Rząd Dimityra Popowa

Z Wikipedii

Bułgaria

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Bułgarii Ustrój polityczny Konstytucja Zgromadzenie Narodowe Przewodniczący: Georgi Pirinski Prezydent: Georgi Pyrwanow Premier: Sergiej Staniszew Rząd: Rząd Sergieja Staniszewa Prokurator Generalny: Boris Wełczew Podział administracyjny Partie polityczne Wybory prezydenckie Wybory parlamentarne Wybory europejskie Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Rząd Dimityra Popowa – gabinet pod kierownictwem Dimityra Popowa, powołany 19 grudnia 1990 i zaprzysiężony 20 grudnia 1990 przez Prezydenta Bułgarii Żeliu Żelewa.

Spis treści 1 Powołanie rządu: tło społeczno-polityczne 2 Powołanie rządu: kwestie kadrowe 3 Skład rządu 4 Reforma gospodarcza

[edytuj] Powołanie rządu: tło społeczno-polityczne

Pół roku po Okrągłym Stole, który zapoczątkował proces zmian ustrojowych w państwie, Bułgaria znalazła się w sytuacji politycznego pata. Powołany w sierpniu 1990 roku rząd, kierowany przez przedstawiciela liberalnego skrzydła Bułgarskiej Partii Socjalistycznej Andreja Łukanowa, przedstawił program radykalnych reform gospodarczych (tzw. "terapia szokowa"), zmuszających społeczeństwo do wielu wyrzeczeń. Projekt, chociaż w wielu kwestiach był zbieżny z projektem opozycji, spotkał się z krytyką Związku Sił Demokratycznych oraz ze wzrostem niezadowolenia społecznego. Na przełomie października i listopada Bułgarię zalała fala strajków i manifestacji ulicznych. Jednogabinetowy rząd BPS w trosce o zachowanie władzy musiał pójść na ustępstwa. Na początku listopada prezydent Żeliu Żelew zaproponował utworzenie rządu Wielkiej Koalicji - BPS i opozycyjnego ZSD. Przewodniczący Związku Petyr Beron wyraził gotowość do udziału w takim gabinecie, pod warunkiem, że najważniejsze stanowiska ministerialne (premier, minister spraw wewnętrznych i zagranicznych, minister finansów oraz obrony narodowej) zostaną odsąpione opozycji.

Rozmowy między przedstawicielami obu stron trwały prawie miesiąc, były wielokrotnie zrywane. W między czasie rząd Łukanowa zdążył wprowadzić podwyżki cen, co doprowadziło do ogłoszenia 26 listopada bezterminowego strajku generalnego w całej Bułgarii. Liderzy głównych sił politycznych w parlamencie oraz prezydent doszli wspólnie do wniosku, że w tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem będzie dymisja gabinetu i powołanie nowego rządu.

[edytuj] Powołanie rządu: kwestie kadrowe

Kandydatem ZSD na premiera był Petyr Beron, jednak w tym czasie wyszło na jaw, że przez ponad dwadzieścia lat był agentem tajnych służb bezpieczeństwa. Niedługo potem pod naciskiem prezydenta złożył dymisję ze stanowiska przewodniczącego Krajowej Rady Koordynacyjnej ZSD. W końcu obie strony uznały, że szefem rządu powinien być ktoś spoza obu ugrupowań; wybór padł na prawnika Dimityra Popowa.

Kolejnym problemem spornym było obsadzenie stanowiska ministra spraw wewnętrznych; postkomuniści dowodzili, że opozycja ma już swojego prezydenta, zaś ZSD głosił potrzebę głębokiej reformy struktur sił porządkowych, niemożliwych w przypadku utrzymania w nich politycznego status quo. Pojawił się pomysł, aby szefem ministerstwa był premier Popow, jednak ostatecznie zdecydowano się na polityka bezpartyjnego - Christo Danowa.

Tuż przed oficjalnym przedstawieniem rządu parlamentowi kandydat na ministra finansów Iwan Kostow zagroził, że nie przyjmie teki, jeśli wicepremierem z ramienia BPS-u zostanie Georgi Pirinski, któremu miał za złe ślepe bronienie interesów własnej partii przy Okrągłym Stole. Strona rządowa zgodziła się na ustępstwo i zastąpiła Pirinskiego Aleksandyrem Tomowem.

W składzie nowego gabinetu znalazło się siedmiu członków BPS, trzech - ZSD, dwu - BNS oraz sześciu bezpartyjnych.

[edytuj] Skład rządu

URZĄD	IMIĘ I NAZWISKO	PARTIA	OKRES URZĘDOWANIA
Premier	Dimityr Popow	bezpart.	20.12.1990-08.11.1991
Wicepremierzy	Aleksandyr Tomow	BPS	20.12.1990-08.11.1991
	Dimityr Łudżew	ZSD	20.12.1990-08.11.1991
	Wiktor Wyłkow	BZNS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Spraw Wewnętrznych	Christo Danow	bezpart.	20.12.1990-08.11.1991
Minister Obrony Narodowej	Jordan Mutafczijew	bezpart.	20.12.1990-08.11.1991
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego	Georgi Fotew	bezpart.	20.12.1990-08.11.1991
Minister Kultury	Dimo Dimow	bezpart.	20.12.1990-08.11.1991
Minister Ochrony Środowiska	Dimityr Wodeniczarow	bezpart.	20.12.1990-08.11.1991
Minister Sprawiedliwości	Penczo Penew	BPS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Współpracy Gospodarczej z Zagranicą	Atanas Paparizow	BPS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Zatrudnienia i Spraw Socjalnych	Emilia Masłarowa	BPS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Oświaty	Matej Matejew	BPS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Ochrony Zdrowia	Iwan Czernozemski	BPS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Transportu	Weselin Pawłow	BPS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Finansów	Iwan Kostow	ZSD	20.12.1990-08.11.1991
Minister Przemysłu, Handlu i Usług	Iwan Puszkarow	ZSD	20.12.1990-08.11.1991
Minister Spraw Zagranicznych	Wiktor Wyłkow	BZNS	20.12.1990-08.11.1991
Minister Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego	Boris Spirow	BZNS	20.12.1990-08.11.1991

[edytuj] Reforma gospodarcza

Od początku gabinet Popowa miał charakter przejściowy, ponieważ - w najlepszym wypadku - mógłby działać do wyborów parlamentarnych, zapowiedzianych na maj 1991. Fatalna sytuacja gospodarcza kraju - puste półki, duże zadłużenie zagraniczne, rosnąca inflacja, kryzys rolnictwa - zmusiła nowego premiera do kontynuowania radykalnych reform, zapoczątkowanych przez jego poprzednika. Jednak w odróżnieniu od Łukanowa Popow mógł pracować w atmosferze względnego spokoju (fale strajków opadły) i z wysokim poparciem społecznym. Odpowiedzialność za zmianę modelu gospodarki centralnie sterowanej na wolnorynkową wziął na siebie minister finansów Iwan Kostow.