu z panafrykańskiego na bardziej uniwersalny. Cesarz wysłał także na Jamajkę koptyjskich duchownych.
Walter Rodney, profesor na Jamaica University, utworzył w 1968 roku „Ruch Czarnej Siły” (Black Power Movement), który przejął wiele idei rastafarianizmu i razem z nim rozprzestrzenił się na inne wyspy karaibskie – Trynidad i Tobago, Dominikę i Grenadę.
[edytuj] Okres po śmierci cesarza
Mimo śmierci Haile Selassie I w 1975 roku, w następnych latach wystąpił wzrost popularności rastafarianizmu na świecie, głównie za sprawą sukcesu komercyjnego związanej z nim muzyki reggae. W pierwszej połowie lat 70. reggae zyskało dużą popularność w Stanach Zjednoczonych i Europie, głównie za sprawą charyzmatycznego piosenkarza Boba Marleya i jego zespołu The Wailers.
Po śmierci cesarza rastafariańscy „uczeni w piśmie” podzielili się na dwie frakcje. Pierwsza z nich głosiła, że cesarz przeniósł się czasowo do nieba, gdzie po mającym niebawem nadejść końcu świata będzie wybierał sprawiedliwych spośród ludu Rasta. Druga wierzyła, że tak naprawdę nie umarł, jego śmierć została sfingowana przez „siły Babilonu”, a tak naprawdę ukrywa się on gdzieś w Afryce czekając na odpowiedni moment, aby poprowadzić swój lud do Ziemi Obiecanej. W swojej drugiej wersji rastafari funkcjonuje jako sekty i luźne grupy wyznawców, w Europie i Stanach Zjednoczonych stanowiąc jedną z subkultur młodzieżowych.
[edytuj] Rastafari współczesne
Ruch Rastafari nigdy nie był scentralizowaną religią, wielu rastafarian uznaje go nie za religię, a za "drogę życia". Większość ludzi Rasta nie identyfikuje się z konkretną sektą czy wyznaniem, definiując siebie jako Rasta raczej przez ubiór, obyczaje, poglądy na sprawę rasizmu, słuchanie muzyki i częste przebywanie w gronie podobnych osób, tworząc w ten sposób subkultury. Niektórzy rastafarianie obok muzycznej uprawiają działalność polityczną, jak np. Nandor Tanczos albo Ras Sam Brown i jego partia Suffering People's Party z roku 1961, lub łagodzą konflikty polityczne, jak np. Bob Marley, który poprosił ówczesnego premiera Michaela Manleya, i lidera opozycji Edwarda Seagę na scenę, i następnie wykonano sławne zdjęcie ich trzech trzymających ręce w symbolicznym geście pokoju podczas bardzo brutalnej kampanii przedwyborczej.
[edytuj] Odłamy ruchu, tzw. domy
Większość Rastafarian nie identyfikuje się z żadną sektą ani odłamem, ale wyróżnić można trzy silne domy Rastafari: Nyahbinghi, Bobo Ashanti (Bobos) oraz 12 Plemion Izraela. Dom Bobos ma charakter panafrykański i przypomina sektę z charyzmatycznym liderem, podczas gdy dom 12 Plemion Izraela ma charakter bardziej uniwersalistyczny.
Większość świadomych swojej wiary rastafarian, zwłaszcza tych mieszkających na Karaibach, uznaje że należy do jednego z „domów”, które są pozostałością oryginalnej struktury zniszczonej częściowo w latach 50. Są to domy Nyahbinghi i Combsomes, które do lat 50. były zarządzane przez nieformalne zgromadzenia starszych „uczonych w piśmie”. Zwolennicy domu Nyahbinghi noszą dredy, a zwolennicy domu Combsomes nie. Aktualnie dom Combsomes praktycznie zanikł, zaś dom Nyahbinghi trwa i jest zarządzany przez obieralną radę 72. starców, która spotyka się raz do roku i ustala ogólne kierunki rozwoju tej formy Rastafari.
W 1996 r. ruch Rastafari na całym świecie otrzymał status doradczy przy Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ).
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Forum Rastafari na portalu RRR
- Warszawska Wspólnota Ras Tafari- teksty o świadomości rasta
- Strona www o wierze Ras Tafari
- Wyjaśnienie podstawowych elementów wiary
- Portal BBC dla rastafarian (język angielski)
- DreadBiblioteka- anglojęzyczny portal z licznymi tekstami i pracami na temat Ras Tafari
